حفظ نقدینگی در بازار

مسیر جابه‌جایی پول در بازارها

گروه بورس : منحنی شاخص بورس تهران در روزهای آغازین هفته جاری پرشتاب و پرتوان از خط مقاومتی سخت گذر کرد اما در دو روز گذشته فقط یک شوک سیستمی کافی بود تا بازار را دچار تردید کند، تردیدی که روز سه‌شنبه به تزریق احتمالی نقدینگی به بازارهای رقیب منجر شد.

به گزارش «دنیای اقتصاد» دیروز در حالی که بورس تهران پس از چند رشد پیاپی ۴ درصدی چشم‌اندازی پرامید را پیش رو داشت با شاخص منفی بسته شد. همزمان اوضاع در بازارهای رقیب و موازی مثل ارز و طلا کاملا متفاوت بود. از یک‌سو نرخ درهم به‌عنوان قیمت‌ساز بازار دلار برای نخستین بار مرز ۵ هزار تومان را لمس کرد، شرایطی که به رسیدن نرخ دلار در بازار‌ آزاد ارز تهران به مرز ۱۷ هزار و ۸۰۰ تومان منجر شد؛ از سوی دیگر قیمت مظنه طلا (هر مثقال طلا) هم باردیگر از مرز ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان فراتر رفت. رفتاری که می‌تواند شاهدی از حرکت بخشی از نقدینگی به سوی این دو بازار تلقی شود. موضوعی که شاید باید مورد تامل و تاکید ساکنان تازه بهارستان قرار گیرد. دو روز پیش احسان خان‌دوزی از نمایندگان تازه‌وارد به مجلس از طرحی رونمایی کرد که براساس آن قرار بود از محل عایدی در بازار سهام مالیات دریافت شود. هرچند طراح طرح و وزیر اقتصاد این موضوع را بعدا تکذیب کردند اما با این حال به نظر می‌رسد همین موضوع اصلی‌ترین بهانه نوسان دو روز گذشته بورس و افزایش فشار تقاضا بر طلا و ارز باشد.

خطر بیش‌واکنش

در ماه‌های اخیر، کشف قیمت سهام در بورس عملا بر مبنای قیمت‌های بالاتری از قیمت روز دلار در بازار ارز اتفاق می‌افتد واقعیتی که به پایان روند جذب نقدینگی به بازار سهام بر مبنای ارزش جایگزینی منجر و همین موضوع موجب شده رصد حرکت نقدینگی بین بازارها از اهمیتی دوچندان برخوردار شود، چنان که حامد ستاک، کارشناس بازار سرمایه هم درباره دلایل افت و خیز ۲ روز گذشته بورس به «دنیای اقتصاد» گفت: در ماه‌های اخیر هر زمان که روند جذب نقدینگی به بازار سرمایه دچار اختلال می‌شود به سرعت بازارهای رقیب و موازی با رونق مواجه می‌شوند. این تحلیلگر بازار سرمایه تاکید کرد: نوسان اخیر از محیط بیرونی به بورس تحمیل شد. چنان که، به گفته او، اتفاقاتی از جمله ابهامات موجود درباره مالیات بر عایدی یکی از دلایلی بود که باعث افت بورس شد. به گفته این تحلیلگر بازار سرمایه،‌ در شرایط فعلی هر خبر مثبت و منفی می‌تواند بازار را دچار بیش‌واکنش کند. ستاک تاکید کرد: سرمایه‌گذارانی که این روزها بازار را راهبری می‌کنند تجربه لازم را ندارند و با توجه به انتشار هر نوع اخباری سریع از خود واکنش نشان می‌دهند. از طرفی، نباید فراموش کرد خیلی از سرمایه‌گذاران با توجه به قیمت‌های روز بازار در سود‌های قابل ملاحظه‌ای قرار گرفته‌اند، بنابراین با هر اتفاق و رویدادی که رنگ و بوی منفی داشته باشد این قشر از سهامداران سریعا اقدام به شناسایی سود خواهند کرد. حامد ستاک تاکید کرد: مجلس، قانون‌گذاران، نهاد‌های عملیاتی و ناظر باید قوانین،‌ رویه‌ها، دستور‌العمل‌ها را به گونه‌ای تسهیل کنند تا در نهایت سرمایه‌گذاران بتوانند به قابلیت پیش‌بینی برسند.

پول‌ها به بورس بازمی‌گردند

اما میثم ابوالقاسمی، مدیر اوراق بهادار کارگزاری سهم آشنا نیز در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در اشاره به دلایل ریزش دیروز بورس دلایل دیگری را مطرح کرد. او گفت: فروش سهام عدالت را می‌توان از مهم‌ترین دلایل ریزش دیروز بورس دانست. او در عین حال تاکید کرد: با توجه به رشد‌های چند وقت اخیر، بازار باید کمی اصلاح قیمت را از لحاظ روانی تجربه می‌کرد. به گفته او، اغلب سهامداران با توجه به خریدهای گذشته در سود قرار داشتند بنابراین با استفاده از فرصت به وجود آمده به شناسایی سود اقدام کردند البته این گروه بعد از مدتی دوباره وارد بازار می‌شوند. ابوالقاسمی با بیان اینکه پول‌ها آماده ورود به بورس هستند، یادآور شد: در چند روز اخیر که بازار روی موج صعود قرار داشت شاهد حجم بالای خرید در جریان معاملات بودیم، بنابراین در صورتی که چشم‌انداز بازار رو به مثبت ارزیابی شود به‌طور قطع دوباره جریان پول وارد بازار سهام خواهد شد. این تحلیلگر بازار سرمایه شرایط بازار ارز را خاص توصیف کرد و گفت: خرید و نگهداری ارز ریسک بالایی دارد. از سوی دیگر سرمایه‌گذاران خرد به این باور رسیده‌اند که بازار ارز به تعادل رسیده و قیمت‌ها تحت کنترل بانک مرکزی قرار دارند و انتظار کسب سود از این بازار بی‌مورد است.

نگاهی به بازار

در معاملات روز سه‌شنبه بورس تهران ۳۱۰ نماد مورد معامله قرار گرفتند که قیمت پایانی ۱۷۱ نماد مثبت و در مقابل نیز ۱۳۷نماد منفی شدند. بررسی فهرست آخرین قیمت‌ها در بازار نشان می‌دهد ۱۶۶ نماد مثبت و ۱۴۳ نماد در بورس تهران منفی شد. همچنین ۱۳۱ نماد به ارزش ۲ هزار و ۲۵۱ میلیارد تومان در صف خرید و در نقطه مقابل ۳۰ نماد به ارزش ۵۶۳ میلیارد تومان در صف فروش جای گرفتند. همچنین دیروز در فرابورس ۱۱۷ نماد مورد معامله قرار گرفت که قیمت پایانی ۵۶ نماد مثبت و ۶۱ نماد منفی شد. قیمت آخرین معاملات در فرابورس نشان می‌دهد ۵۱ نماد مثبت و ۶۵ نماد نیز منفی شدند. بر اساس این گزارش در چهارمین روز کاری بازار سرمایه کشور، ۳۹ نماد به ارزش ۵۰۴ میلیارد تومان در صف خرید و ۱۲ نماد به ارزش ۱۵۶ میلیارد تومان در صف فروش فرابورس قرار گرفتند.

رشد شاخص بورس کاذب نیست/ تشریح راهکار حفظ نقدینگی در بازار سرمایه

به گزارش گسترش تولید و تجارت ،محمد حسن‌نژاد درباره رشد حدود 3هزار واحدی شاخص بورس طی روزهای گذشته گفت: بازار سرمایه ظرفیت جذب این میزان از نقدینگی را در بورس دارد و اکنون بجای ورود سرمایه‌ها به بازار ارز، طلا یا مسکن که تنها گرانی به دنبال دارد به حوزه بورس و بازار تولید وارد شده که بسیار مثبت است.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با تاکید براینکه این رشد شاخص بورس کاذب نیست، تصریح کرد: برخی شرکت‌ها ظرفیت رشد سرمایه خود را دارند اما بسیاری از دیگر شرکت‌های عرضه شده در بورس به حد اعلای رشد خود رسیده‌اند و نباید این عرضه سهام به سفته‌بازی میان سهامداران منجر شود.

نماینده مردم مرند و جلفا در مجلس ادامه داد: شرکت‌های حاضر در بورس دارای سقف قیمتی هستند که اگر قیمت آن‌ها از حد نصاب بالاتر رود، تبدیل به حبابی می‌شوند که هر لحظه امکان ترکیدن آن وجود دارد و این موضوع آسیب‌های جدی را به دنبال خواهد داشت.

*بورس، راه حل تسویه بدهی شرکت‌ها به بانک

وی با اشاره به آسیب‌های ناشی از ترکیدن حباب افزایش شاخص‌های بورس اظهار داشت: براین اساس اعتماد به بازار بورس از میان می‌رود و در این صورت با خروج سرمایه از بازار بورس و ورود به هر بازاری مانند سونامی موجب ویرانی در اقتصاد خواهد شد.

حسن‌نژاد با بیان اینکه دو راهکار برای جلوگیری از خروج سرمایه از بازار بورس و توسعه بهینه آن وجود دارد، بیان داشت: باید سرمایه شرکت‌های عرضه شده در بازار بورس را افزایش دهیم به طور مثال یک شرکت به دلیل بدهی به بانکی در حال پرداخت بهره است و می‌تواند اکنون با توجه به شرایط خوب بازار بورس بدون پرداخت هزینه مالی، سرمایه خود را افزایش داده و با این پول بدست آمده از بازار بورس بدهی‌اش را با بانک تسویه کند.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: حتی اگر این شرکت نمی‌خواهد بدهی‌اش را به بانک پرداخت کند هم می‌تواند با استفاده از این سرمایه یک خط تولید جدید را راه‌اندازی کند و این موضوع باعث می‌شود تا سرمایه در بازار بورس باقی مانده و شاخص آن افزایش یابد.

*افزایش اعتمادسازی به بورس با ارائه سهام شرکت‌های دولتی

نماینده مردم مرند و جلفا در مجلس درباره راهکار دوم مقابله با خروج سرمایه از بازار بورس هم تصریح کرد: دولت برای تامین مالی بودجه هر سال اوراق مالی را با پرداخت حدود 20 درصد هزینه مالی منتشر و به پیمانکاران طلبکار پرداخت می‌کند اما با این وجود تمامی کارهای پیمانکاران به دلیل نداشتن پول نقد خوابیده است.

وی تاکید کرد: اکنون بهترین فرصت برای دولت است تا شرکت‌های دارای سهام در بازار بورس را مانند بانک‌ها، بیمه‌ها، فولاد، مس، ایران خودرو و سایپا بفروش برساند و در این صورت مرحله اول اصل44 یا خصوصی‌سازی به درستی اجرا شده و کارایی آنها بالاتر می‌رود.

حسن‌نژاد افزود: با ارائه سهام این شرکت‌ها توسط دولت در بازار بورس، شک و شبهه افراد به این بازار کاهش یافته و کسری بودجه دولت هم جبران می‌شود و از سوی دیگر اکنون دولت در حال بنگاهداری است و به دلیل تضاد منافع نمی‌تواند، نظارت کافی بر عملکرد شرکت‌ها داشته باشد مثلا وزارت صنعت، معدن و تجارت نمی‌تواند درباره واردات خودرو تصمیم‌گیری کند زیرا سهامدار شرکت‌های خودروسازی است و علیه خودش اقدامی نمی‌کند.

*لزوم ارائه سهام شرکت‌های دولتی در بورس

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید کرد: چندین بار با دژپسند وزیر اقتصاد و دارایی در این مورد صحبت کرده و خواستم تا این مهم انجام شود که وزیر اعلام کرد، به دنبال عرضه‌ اولیه این شرکت‌های دولتی در بازار بورس هستند.

نماینده مردم مرند و جلفا در مجلس با اشاره به اینکه اکنون زمان مناسبی برای تمرکز دولت است تا به دنبال افزایش سرمایه خود و عرضه سهام شرکت‌های دولتی در بازار بورس باشد، گفت: مردم یا باید نقدینگی خود را وارد بازار بورس کرده و سهام خریداری کنند که در این صورت با افزایش قیمت‌ها حباب تولید می‌شود و یا باید این نقدینگی را وارد بازار دیگری کنند که مسلما آنجا را بهم خواهد ریخت بنابراین با عرضه سهام شرکت‌های جدید توسط دولت در بازار بورس، نقدینگی می‌تواند بدون ایجاد حباب در بورس باقی بماند.

ردپای نقدینگی در اقتصاد ایران؛ در بازار دلار و بورس چه می‌گذرد؟

این روزها هر تحلیلگری که تلاش می‌کند نوسانات در بازارهای مختلف از بورس گرفته تا بازار ارز، سکه، طلا و مسکن را توضیح دهد، به یک عامل اصلی یا شاید بهتر است بگوییم به یک متهم ردیف اول اشاره دارد؛ نقدینگی.

اینکه حرکت نقدینگی به هر سو از این بازارها سبب ساز برهم خوردگی بوده یا نوسانات شدید قیمتی در این بازارها را موجب شده است، اینکه نقدینگی با راه یافتن به بورس، رکوردشکنی‌هایی تاریخی بر جای گذاشته است، اینکه حرکت بطئی و آرام نقدینگی به سمت و سوی دیگر بازارها، گسل‌های نوسان در چهارراه استانبول تهران را فعال کرده است.

محاسبه ابعاد یک هیولا

اما این نقدینگی چقدر است که چنین قدرتی را به نمایش می‌گذارد؟ آخرین گزارش رسمی بانک مرکزی از متغیرهای پولی به آذرماه سال ۹۸ بازمی‌گردد که رقم نقدینگی در آن گزارش دو هزار و ۲۶۲ هزار میلیارد تومان گزارش شده است، پس از آن اگر عددی از نقدینگی اعلام شده یا ارزیابی بوده یا روایتی غیررسمی و شفاهی به حساب می‌آمده است.

اما اگر بخواهیم به عدد نقدینگی پایان پارسال دست یابیم، چاره‌ای نداریم جز این که با توجه به روندهای پیشین رشد نقدینگی مراجعه کنیم، البته الزاما رجوع به روندهای پیشین رشد نقدینگی، نمی‌تواند به طور دقیق رقم نقدینگی در پایان پارسال را محاسبه کند، چراکه روند تغییرات رشد نقدینگی روند ثابتی نیست و بنا به شرایط و نیازهای اقتصادی یا برنامه‌های آتی اقتصادی تغییر می‌کند.

با این حال حدس و گمان درباره رقم نقدینگی در پایان سال ۱۳۹۸ بهتر از نداشتن هیچ عدد و رقمی در این باره است، روند ۹ ماهه تغییرات نقدینگی تا پایان آذرماه پارسال نشان می‌دهد که رقم نقدینگی در آذرماه پارسال در مقایسه با آذرماه سال ۹۷، رشدی حدود ۲۸ درصدی داشته است.

نرخ رشد نقدینگی در آبان ماه ۹۸ نسبت به ماه مشابه سال قبل از آن یعنی آبان ۹۷ نیز همین رقم بود اما در ماه‌های قبل‌تر پارسال نرخ رشد نقدینگی با شتاب‌های پایین‌تری افزایش یافته‌است.

میانگین نرخ رشد نقطه به نقطه نقدینگی در ۹ ماه پارسال به ۲۶.۲ درصد می‌رسید.

اگر این نرخ رشد میانگین نقطه به نقطه را مبنای محاسبه قرار دهیم، رقم نقدینگی در پایان اسفندماه سال ۹۸ به دو هزار و ۳۷۸ هزار میلیارد تومان رسیده است.

اما روش دیگری هم برای ارزیابی رقم نقدینگی در پایان پارسال وجود دارد و آن محاسبه بر مبنای نرخ رشد ماهانه نقدینگی در ۹ ماه پارسال است که آمار آن قابل اندازه گیری است، بر اساس آمار بانک مرکزی، رقم نقدینگی در پاییز پارسال ماهانه با نرخ رشدهای بیش از ۲ درصد رشد کرده است. نرخ رشد ماهانه نقدینگی در دیگر ماه‌های پارسال ثابت و برابر نیست اما حدود نوسان نرخ رشد ماهانه نقدینگی کانال دو درصد بود.

میانگین نرخ رشد ماهانه نقدینگی در ۹ ماه سال، ۲.۲۵ درصد بوده است، بر اساس همین میانگین نرخ رشد ماهانه، رقم نقدینگی در پایان اسفندماه ۹۸ به بیش از ۲۴۱۸ هزار میلیارد تومان بالغ می‌شود.

مبنای دیگر ارزیابی برای محاسبه رقم نقدینگی در اسفندماه ۹۸، ثابت فرض کردن نرخ تورم نقطه به نقطه دو ماه پایانی فصل پاییز و تداوم آن در ماه‌های بعدی است، در ماه‌های آبان و آذر پارسال نقدینگی نسبت به ماه‌های مشابه سال قبل از آن با نرخ ۲۸.۲ درصدی رشد کرده بود اگر همین شتاب رشد نقدینگی را تا پایان پارسال ثابت بگیریم و نقدینگی در اسفندماه ۹۷ با نرخ ۲۸.۲ درصدی رشد کرده باشد، رقم نقدینگی در پایان پارسال به ۲۴۱۴ هزار میلیارد تومان رسیده است.

۲۴۷۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی

مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی تهران نیز یک هفته قبل در دوازدهمین نشست اعضای این اتاق، رقم نقدینگی اسفندماه پارسال را به نقل از بانک مرکزی ایران دو هزار و ۴۷۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرد. این رقم نسبت به اسفندماه سال ۹۷، رشدی بیش از ۳۱ درصدی را نشان می‌دهد.

بیشتر بخوانید:

آقای خوانساری بلافاصله پس از اعلام این رقم برای نقدینگی در پایان پارسال، رشد شاخص‌ها در بورس ایران را حاصل ورود این نقدینگی به بازار سرمایه عنوان کرد.

اگر همین رقم دو هزار و ۴۷۰ هزار میلیارد تومان را رقم نهایی نقدینگی در پایان سال ۹۸ درنظر بگیریم به این معنی است که نقدینگی در طول سال ۹۸، به طور متوسط روزانه به میزان ۱.۶ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.

رشدی افزون بر میانگین نیم قرنی

عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران در بهمن ماه پارسال یادداشتی در صفحه اینستاگرامی خود منتشر کرد که در آن اذعان کرده بود "رشد نقدینگی امسال [سال ۱۳۹۸] از میانگین رشد نقدینگی ۵۰ ساله کشور که ۲۵ درصد بود، بیشتر است."

با این حال او اسفند پارسال یعنی چند هفته پس از انتشار آن پست اینستاگرامی در جمع اقتصاددانان از "کنترل شرایط و نقدینگی" سخن گفت اما در عین حال همچنان اعتراف می‌کرد که "نرخ رشد ۲۸ درصدی برای نقدینگی بالاست، اما با توجه به شرایط کشور و نیز کاهش درآمدهای نفتی، انحراف سه درصدی این نرخ [نرخ رشد نقدینگی] از میانگین ۵۰ ساله نقدینگی، نشان از کنترل شرایط دارد و برای کنترل آن از بازارهای مختلف استفاده خواهیم کرد."

منبع تصویر، Tasnim

انجام عملیات بازار باز نیز از جمله ابزارهایی بوده است که بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی و همچنین هدف گذاری نرخ تورم به آن روی آورده است

در بند کشیدن غول از همه سو

دعوت دولت از مردم به بورس و اتخاذ تمهیداتی همچون عرضه سهام باقیمانده دولت در شرکت‌ها در قالب صندوق‌های قابل معامله یا آزادسازی سهام عدالت و عرضه اولیه برخی شرکت‌های بخش عمومی و دولتی به بورس از جمله مواردی بوده که صاحب‌نظران از آنها به عنوان سیاست‌ها و ابزارهای دولت برای هدایت نقدینگی به بورس و جذب آن، یاد می‌کنند.

انجام عملیات بازار باز نیز از جمله ابزارهایی بوده است که از زمستان سال قبل، بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی و همچنین هدف گذاری نرخ تورم به آن روی آورده است.

بازیگران اصلی عملیات بازار باز دولت، بانک‌ها و بانک مرکزی هستند و استفاده از اوراق بدهی دولت برای تامین نقدینگی مورد نیاز بانک‌ها و دولت شیوه متداولی در جهان به شمار می‌رود که در عملیات بازار باز محوریت خواهد داشت. خرید و فروش اوراق بدهی حرکت نقدینگی و جریان پول را تنظیم کرده و نرخ بهره بین بانکی را تعیین می‌کند.

اما موفقیت عملیات بازار باز، پیش‌نیازهایی همچون سالم‌سازی و رفع ناترازی از بانک‌ها و همچنین استقلال بانک مرکزی را می‌طلبد که فراهم نیست، ضمن آنکه این بازار در شرایط فعلی بازاری کم‌عمق و کوچک به شمار می آید.

با این حال هدف‌گذاری بانک مرکزی برای استفاده از شیوه عملیات بازار باز، می‌تواند گامی به جلو ارزیابی شود.

دره ۱۸۵ هزار میلیارد تومانی

پادکست چشم‌انداز بامدادی رادیو بی‌بی‌سی – دوشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱

از جمله مهم‌ترین دلایل افزایش نقدینگی، کسری بودجه دولت و نحوه جبران این کسری بودجه بوده است که از طریق استقراض دولت از بانک مرکزی و در واقع چاپ پول میسر می‌شد.

رشد بدهی دولت به بانک‌ها و بانک مرکزی و همچنین افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی نیز با رشد پایه پولی و در نهایت رشد نقدینگی از جمله عوامل ساختاری تورم زا در اقتصاد ایران به شمار می‌روند.

کسری بودجه دولت در سال جاری خورشیدی به دلایل مختلفی تشدید خواهد شد، کاهش درآمدهای نفتی دولت به دلیل افت قیمت نفت، کاهش تقاضای موثر برای طلای سیاه به دلیل رکود جهانی ناشی از کرونا از یک سو و تداوم اعمال محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها بر سر راه صادرات نفت و گاز ایران از جمله عوامل تشدید کسری بودجه دولت در سال جاری است.

همچنین بسته بودن مرزهای زمینی و کاهش بنیه مالی کشورهای همسایه ایران، صادرات غیرنفتی را نیز تحت تاثیر قرار داده است.

در یک ماهه نخست امسال، تجارت خارجی ایران با ۲۰ درصد کاهش نسبت به فروردین پارسال به حدود ۳.۶ میلیارد دلار رسید.

از طرفی با توجه به رکود حاکم بر اقتصاد ایران که فراگیری بحران بیماری کووید-۱۹ آن را تشدید کرده است، ظرفیت مالیات ستانی نیز کاهش خواهد یافت که به معنای کاهش درآمدهای دولت از این محل است.

همزمان با کاهش درآمدهای پیش بینی شده دولت در بودجه امسال، هزینه‌های ناشی از مقابله با بحران کرونا نیز بر تشدید و تعمیق کسری بودجه، خواهد افزود.

مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی که در میانه اردیبهشت‌ماه امسال منتشر شد، ارزیابی کرده بود رقم کسری بودجه دولت در سال جاری، بالغ بر ۱۸۵ هزار میلیارد تومان باشد که رقمی بی‌سابقه برای کسری بودجه دولت به محسوب می‌شود.

منبع تصویر، Tasnim

عمده برنامه‌های حمایتی دولت از خانوارها و کسب‌وکارهای آسیب دیده از کرونا حفظ نقدینگی در بازار بر پایه سیاست‌های انبساطی و رشد نقدینگی استوار است

غیرپولی کردن کسری بودجه

از نشانه‌ها چنین برمی‌آید که دولت و بانک مرکزی برای پرهیز از شیوه‌های رایج همیشگی یعنی دست بردن در منابع بانک مرکزی و ایجاد بدهی به بانک‌ها و بانک مرکزی برای تامین کسری بودجه به غیرپولی کردن کسری بودجه می‌اندیشد تا تبعات رشد نقدینگی، افزایش پایه پولی و بیدار کردن دوباره غول تورم را تحمل نکند.

واگذاری سهام باقیمانده دولت در شرکت‌های دولتی، توجه به بورس برای کسب درآمد، انتشار اوراق بدهی دولتی، اجرای عملیات بازار باز و گوشه چشمی به افزایش نرخ برابری ارزها در برابر ریال در بازار رسمی همگی می‌توانند بخش‌هایی از برنامه جبران کسری بودجه بدون فشار بر نقدینگی باشند.

بر اساس گزارش که اتاق بازرگانی تهران به نقل از صندوق بین‌المللی پول منتشر کرده، پیش بینی شده است که رشد نقدینگی در سال جاری به ۱۹.۵ درصد کاهش یابد که اگر چنین مهمی محقق شود نرخ رشد نقدینگی از میانگین بلند مدت این نرخ ۵.۵ واحد/درصد کمتر است.

اما واقعیت این است که عمده برنامه‌های حمایتی دولت از خانوارها و کسب‌وکارهای آسیب دیده از کرونا بر پایه سیاست‌های انبساطی و رشد نقدینگی استوار است و چنین کاهشی در نرخ رشد نقدینگی، کمی بعید به نظر می‌رسد.

در این گزارش نرخ رشد نقدینگی در سال ۹۸، رقم ۳۵.۸ درصد ارزیابی شده است به طوریکه رقم نقدینگی در پایان پارسال بر مبنای داده‌ها و اطلاعات این گزارش ۲۵۵۷ هزار میلیارد تومان برآورد شده است و با احتساب نرخ رشد ۱۹.۵ درصدی مفروض در این گزارش برای امسال، نقدینگی در پایان سال ۹۹ به رقم ۳۰۵۵ هزار میلیارد تومان بالغ خواهد شد.

حمایت از کالای ایرانی با حمایت از سودآوری شرکت‌ها/حفظ نقدینگی بازار سهام

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: مقررات‌زدایی در رأس فعالیت‌های سازمان بورس قرار گرفته و اصلاح دامنه نوسان و حجم مبنا نیز در صورت موافقت شورای عالی بورس صورت خواهد گرفت.

رییس سازمان بورس در گفت‌وگو با خبرنگار بورس خبرگزاری فارس گفت: در بازار سرمایه برای حمایت از کالای ایرانی باید نرخ تأمین مالی تولید کنندگان داخل کشور را با انتشار اوراقی که نرخ آن‌ها بهتر از تسهیلات بانکی است، مورد توجه قرار داد.

وی گفت: بر این اساس امسال سازمان بورس بنا دارد برای تولید کننده‌های بخش خصوصی از طریق تأمین مالی و افزایش وزن آن نسبت به تأمین مالی دولت اقدام های موثری را ترتیب دهد. این موضوع در نهایت به دولت نیز کمک می کند، چون لازم به حضور آْن در همه بخش‌های اقتصاد نخواهد بود.

شاپور محمدی دومین اقدام برای حمایت از کالای ایرانی را تلاش برای تداوم و رشد سودآوری شرکت‌های بورسی به عنوان شرکت‌های شفاف کشور عنوان کرد و افزود: باید سیاست‌هایی که در کشور اتخاذ و گرفته می‌شود، چنین شرکت‌ها و واحدهای اقتصادی دچار آسیب و خسارت نشوند و از سودآوری آن‌ها صیانت کرد.

به گفته وی وقتی شرکت‌های بورسی سودآوری خوبی داشته باشند، می‌توانند قیمت‌ها و کیفیت محصولات خود را به گونه‌‌ای تنظیم کنند که خرید کالای ایرانی توجیه بیشتری داشته باشد. کالاهایی که همگن بوده و عرضه آن‌ها در بورس کالا باید با جدیت دنبال و کمک کرد که بدون واسطه بتوانند به خریداران دست پیدا کنند.

رییس سازمان بورس در برابر این پرسش خبرنگار فارس مبنی بر اینکه در شرایط التهاب بازار ارز و سکه چه تمهیداتی اندیشیده شده که پول‌های پارک شده و نقدینگی در گردش بازار سرمایه از بورس خارج نشود، پاسخ داد: بحث سودآور شدن شرکت‌های بورسی و تقویت سودآوری شرکت‌ها اصلی‌ترین اقدامی است که سازمان بورس و کمک همه جانبه آن را نیاز دارد.

به باور محمدی بخش صنعت کشور باید به تولید کننده‌ها کمک کند و سازمان بورس نیز با شفافیت بیشتر و کمک به تأمین مالی آن‌ها و ارتقاء تکنولوژی و بهره‌وری به این واحدها یاری خواهد رساند.

وی افزود: در بازار سرمایه باید اوراقی وجود داشته باشد که علاوه بر جذابیت باعث نگه داشتن پول‌ها در این بازار شود. اگر سهام بازدهی و رشد داشته باشد بطور طبیعی کمک می‌کند که نقدینگی در این بازار بماند.

محمدی با بیان اینکه پارسال وعده اصلاح توقف و بازگشایی نمادهای معاملاتی محقق شد، گفت: امسال مقررات زدایی در رأس فعالیت‌های سازمان بورس قرار گرفته و این در حالی است که اصلاح دامنه نوسان پویا و حجم مبنا نیز در صورت موافقت شورای عالی بورس صورت خواهد گرفت.

مدیریت سرمایه در بورس چگونه حفظ نقدینگی در بازار موفقیت شما را تضمین می‌کند؟

چگونگی مدیریت سرمایه در بورس یکی از موضوعاتی می باشد که هر سرمایه گذار در بدو ورود به بازارهای مالی باید آن را آموزش دیده و در معاملات خود استفاده کند. یکی از انگیزه های افراد برای سرمایه گذاری در بازار بورس و یا هر بازار مالی دیگری کسب سود می باشد و این هدف موجب شده که بسیاری از سرمایه گذاران وارد این بازار شوند. اما هر سرمایه گذاری در بدو ورود به بازار بورس باید ریسک های این بازار را بپذیرد تا بتواند با آرامش در بازار معامله کند. قبل از ورود به بازارهای مالی و موفقیت در آن هر سرمایه گذاری به 3 اصل مهم و اساسی توجه کند که به شرح زیر می باشد.

1. کسب دانش
2. مدیریت سرمایه
3. شناخت رفتار و روانشناسی بازار

سه اصل بالا از مهم ترین اصولی می باشد که هر سرمایه گذاری برای موفقیت در بازارهای مالی به آن نیاز دارد و به گونه ای که بدون رعایت اصول گفته شده آن چیزی که در نهایت نصیب سرمایه گذار می شود زیان است و تجربه سرمایه گذاران در بورس نیز موید همین موضوع بوده است. از طرفی یکی از اصول اصلی ذکر شده بحث های مربوط به مدیریت سرمایه در معاملات می باشد به گونه ای که مشاهده شده سرمایه گذاری با علم به موضوع و یادگیری دانش در حوزه مربوطه و از طرفی شناخت رفتار و روانشناسی بازار به سادگی سرمایه خود را از دست داده و علت آن هم عدم مدیریت سرمایه مناسب بوده است.

یکی از نکته هایی که در کلاس های آموزشی مربوط به مدیریت سرمایه در بورس به شدت بر روی آن تاکید دارم این است که سرمایه گذار به محض ورود به بازار سرمایه و در مرحله بعدی آموزش باید ابتدا تمام تمرکز خود را بر روی حفظ سرمایه قرار دهد و در مرحله بعدی به کسب سود از بازار فکر کند. ایجاد این رویه از ابتدا موجب می شود که درگیر هیجان معاملات نشده و سعی کنید معاملات منظمی داشته باشید. پس از همان ابتدای ورود به بازار سرمایه یا هر بازار مالی دیگر دغدغه این را داشته باشید که سرمایه خود را حفظ کنید.

مبحث Drawdown

در بحث مربوط به مدیریت سرمایه در بورس بهتر است با مثالی این موضوع را روشن کنم. فرض کنید که شما با یک سرمایه ای وارد بازار بورس شده اید و به محض ورود به بورس حدود 30 درصد سرمایه تان را از دست داده اید. ایا با خود فکر کرده اید که برای جبران این ضرر باید به چه میزان سود کنید؟ بر اساس قانون Drawdown سرمایه گذاری که 30 درصد زیان کرده است باید حدود 43 درصد سود کند تا بتواند دوباره به اصل سرمایه خود برسد. حال اگر سرمایه گذار در این حالت 50 درصد زیان کند باید حفظ نقدینگی در بازار 100 درصد سود کند تا بتواند به اصل سرمایه خود برسد. این نشان میدهد که حفظ سرمایه در بازار باید اولویت هر سرمایه گذاری باشد و معاملات خود را به گونه ای تنظیم کند که با اطمینان خاطر وارد معامله شود.

معمولا افرادی که در بازار سرمایه به دنبال نوسان گیری هستند خیلی باید به این موضوع توجه کنند تا با هدف کسب سود کوتاه مدت به سادگی سرمایه خود را از دست ندهند چرا که گفتیم بدست اوردن اصل سرمایه در این حالت بسیار مشکل می باشد. پس حتما اولویت اول سرمایه گذار با فعالیت در هر بازار مالی باید حفظ سرمایه باشد. در بازارهایی مانند فارکس و یا بازار آتی سکه که دارای اهرم می باشد و سرمایه گذار قادر است با چند برابر سرمایه خود معامله کند، حساست موضوع به مراتب بیشتر است چرا که فرضا سرمایه گذار اگر با 5 برابر دارایی خود معامله کند؛ با فرض 1 واحد زیان در سرمایه در کل متحمل 5 واحد زیان می باشد و به همین دلیل باید حساسیت بالاتری نسبت به سرمایه گذاری خود داشته باشد.

محاسبه مقدار سود و زیان (R/R)

یکی از اصول اساسی مدیریت سرمایه در بورس این است که سرمایه گذار در هنگام ورود به معامله باید ریسک و در مقابل میزان بازده خود را تعیین کند ( تعیین میزان RISK/REWARD) قبل از انجام هر معامله سرمایه گذار باید میزان بازدهی خود را از سرمایه گذاری تعیین کند و در طرف مقابل نیز باید بررسی کند که اگر قیمت سهم کاهش پیدا کرد تا چه میزان در بازار زیان می کند. یعنی سرمایه گذار باید بررسی کند که به ازای هر واحد سود حاضر است چه مقدار زیان را تحمل کند. این موضوع به نحوی بررسی میزان ریسک در معاملات می باشد. به طور کلی میزان ریسک به ريوارد در هر معامله باید حداکثر برابر 0.5 باشد.

در مبحث مدیریت معاملات و تعیین R/R در معاملات؛ به عنوان مثال فرض كنيد که قصد خرید سهمی را در قیمت 210 تومان دارید و حد سود سهم 250 تومان و حد ضرر سهم نیز 160 تومان می باشد. آیا در این حالت وارد معامله می شوید؟؟ خب بهتر است بیاییم میزان سود و زیان خود در این معامله را مورد بررسی قرار دهیم. زمانی که سرمایه گذار حد سود 250 تومانی در معامله در نظر میگیرد یعنی انتشار سود 40 تومانی در معامله دارد و زمانی که حد زیان 170 تومانی در نظر میگیرد یعنی انتظار زیان 50 تومانی دارید. حال اگر RISK/REWARD را در این معامله حساب کنید (50/40= 1.25) به عدد 1.235 میرسید که عدد بالایی است و نشان میدهد اصلا نباید وارد این معامله شد چرا که مقدار این نسبت و شرایط ورود به یک معامله خوب را 0.5 در نظر گرفتیم. استفاده از تحلیل تکنیکال یکی از ابزارهای مفید و موثر برای تعیین حد سود و حد زیان می باشد

چه میزان زیان را در معاملات لحاظ کنیم؟

یکی از مهم ترین سوالاتی که در کلاس های اموزشی در خصوص مدیریت سرمایه در بورس از من پرسیده می شود این است که چه مقدار زیان از معامله خارج شویم. نکته اول در این خصوص تعیین R/R در معاملات هست که در بخش بالا در خصوص آن صحبت کردیم. اما یکی از عواملی که موجب می شود سرمایه گذاران متحمل زیان زیادی شوند این است که یا حد زیان را در معاملات خود در نظر نمی گیرند و اجازه میدهند که زیانشنان بزرگ تر شده و دیگر تمایلی برای فروش سهم ندارند و یا اینکه با معاملات پی در پی و همراه با زیان باعث از بین رفتن سرمایه شان می شوند. گاهی اوقات میبینیم که معامله گر هیچ نظارتی بر حساب ها ندارد و به زیان اجازه پیشروی می دهد تا جایی که بخش زیادی از سرمایه اش را از دست میدهد. برای مدیریت معاملات باید مقدار زیان خود را طوری تنظیم کنید که در هر معامله بیشتر از 3% کل سرمایه وارد زیان نشوید. حال قصد داریم با یک مثال این بخش را توضیح دهیم. فرض کنید که 100 میلیون تومان دارید و قرار است سهمی مانند سایپا با قیمت 130 تومان را خریداری کنید. حد ضرر خود را در محدوده 100 تومان قرار داده اید. با توجه به در نظر گرفتن 3% زیان در هر معامله که مقدار آن برابر با 3 میلیون تومان می باشد سرمایه گذار باید 100000 برگ سهم خریداری کند و کل سرمایه درگیر در سهم هم 13 میلیون تومان می باشد که حدود 13 درصد کل سرمایه می باشد.

مدیریت سرمایه، طراحی یک سیستم معاملاتی

در مباحث مربوط به مدیریت سرمایه این را مد نظر داشته باشید که همیشه سرمایه گذاران در بازار سرمایه زیان میکنند اما نکته حائز اهمیت این است با یک مدیریت سرمایه درست و منطقی، برایند سوداوری مناسبی داشته باشند تا بتوانند فعالیت همیشگی در بازارهای مالی داشته باشند. از طرفی طراحی یک سیستم معاملاتی مناسب که بتواند در هر مرحله پاسحگوی نیاز معاملاتی هر سرمایه گذاری باشد برای ترید کردن بسیار لازم و ضروری است. یعنی سرمایه گذاران برای طراحی یک سیستم معاملاتی مناسب باید 6 مرحله را اجرا کنند که شامل:

مرحله اول: بازه زمانی خاص خود را انتخاب کنید.

مرحله دوم: روند را تشخیص دهید و از آن تایید بگیرید.

مرحله سوم: نسبت ریسک و ریوارد خود را تعیین کنید.

مرحله چهارم: مقدار سرمایه ای که قصد ورود به سهم را دارید تعیین کنید.

مرحله پنجم: نقاط ورود و خروجتان را مشخص کنید.

مرحله ششم: از سیستم‌تان استفاده کنید و با آزمون و خطا کارایی آن را افزایش دهید.

هر سرمایه گذاری باید قبل از انجام معامله شش مرحله حفظ نقدینگی در بازار حفظ نقدینگی در بازار گفته شده را رعایت کند و این اطمینان خاطر را داشته باشد که مرحله به مرحله را اجرا کند . به عنوان مثال در مرحله پنجم گفته شده که ” نقاط ورود و خروجتان را مشخص کنید ” یعنی اگر وارد معامله ای شدید که به حد زیان رسید سریعا از معامله خارج شوید.