قرارداد آتی ارز

خانه خشتی:نایب رئیس دوم کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه ۳۰ تا ۴۰ درصد تقاضای فعلی بازار ارز، کاذب است، از حذف این تقاضا در بورس ارز، حرکت به سمت نظام تک نرخی و نرخ تعادلی ارز خبر داد. وی در عین حال گفت: بانک مرکزی از این مکانیزم استقبال نکرده است. خانه خشتی به […]

قرارداد آتی به چه معناست؟ چطور معامله می شود؟

مفاهیم و موضوعات مرتبط به بازارهای مالی و اقتصادی همیشه جذابیت زیادی برای علاقه مندان حسابداری و دیگر علوم مالی داشته اند. مفاهیم زیادی وجود دارد که برای فعالیت موثر در بازارهای مالی بهتر است که با آن ها آشنایی کافی داشته باشید و البته در برخی موارد لازم است در مورد آن ها تخصص کافی را به دست بیاورید. اما یکی از مفاهیمی که اطلاع و دانش ابتدایی در مورد آن به درد هر شخص فعال در بازارهای مالی می خورد، عبارت قرارداد آتی است.

در این مقاله به توضیح مفهوم قرارداد های آتی می پردازیم و توضیحات مفیدی در مورد آن ارائه می دهیم، اما قبل از اینکه به سراغ این مفهوم برویم ابتدا باید به موضوع ابزار مشتقه بپردازیم.

در میان این مقاله پیشنهاد می کنیم از مقاله جذاب حسابداری حقوق و دستمزد نیز دیدن کنید.

ابزار مشتقه چیست؟

ابزار مشتقه، ابزار مشتق یا (Derivative Contract) قرارداد یا اوراقی هستند که ارزش آن ها به ارزش اوراق بهادار، کالا، شمش یا ارز وابسته بوده و ارزش مستقلی برای خود ندارند. این ابزارها معمولا از بازارهای پایه مثل بازار کالا، انرژی، ارز، سرمایه و … ترکیب می شوند و در بورس های مورد نظر مورد معامله قرار می گیرند.

ابزار مشتقه به دو دسته تقسیم می شود:

1. پیمان آتی
2. اختیار معامله

در این مقاله قصد داریم در مورد پیمان آتی توضیحاتی ارائه دهیم.

قرارداد آتی (پیمان آتی) چیست؟

قرارداد آتی یا پیمان آتی (Future Contracts) اوراق مالی قابل معامله ای است که می توان آن را در بازارهای مالی مبادله کرد. در قرارداد آتی که بر پایه عقد صلح می باشد، فروشنده پیمان می بندد که در تاریخ مشخصی، مقدار مشخصی کالا را در قبال مبلغی که در هنگام ایجاد قراردادآتی توافق می شود به خریدار قرارداد آتی تحویل بدهد.

قرارداد آتی برای اولین بار در سال 1972 وارد بازارهای مالی شد و قبل از آن تنها در زمینه معاملات محصولات کشاورزی و سوخت های فسیلی مورد استفاده قرار می گرفت.

در واقع قرارداد آتی نوعی قرارداد است که جنبه حقوقی مالی دارد و بین دو طرف فروشنده و خریدار بسته می شود.

برای درک بهتر موضوع اجازه دهید از یک مثال استفاده کنیم.

فرض کنید شما یک کشاورز هستید که می دانید 6 ماه دیگر 50 تن گندم برداشت می کنید. شما می توانید از حالا توافق کنید که بعد از گذشت 6 ماه 50 تن گندم به طرف معامله تحویل می دهید و آن را از همین الان به مبلغ مشخصی می فروشید. بعد از گذشت 6 ماه مهم نیست قیمت گندم چقدر باشد، شما موظفید طبق قرارداد آتی که با خریدار بسته اید بعد از 6 ماه، 50 تن گندم با قیمت توافق شده به خریدار تحویل دهید. در واقع قرارداد آتی را می توان نوعی پیش فروش به حساب آورد.

در این میان پیشنهاد می کنیم سری به صفحه نرم افزار حضور و غیاب سپیدار بزنید تا از امکانات بی نظیر این نرم افزار اطلاع کسب کنید.

انواع قرارداد آتی

قراردادهای آتی اکنون به 2 دسته اصلی تقسیم می شوند:

1. قرارداد آتی در مورد کالاهای فیزیکی همچون نفت خام، شمش طلا، گندم و …
2. قرارداد آتی سهام و شاخص

در مورد کالاهای فیزیکی بازار قرارداد های آتی تا چند سال پیش در ایران وجود نداشت و بعد از فراهم شدن زمینه های آن در ایران با بازار آتی سکه شروع به فعالیت کرد. اکنون بازار قراردادهای آتی در زمینه زعفران نیز فعال است و قرار است برای سایر کالاهای اساسی نیز فعال شود.

قرارداد آتی سهام نیز در اواسط سال 97 فعالیت خود را شروع کرد و از قضا مورد استقبال نیز قرار گرفت. گفته می شود که توسعه هر چه بیشتر این بازار منافع بسیاری برای مصرف کنندگان نهایی و تولیدکنندگان دارد و بیشترین ضرر در مورد آن نصیب دلالان می شود.

کاربرد قراردادهای آتی چیست؟

البته در پایان پاراگراف قبل به مزیت مهم و بزرگی در مورد قراردادهای آتی پرداختیم، اما در این بخش می خواهیم به کاربردهای این پیمان ها بپردازیم.

وقتی هر کسی می تواند معاملات خود را طبق قیمت روز انجام دهد و در لحظه کالاهای مورد نیاز خود را معامله کند چرا باید به قرارداد آتی علاقه مند باشد؟

2 دلیل وجود دارد:

1. با استفاده از قراردادهای آتی خریدار خود را در برابر تغییرات قیمت در ماه ها یا سال های پیش رو بیمه می کند و می تواند در قیمت گذاری با دست بازتری با رقبای خود رقابت کند.
2. هر کسی می تواند از طریق تحلیل بازار و خرید و فروش کالا با استفاده از قراردادهای آتی سود کسب کند.

چطور انگیزه کافی برای استفاده از قرارداد آتی وجود دارد؟

مهمترین انگیزه ای که می تواند باعث استفاده از قرارداد آتی شود، عدم اطمینان از آینده است. از طرفی تولیدکنندگان کالا که مصرف کننده های کالاهای اساسی هستند ممکن است از قیمت های آتی به ترس بیفتند و کشاورز تولید کننده کالای اساسی نیز در زمان حال نیاز به نقدینگی دارد.

طبق دلیل دوم که مربوط به کسب سود بود، اگر شما تحلیل گر خوبی باشید می توانید از طریق قرارداد آتی کسب سود کنید. برای مثال اگر شما حدس می زنید که قیمت نفت قرار است در ماه های آینده افزایش پیدا کند، می توانید نفت را با قیمت کنونی معامله کنید. در صورتی که بعد از گذشت ماه ها و رسیدن سررسید تحویل کالا، قیمت آن افزایش یافته باشد شما به شدت سود خواهید برد.

قرارداد اختیار معامله (Options Contract) چیست؟

یکی از مفاهیم مشابه با قرارداد آتی مفهوم قرارداد اختیار معامله است. در این قرارداد یک طرف قرارداد متعهد می شود در بازه زمانی مشخص و قیمتی تعیین شده دارایی پایه ای را به طرف دیگر معامله بفروشد. طرف دیگر معامله می تواند دارایی مورد نظر را خریداری کند یا این کار را نکند. البته اگر خریداری نکند مبلغی را در ازای این حق از دست می دهد، اما در صورتی که خریدار تمایل داشته باشد معامله را کامل کند فروشنده بالاجبار باید دارایی را معامله کند.

این مفهوم به دلیل ماهیتش تشابهاتی با قرارداد آتی دارد، اما تفاوت های بسیاری هم با آن دارد.

در پایان پیشنهاد می کنیم مقاله آموزش حسابداری پیمانکاری را بخوانید. در این مقاله در رابطه با موضوع حسابداری شرکت های پیمانکاری توضیحات جذابی ارائه کرده ایم.

قرارداد آتی بیت کوین چيست؟

دو موقعيت در قراردادهای آتی وجود دارد كه مي‌توانيد در آن شركت كنيد: طولانی يا كوتاه

قراردادهای آتی چیست؟

قرارداد آتی یا معامله بیت کوین در آینده، توافق نامه‌ای برای خرید یا فروش دارایی در آینده‌ای معین با قیمت از پیش تعیین شده است.

بعد از بستن قرارداد معامله‌های پیش رو، هر دو طرف در تاریخ اجرای قرارداد بدون احتساب قیمت واقعی بازار در تاریخ بایستی با قیمت توافق شده خرید و فروش کنند. هدف الزاما حداکثر سود نیست. این یک ابزار مدیریت ریسک است که بیشتر وقت‌ها در بازارهای مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد تا از ریسک تغییر قیمت دارایی‌هایی که مرتب خریداری و فروش می‌شوند، جلوگیری کند. معاملات آتی در اوراق بهادر نیز به کار می‌رود تا نوسانات قیمت در سرمایه گذاری‌ها را به اعتدال بکشد مخصوصا جایی که دارایی اصلی بی‌ثبات است. این قراردادها در بورس معاملات آتی که به عنوان واسطه عمل می‌کنند پیش‌تنظیم می‌شوند.

قراردادهای آتی چگونه کار می‌کنند؟

دو موقعیت در قراردادهای آتی وجود دارد که می‌توانید در آن شرکت کنید: طولانی یا کوتاه

اگر موقعیت طولانی را انتخاب کنید، می‌پذیرید که درآینده یک دارایی با قیمتی خاص خریداری کرده تا قرارداد باطل شود. وقتی موضع کوتاه را برمی‌دارید، شما موافقت می‌کنید هنگامی قرارداد منقضی شود که یک دارایی را با قیمت تعیین شده بفروشید. یک روش خوب برای توضیح این موضوع استفاده از مثال شرکت هواپیمایی است که می‌خواهند با ورود به قرارداد آتی، از افزایش قیمت سوخت جلوگیری ‌کنند. فرض کنید سوخت جت با 2 دلار در هر پیمانه معامله می‌شود. یک شرکت هواپیمایی که انتظار دارد قیمت نفت افزایش پیدا کند، یک قرارداد آتی سه ماهه برای 1000 پیمانه با قیمت‌های حال حاضر خریداری می‌کند، پس این قرارداد 2000 دلار ارزش دارد. اگر درمدت زمان سه ماهه با انقضای قرارداد، قیمت هر پیمانه سوخت جت 3 دلار باشد، این شرکت 1000 دلار ذخیره کرده است. کارپرداز با خوشحالی وارد قرارداد آتی می‌شود حتی زمانی که قیمت‌ها بالا باشد، همچنین همین قرارداد در صورت پایین آمدن قیمت سوخت از آنها محافظت می‌کند. در این صورت، هردو طرف از خود در مقابل نوسانات قیمت سوخت محافظت می‌کنند. همچنین سرمایه‌گذاران دیگری وجود دارند که از قراردادهای آتی به جای استفاده به عنوان مکانیسم محافظت، آنها را انتخاب می‌کنند، حدس می‌زنند وقتی قیمت یک کالا کم باشد، معمولا طولانی‌تر به فروش می‌رسند و با افزایش قیمت‌ها، قرارداد با ارزش‌تر می‌شود و سرمایه‌گذار نیز می‌تواند قبل از انقضا، با قیمت بیشتر تصمیم به بستن قرارداد با سرمایه‌گذار دیگری بگیرد.

قراردادهای آتی بیت کوین چیست؟

آینده فقط برای دارایی‌های فیزیکی نیست، آنها را می‌توان به خوبی در دارایی‌های مالی معامله کرد.

با معامله بیت کوین ، قرارداد بر پایه‌ی قیمت بیت کوین انجام می‌شود و سودجویان می‌توانند روی قیمتی که باور دارند قیمت بیت کوین در آینده خواهد بود، شرط بندی کنند، علاوه براین، سرمایه‌گذاران را قادر می‌سازد که به پیش‌بینی قیمت بیت کوین بدون نیاز به داشتن بیت کوین بپردازند. این روش دو خصوصیت عمده دارد:

یک، درحالی که بیت کوین خودشان تنظیم نشده است، معامله بیت کوین را می‌‌توان در صرافی‌های تنظیم شده معامله کرد، این خبر خوب برای کسانی است که نگران ریسک ناشی از عدم پایداری صنعت هستند.

دوم، معامله بیت کوین در مناطقی که تجارت بیت کوین ممنوع است، به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که قیمت بیت کوین را حدس بزنند.

قراردادهای آتی بیت کوین چگونه کار می‌کنند ؟

قرارداد آتی بیت کوین دقیقا با همان اصول قرارداد آتی دارایی‌های مالی سنتی کارخواهد کرد.

همچنین با پیش‌بینی اینکه قیمت بیت کوین بالا و پایین می‌شود، سودجویان برای قرارداد آتی بیت کوین آن‌را طولانی و کوتاه می‌کنند. برای مثال، اگر شخصی صاحب یک بیت کوین به قیمت 18000 دلار(فرضی) باشد و پیش‌بینی کند که در آینده قیمت آن کاهش می‌یابد، برای جلوگیری از ضرر می‌تواند آن‌را به قیمت فعلی بفروشد یعنی 18000 دلار. نزدیک به تاریخ تسویه حساب، قیمت بیت کوین به همراه قیمت قرارداد آتی کاهش یافته است، اکنون سرمایه‌گذار تصمیم می‌گیرد معامله بیت کوین را پس انداز کند. اگر قرارداد نزدیک به تاریخ تسویه حساب و در آینده 16000 دلار معامله کند، سرمایه‌گذار 2000 دلار سود کرده پس با فروش زیاد و خرید کم از سرمایه خود محافظت می‌کند. این مثال اصلی از چگونگی عملکرد معاملات آتی بیت کوین و شرایط دقیق هر قرارداد آتی می‌باشد که با توجه به مبادله ممکن است پیچیده‌تر گردد که شامل حداقل و حداکثر قیمت خواهد بود.

معاملات آتی برای قیمت بیت کوین به چه معناست؟

در کوتاه مدت، قیمت را به سمت بالا سوق می‌دهد چون علاقه کلی سمبل ارز رمزنگاری است.

روز بعد معاملات آتی بیت کوین در بورس گزینه‌های هیئت مدیره شیکاگو (CBOE) راه‌اندازی شد، برای اولین بار در یک ارز تنظیم شده، قیمت تقریبا افزایش یافته و به 16.936 دلار رسیده است.

به همین نحو، در آغاز معاملات آتی بیت کوین در یکی از بزرگترین صرافی‌های دنیا یعنی CME قیمت بیت کوین سد 20000 دلاری را شکست.

پیش‌بینی تاثیر طولانی مدت قیمت سخت است، اما از هر لحاظ به ترقی قیمت بیت کوین ادامه خواهد داد.

آیا به این معنی است که به احتمال زیاد قیمت بالا می‌رود؟

دلایل مختلفی برای این مورد وجود دارد:

معامله‌های آتی بیت کوین را می‌توان در داد و ستدهای عمومی تنظیم نمود، این موضوع که به اشخاصی که پیش از این به دلیل عدم تنظیم مقررات شک داشتند، اعتماد به نفس برای سرمایه‌گذاری می‌دهد. سرمایه‌گذاران سازمانی به احتمال فراوان آینده بیت کوین را به عنوان گزینه سرمایه‌گذاری مناسب برای مشتریان خود ارائه می‌دهند. این موضوع که نقدینگی بیشتری را به بازار می‌دهد و خرید، فروش و تجارت رمزارز پایه را آسان‌تر می‌کند پس بسیار پرسود است. این موضوع بازار بیت کوین را به یک سرمایه‌گذاری گسترده‌تر تبدیل می‌کند، از جمله کشورهایی که در آنها تجارت بیت کوین ممنوع شده است. از آنجا که معاملات آتی برای تعادل نوسانات قیمت دارایی‌های زیرین طراحی و ساخته شده است، می‌تواند قیمت بیت کوین را بی ثبات کند.

منظور آنها در مورد صنعت بلاک چین چیست؟

نتایج احتمالی متعددی وجود دارد:

اول، بیت کوین به عنوان نوعی رمزارز پرچم دار برای رمزارزهای دیگر در نظر گرفته می‌شود بنابراین، اگر قیمت بیت کوین در یک دوره زمانی کوتاه شاهد افزایش چشمگیر باشد، صرف نظر از این که این امر به دلیل بیت کوین آتی باشد یا خیر، افراد زیادتری تمایل به توجه دارند هر چه مردم بیشتر در مورد صنعت رمزنگاری بدانند جذب کلیدها و افزایش قیمت‌ها را به سمت بالا سوق می‌دهد. هر چیزی ممکن است، شاید سرمایه‌گذاران بخواهند برای روند صعودی خود، آلکوین‌ها یا کلیدهای خود را برای بیت کوین بفروشند، خروج در مقیاس بزرگ می‌تواند باعث افت شدید قیمت ارزهای رمزنگاری جایگزین شوند.

سناریوی محتمل‌تر این است که پس از این که علاقه سرمایه گذاران به اندازه کافی قوی شود، برخی جفت ارزهای قوی مانند Ethereum و Ripple و Litecoin و غیره جا پای بیت کوین قدم بردارند و به عنوان معاملات آتی نیز مورد استفاده قرار بگیرند

قراردادهای آتی بیت کوین را کجا می‌توانید انجام دهید؟

دو بازار مجزا برای تجارت معاملات بیت کوین وجود دارد.

گزینه اول در معاملات ارزی منتخب از جمله Bitmex و Okcoin است. صرافی‌های رمزنگاری مدتی است که این گزینه را ارائه می‌دهند، تجارت معاملات آتی بیت کوین در آن تا حد زیادی کنترل نشده باقی می‌ماند. دومین گزینه در بورس‌های تنظیم شده عمومی می‌باشد. این یک پدیده تازه و بخشی از دلایل افزایش قیمت بیت کوین در ماه دسامبر است. این کار با معاملات آتی بیت کوین CBOE در تاریخ 10 دسامبر آغاز شد. معاملات بورس شیکاگو CME با راه اندازی آن در ماه دسامبر دنبال می‌شود. 17 پروژه قرارداد آتی ارز در 18 دسامبر شروع به تجارت کردند، شرکت‌های کارگزاری مثل TD Ameritrade و JP Morgan نیز علاقه خود را برای اجازه دسترسی به این بازارها نشان دادند.

معاملات ۳ تا ۶ ماهه قراردادهای آتی ارز در بورس/بانک مرکزی فعلا همکاری نمی‌کند

خانه خشتی:نایب رئیس دوم کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه ۳۰ تا ۴۰ درصد تقاضای فعلی بازار ارز، کاذب است، از حذف این تقاضا در بورس ارز، حرکت به سمت نظام تک نرخی و نرخ تعادلی ارز خبر داد. وی در عین حال گفت: بانک مرکزی از این مکانیزم استقبال نکرده است. خانه خشتی به […]

خانه خشتی:نایب رئیس دوم کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه ۳۰ تا ۴۰ درصد تقاضای فعلی بازار ارز، کاذب است، از حذف این تقاضا در بورس ارز، حرکت به سمت نظام تک نرخی و نرخ تعادلی ارز خبر داد. وی در عین حال گفت: بانک مرکزی از این مکانیزم استقبال نکرده است.

خانه خشتی به نقل از فارس،
محمدرضا پورابراهیمی نماینده مردم کرمان در مجلس شورای اسلامی، نایب رئیس دوم کمیسیون اقتصادی مجلس، عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران و عضو شورای عالی بورس با حضور در خبرگزاری فارس به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ داد.

پورابراهیمی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس در مورد تشکیل کارگروه ارزی و راه‌اندازی معاملات ارز در بورس و اثر آن بر نرخ مرجع و نرخ بازار ارز گفت: به خاطر اینکه در چند ماه گذشته حجم زیادی از معاملات ارز در بازار غیررسمی و غیرشفاف انجام شده و با توجه به پیشنهاد نمایندگان مجلس قرار شد با راه‌اندازی معاملات ارزی در بورس و گواهی ارزی به سمت شفافیت و نزدیک شدن به یک نرخی شدن ارز حرکت شود.

وی افزود: در حال حاضر برخی مدیران دولت ادعا می‌کنند، اگر کالاهای اساسی با ارز مرجع ۱۲۲۶ تومان وارد کشور شده، باید براساس همان نرخ به مردم فروخته ‌شود، در حالی که هیچ کالایی در بازار پیدا نمی‌شود که براساس دلار مرجع به مردم عرضه شود و همه کالاها براساس نرخ بازار آزاد ارز محاسبه و به مردم فروخته می‌شود.

نایب رئیس دوم کمیسیون اقتصادی تاکید کرد: اختلاف بین نرخ ۱۲۲۶ تومانی قیمت ارز و نرخ بازار آزاد، قابل توجه است که رانت بزرگی نصیب عده‌ای می‌کند، به گونه‌ای که حتی برنج و روغن که از کالاهای اساسی بوده و با نرخ مرجع وارد کشور شده‌اند، براساس نرخ بازار آزاد به مردم فروخته شده است.

وی تاکید کرد: هیچ کالایی در بازار یافت نمی‌شود که بر اساس دلار ۱۲۲۶تومانی محاسبه و به مردم فروخته شود.

پورابراهیمی افزود: نمایندگان مجلس اعتقاد دارند دو نرخی بودن ارز و تفاوت فراوان قیمت بازار آزاد و مرجع ارز باعث رانت اقتصادی و مفسده‌های فراوانی شده که نصیب عده ای خاص می‌شود، اما مصرف کننده نهایی که همان مردم هستند، همه کالاهای موجود بازار را براساس محاسبه نرخ بازار آزاد ارز دریافت می‌کنند.

نماینده مجلس افزود: معاملات ارز در بازار، غیرشفاف و رانت‌جویانه بوده و نمایندگان تصمیم گرفتند تقاضاهای مختلف بازار را به سمت یک بازار شفاف هدایت کنند.

* بازار ارز نباید کارکرد سرمایه‌گذاری پیدا کند

وی گفت: چند نوع تقاضا برای ارز وجود دارد، عده‌ای تقاضای واقعی ارز می‌کنند و عده‌ای نیز تقاضای ارز برای دلالی و سفته‌بازی دارند.

پورابراهیمی افزود: اگر جلوی اختلاف نرخ بازار آزاد و نرخ مرجع ارز گرفته نشود، این مسئله در حوزه اقتصاد بسیار خطرناک است و نباید (معامله) ارز در اقتصاد کشور کارکرد سرمایه‌گذاری پیدا کند.

وی افزود: اگر بازار ارز و کارگروه ارزی تشکیل شود، در مرحله اول تقاضای سفته‌بازی در بازار بورس به وجود می‌آید و تقاضای غیرواقعی ارز هم شکل می‌گیرد، اما کم‌کم تقاضاها به سمت واقعی پیش می‌رود.

وی گفت: از یک طرف صادر کننده کالا و خدمات موظف است ارز به دست آورده خود را به نرخ مرجع در بازار به فروش برساند، اگر یک سرمایه‌گذار و کارخانه‌دار بخواهد مواد اولیه و تجهیزات وارد کند، باید با ارز آزاد اقدام کند، بنابراین با کارگروه ارزی و معاملات ارز در بورس می‌توان گلوگاه‌های بازار ارز را به دست گرفت.

پورابراهیمی یادآور شد: کسانی که تقاضای ارز دارند، اما نمی‌توانند از بازار آزاد تهیه کنند، می‌توانند از طریق معاملات ارزی در بورس اقدام کنند. همچنین گواهی سپرده ارزی برای صادرکنندگان در این بازار عرضه می‌شود و کم‌کم قیمت ارز در بازار به یک نرخ تعادلی براساس عرضه و تقاضا می‌رسد.

نایب رئیس دوم کمیسیون اقتصادی افزود: در فاز دوم طرح کارگروه ارزی، بحث قراردادهای آتی معاملات ارز راه‌اندازی می‌شود، اما در فاز اول فعلا معاملات نقدی ارز و گواهی سپرده ارزی معامله می‌شود.

*ساختار بازار ارز با همکاری بانک مرکزی دو سه ماهه بهبود می‌یابد

وی تاکید کرد: اگر بانک مرکزی با این طرح مجلس همکاری کند ساختار بازار ظرف دو، سه ماه شفاف شده و مظنه قیمت بازار آزاد ارز از طریق بورس به دست می‌آید.

وی گفت: وقتی قیمت ارز خارجی کاهش پیدا کند، مزیت واردات افزایش یافته و وقتی قیمت ارز افزایش پیدا کند، مزیت صادراتی برای کشور به وجود می‌آید. به عنوان مثال اگر دلار ۱۰۰۰ تومان باشد و یک کیلو پسته ۶ دلار به فروش رود، یعنی ۶ هزار تومان درآمد کسب شده، اما اگر دلار دو برابر شود، درآمد حاصل از صادرات یک کیلو پسته نیز دو برابر خواهد شد.

*افزایش ۲۷ درصدی صادرات غیرنفتی علیرغم تحریم

نایب رئیس دوم کمیسیون اقتصادی یادآور شد: در سه ماه سال جاری علی‌رغم کاهش صادرات نفت خام، اما صادرات غیرنفتی ۲۷ درصد افزایش پیدا کرد.

پورابراهیمی اظهار امیدواری کرد با راه‌اندازی بورس معاملات ارزی، قیمت ارز در بازار به تعادل برسد.

نایب رئیس دوم کمیسیون اقتصادی افزود: نقطه تعادلی تعیین نرخ ارز دارای مزیت‌هایی است، از جمله اینکه افزایش نرخ ارز مزیت صادراتی را افزایش می‌دهد و صادرات مشخص می‌کند چقدر قرارداد آتی ارز ارز وارد کشور ‌شود. این کار همچنین کاهش واردات را در پی خواهد داشت.

وی گفت: مسافران خارجی و حجاج در سا‌لهای قبل به دلیل پائین بودن نرخ ارز هر کدام چندین چمدان کالای خارجی با خود وارد کشور می‌کردند، چون به عنوان مثال یک کالا در مکه ۲ هزار تومان و در تهران ۱۰ هزار تومان بود اما اکنون با افزایش قیمت ارز چمدانهای حجاج و مسافران خارجی تقریبا خالی شده و دیگر خبری از چمدان‌های متعدد نیست.

وی افزود: همچنین با راه اندازی بورس ارز، نیاز به ارز برای واردات نیز مشخص می‌شود و قیمت ارز تعادلی تعیین می‌شود.

پورابراهیمی با بیان اینکه بخشی از واردات کشور کالای اساسی و اجباری است، گفت: اگر بتوان یک کالا را در داخل تولید کرد، نباید به واردات آن امیدوار بود و در حال حاضر قیمت تضمینی خرید گندم که ۴۲۰ تومان تعیین شده به اشتباه انجام شده، چون قیمت کنجاله افزایش یافته، بنابراین دامداران به جای کنجاله به دام‌های خود گندم می‌دهند.

*سالانه ۷۰ میلیون دلار اسباب بازی و لوازم آرایش وارد می‌شود

نماینده مجلس افزود: سالانه حدود ۷۰ میلیون دلار اسباب‌بازی و وسایل آرایش وارد کشور می‌شود که جزو کالاهای اساسی به شمار نمی‌رود، بنابر این تقاضای کالای لوکس هم در تعیین قیمت ارز موثر است.

*پیشنهاد یارانه ارزی

پورابراهیمی پیشنهاد کرد یارانه ارزی برای کالاهای اساسی پرداخت شود. وی اظهار داشت: ۳ عامل اثرگذار در تعیین قیمت تعادلی ارز موثر است. یکی از آنها میزان تقاضاست که صادرات بیش از واردات باشد.

* وزیر اقتصاد دنبال ارز تک نرخی است

وی گفت: نمی‌توان مدیریت بازار ارز را بدون حضور بانک مرکزی انجام داد. در حال حاضر وزیر اقتصاد با طرح نمایندگان همراه است و خواستار تعادل در بازار ارز و حرکت به سمت تک نرخی شدن ارز است.

پورابراهیمی افزود: بانک مرکزی دارای ساختار قدیمی ۴۰ ساله برای مدیریت ارزی است و تا به روز شدن و همراه شدن با تحولات جدیدی ارزی، بورس معاملات ارز، اوراق ارزی، گواهی سپرده ارزی و اوراق معاملات ارزی فاصله دارد.

*قرارداد آتی ارز ابزار کنترل قیمت

پورابراهیمی گفت: قیمت واقعی ارز با راه‌اندازی بورس ارز بر روی تابلو مشخص می‌شود. همچنین با راه‌اندازی ابزارهای مشتقه ارز یا قراردادهای آتی، ابزار سوم کنترل نرخ ارز در بازار به وجود می‌آید و به نظر من بازار فیوچر یا آتی ارز می‌تواند در تعادل ارزی موثر واقع شود.

* عدم استقبال بانک مرکزی از بورس ارز

وی گفت: بانک مرکزی به جای استقبال از پیشنهاد نمایندگان برای ساماندهی به بازار غیررسمی ارز، متاسفانه این پیشنهاد را پس می‌زند که شاید به دلیل همان ساختار سنتی مدیریت ارزی در بانک مرکزی است.

پورابراهیمی افزود: ابزاری که براساس پیشنهاد نمایندگان مجلس طراحی شده، قیمت تعادلی معاملات نقدی ارز را کشف می‌کند و در قراردادهای آتی نیز مانند قرارداد آتی سکه، قیمت ارز تعیین می‌شود.

وی افزود: قراردادهای آتی با مهر بانک مرکزی قابل خرید و فروش است و حواله‌های ۳ تا ۶ ماهه ارزی در بازار معاملات ارزی خرید و فروش می‌شود که البته مقداری از این قراردادها در سررسید به دارنده آن اوراق پرداخت می‌شود و ناشر همه این اوراق ارزی بانک مرکزی است و خریدار آن نیز کارخانه‌ها و واردکنندگان کالا هستند.

وی افزود: مثلا اگر یک کارخانه داروسازی بخواهد برای ۶ ماه آینده مواد اولیه تولید دارو وارد کند، از بازار فیوچر(آتی) ارز اقدام به خرید اوراق آتی ارز می‌کند و به این ترتیب کم‌کم بازار کاذب ارز حذف می‌شود.

* دلار از چرخه معاملات حذف و به جای آن اوراق جایگزین شود

نایب رئیس دوم کمیسیون اقتصادی تاکید کرد: در حال حاضر بین ۳۰ تا ۴۰ درصد تقاضای دلار در بازار کاذب است، اما با راه‌اندازی بازار معاملات ارزی، دلار از چرخه مالی کشور خارج شده و به جای آن قراردادهای آتی وارد می‌شود و تقاضای کاذب حذف خواهد شد.

وی تاکید کرد: با راه اندازی معاملات گواهی ارزی، کم‌کم به جای دلار کاغذهای قرارداد ارزی که از سوی بانک مرکزی منتشر شده، بین مردم دست به دست می‌چرخد و معامله می‌شود و در دنیا معمولا قراردادهای آتی ۷۰ تا ۸۰ درصد تسویه نقدی نمی‌شود.

پورابراهیمی افزود: با راه‌اندازی قراردادهای آتی ارز، دلار حذف شده و سفته‌بازی در بازار ارز هم حذف خواهد شد.

وی گفت: ساماندهی بازار ارز با راه‌اندازی مدیریت شده بازار نقدی خرید و فروش ارز از طریق گواهی سپرده، همچنین با قراردادهای آتی ۳ تا ۶ماهه مانند پیش‌فروش سکه انجام خواهد شد.

نماینده مجلس خاطرنشان کرد: اگر بانک مرکزی با پیشنهاد مجلس برای ساماندهی بازار ارز همراهی کند، برای اولین بار در طول تاریخ بانک مرکزی می‌تواند ارز خارجی را با ریال داخلی اداره کند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا سفته‌بازی ارز در مرحله اول حذف می‌شود، گفت: قیمت ارز بر اساس عرضه و تقاضا در بازار بورس تعیین می‌شود و اگر بانک مرکزی از عرضه ارز خودداری کند، بلافاصله قیمت در تابلوی بورس افزایش می‌یابد.

پورابراهیمی در مورد مشابهت بازار فارکس با بازار معاملات ارزی گفت: فارکس هم ساختاری مانند بورس دارد که معاملات آن یک مابه‌ازای خارجی دارد و قیمت دلار در آن تعیین می‌شود.

نایب رئیس دوم کمیسیون اقتصادی با بیان اینکه ۸۰ درصد معاملات دنیا با دلار انجام می‌شود، گفت: دلار یک ارز پایه است، در عین حال می‌توان در معاملات قرارداد آتی ارز بورس دلار را با یورو، یوان و سایر ارزهای مسلط جهان مبادله و می‌توان یک سبد ارزی تعریف کرد.

* تالی فاسد ارز چند نرخی

پورابراهیمی با بیان اینکه ارز تک نرخی مفسده‌ها را از بین می‌برد، گفت: در عوض چند نرخی بودن ارز مفسده و تالی فاسد در پی دارد و خسارتهای سنگینی به اقتصاد وارد می‌کند و موجب اخلال در نظام اقتصادی کشور می‌شود.

وی گفت: کشورهای دیگر اگر دنبال مقابله با پدیده پولشویی هستند، نه به این خاطر است که از عاقبت این کار در قیامت می‌ترسند، بلکه می‌دانند پول‌های ناشی از قاچاق مواد مخدر و یا آدم‌ربایی و تروریسم باعث عدم تعادل در اقتصاد شده و نظام اقتصادی را به هم می‌ریزد. همان گونه گفته می‌شود ارز دو نرخی برای اقتصاد فساد به وجود می‌آورد.

نایب رئیس دوم کمیسیون اقتصادی تاکید کرد: ‌ارز چند نرخی تخصیص بهینه منابع را دچار مشکل می‌کند که این موضوع به این خاطر است که اکثر کارشناسان اعتقاد دارند ارز باید تک نرخی باشد. در قانون برنامه پنجم توسعه نیز آمده است نرخ ارز به صورت شناور مدیریت شده باید تعیین شود.

وی گفت: هدف گذاری بانک مرکزی برای تعیین نرخ ارز باید یک عدد منطقی باشد و براساس آن صادرات و واردات به راحتی انجام شود. پس مدیریت بازار ارز باید به سمتی حرکت کند که آن نرخ شناور مدیریت شده تحقق پیدا کند.

پورابراهیمی در پاسخ به این پرسش که آیا با معاملات ارزی و بورس ارز، قیمت مرجع به سمت بازار آزاد حرکت می‌کند، یا برعکس نرخ آزاد به سمت نرخ مرجع سوق می‌یابد، گفت: اگر قیمت مرجع ۱۲۲۶ تومان و قیمت بازار آزاد ۲۱۰۰ تومان باشد، آنگاه با راه‌اندازی معاملات ارزی در بورس و قراردادهای آتی ارز، کم‌کم نرخ بازار آزاد به سمت نرخ مرجع و تعادلی حرکت می‌کند، بنابراین نرخ بازار آزاد کاهش پیدا می‌کند.

وی افزود: نرخ بازار آزاد در بورس ارز بالاخره متعادل می‌شود و از آن طریق مزیت صادراتی و وارداتی مشخص خواهد شد.

نایب رئیس دوم کمیسیون اقتصادی در مورد تک نرخی بودن ارز در شرایط تحریم گفت: از کل کالاهای وارداتی به کشور شاید کمتر از ۱۰ درصد کالای اساسی باشد که اگر این کالاها وجود نداشته باشد، بحران اجتماعی پدید می‌آید، اما اگر همین کالاهای اساسی با نرخ ۱۲۲۶ تومان وارد شود، باید در بازار نیز براساس همان نرخ محاسبه شود.

وی گفت: قیمت بازار ارز در همه کالاها اثر گذاشته و مردم تاوان این تفاوت نرخ مرجع و بازار آزاد ارز را با خرید گران قیمت کالاهای اساسی می‌پردازند.

پورابراهیمی تاکید کرد: پیشنهاد ما اختصاص یارانه ارزی است، به گونه‌ای که محاسبه شود سرانه هر کس از مصرف کالاهای اساسی مانند برنج، روغن و شکر چقدر است و براساس آن تفاوت بین نرخ مرجع و بازار آزاد ارز به صورت یارانه به افراد پرداخت شود و آنگاه گفته شود، قیمت همه کالاها به صورت آزاد تعیین می‌شود.

پورابراهیمی در مورد اینکه یارانه‌ها یک بار هدفمند شد و قرار نیست یارانه دیگری پرداخته شود، گفت: این یارانه مربوط به تفاوت نرخ مرجع و نرخ بازار آزاد درباره کالاهای وارداتی محاسبه و باید پرداخت شود.

قرارداد آتی ارز

021-88536880 (512)
با ما تماس بگیرید

• دوره‌های آموزشی
• سنجش آنلاین سواد مالی
• آموزش سواد مالی

• راهنمای ثبت نام
• برگزاری آزمون
• دریافت گواهینامه
• سؤالات متداول

• تماس با ما
• شبکه‌های اجتماعی
• درخواست همکاری

تفاوت قرارداد آتی و پیمان آتی

در مطالب قبلی، در مورد قراردادهای آتی، ویژگی‌ها و انواع این نوع قراردادها توضیح داده شد. در این مطلب، ساز و کار پیمان‌های آتی و تفاوت قرارداد آتی و پیمان آتی توضیح داده می‌شود.

در زمان انقضای پیمان آتی، به دو طریق می‌توان برای تسویۀ معامله و ایفای تعهدات عمل کرد:

- تسویۀ فیزیکی: در این روش، خریدار پیمان آتی قیمتی که قبلاً در زمان عقد توافق شده را به فروشنده پرداخت می‌نماید و در مقابل فروشنده، دارایی موضوع قرارداد را مطابق شرایط تعیین شده در متن پیمان تحویل می‌دهد؛

- تسویۀ نقدی: در این روش خریدار و فروشنده پیمان امکان دارند تا ارزش نقدی خالص موقعیت را در تاریخ تحویل بپردازد. از تسویۀ نقدی معاملات بیشتر در مواردی استفاده می‌شود که امکان تحویل فیزیکی دارایی پایه غیر عملی باشد.

مثال: در صورتی که طرفین معامله در پیمان آتی توافق کرده باشند که اوراق قرضۀ بدون کوپن با قیمت اسمی 100 دلار را در قیمت 98 دلار تحویل دهند و در تاریخ انقضاء پیمان، اوراق قرضۀ موضوع قرارداد در قیمت 98.25 دلار به فروش رسد، فروشندۀ پیمان در تسویۀ نقدی باید مبلغ 0.25 دلار را به خریدار بپردازد. در صورتی که اوراق قرضۀ موضوع قرارداد در قیمت 97.5 دلار به فروش رسد، خریدار پیمان موظف است 0.5 دلار به فروشنده بپردازد.

تفاوت قرارداد آتی و پیمان آتی
پیمان‌های آتی از این جهت که توافقنامه‌ای برای خرید و فروش دارایی پایه در زمان معین در آینده و با قیمت مشخص هستند، به قراردادهای آتی شباهت دارند. اما

- قراردادهای آتی در بورس معامله می‌شوند در حالی که پیمان‌های آتی در بازار خارج از بورس معامله می‌شوند.
- پیمان‌های آتی در واقع عقد خصوصی بین دو طرف معامله است و لذا با استانداردهای بورسی خاصی مطابقت ندارند در حالی که قراردادهای آتی قراردادهایی استاندارد هستند.
- تاریخ تحویل در پیمان‌های آتی می‌تواند طبق توافق طرفین تعیین شود و محدود به ماه‌های خاصی نیست؛ خصوصاً اینکه در پیمان‌های آتی یک تاریخ تحویل مشخص و ساده وجود در حالی که در قراردادهای آتی چند ماه که امکان تحویل در آن‌ها وجود دارد مشخص می‌شوند.
- پرداخت در پیمان آتی معمولاً یک بار و در زمان تحویل انجام می‌شود. در حالی که بر اساس ساز و کار «تسویۀ حساب روزانه» در قرارداد آتی، پرداخت به صورت روزانه انجام می‌گیرد.
- قراردادهای آتی معمولاً قبل از زمان تحویل با یک معاملۀ معکوس بسته می‌شوند، ولی بیشتر پیمان‌های آتی یا به تحویل فیزیکی کالا یا به تسویۀ نهایی، به صورت نقدی می‌انجامد.

معاملات آتی ارز، ابزاری برای مدیریت بازار/ تقاضای سفته بازانه نباید به سمت بازار واقعی ارز برود

بازار شفاف همیشه در مقابل رانت می ایستد. طبیعی است که اگر معاملات ارزی وارد بازار سرمایه شود از شفافیت برخوردار می شود و می توان نظارت لازم قرارداد آتی ارز در این زمینه را انجام داد. در حال حاضر مشخص نیست چه حجمی از معاملات در بازار نقدی انجام می شود و به سادگی نیز رانت در این بازار رخ می دهد. اما در بازار سرمایه تمام مکانیزم معاملات شفاف است و کشف قیمت هم مبنای واقعی دارد.

مدیرعامل بورس کالای ایران گفت: در بسیاری از کشورها کنترل نرخ ارز در بازارمالی انجام می گیرد، بنابراین ما نیز باید به این سمت حرکت کنیم. لذا در بازار قرارداد آتی ارز آتی این امکان وجود دارد که به راحتی این بازار را کنترل کرد .

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)، با تصویب راه اندازی معاملات مشتقه ارزی از سوی شورای عالی بورس، فعالان اقتصادی در انتظار آغاز معاملات آتی ارز در بورس کالا هستند که به گفته کارشناسان، با آغاز به کار بورس آتی ارز، یکی از چالش های اصلی اقتصاد ایران یعنی تلاطمات نرخ ارز و ریسک بالای فعالیت های اقتصادی به حداقل برسد. هفته قرارداد آتی ارز نامه تجارت فردا در خصوص آخرین وضعیت راه اندازی معاملات آتی ارز با دکتر حامد سلطانی نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران به گفت وگو پرداخته است که در ادامه می خوانید.

باتوجه به اینکه قرار است بورس ارز کار خود را با معاملات آتی ارز در بورس کالا آغاز کند. الزامات راه اندازی این بورس جدید چیست؟

صرفنظر از اینکه در زمینه سیاست‌های کلان راه اندازی بورس ارز چه زمانی عملیاتی خواهد شد، این موضوع در حیطه اختیار تصمیم گیری بانک مرکزی است. اما در عرصه اجرایی برای راه اندازی معاملات آتی ارز باید زیرساخت های لازم چون زیرساختهای فنی و نرم افزاری آماده باشند. خوشبختانه در این زمینه بورس کالا؛ از قبل این زیرساخت ها را آماده کرده است. حتی تمهیدات لازم برای پشتیبانی از حجم تقاضاها در معاملات آتی ارز که احتمالا به نسبت معاملات آتی سکه بیشتر باشد، در نظر گرفته شده و ظرفیت فنی نیز متناسب سازی شده است. در حوزه قوانین و مقررات نیز مصوبات مربوط به قراردادهای مشتقه موجود است. بر این اساس در قانون، وظیفه راه اندازی بازارهای مشتقه که دارای بازار ثانویه هستند برای هر کالایی از جمله ارز، بر عهده بازار سرمایه گذاشته شده است. البته راه اندازی بورس ارز در بورس های کالایی تنها خاص کشور ما نیست و در دنیا بسیاری از بورس های کالایی کشورها چنین تجربه ای را داشته اند. همانند بورس کالای شیکاگو که یکی از بزرگترین بورس های کالایی در جهان است. در کشور ما نیز از سالها پیش موضوع راه اندازی بورس برای ارز مطرح بوده است اما امروز سیاست گذاران کلان اقتصادی کشور و به ویژه بانک مرکزی به این نتیجه رسیده ‌اند که تنها راه جلوگیری از بروز نوسانات ارزی و پایان دادن به رانت های ارزی در گرو راه اندازی بورس ارز است. بنابراین در جلسه اخیر شورای عالی بورس مصوبات راه اندازی بورس ارز در قالب راه اندازی معاملات آتی ارز در بورس کالای ایران به تصویب رسیده است و امیدواریم بزودی شاهد راه اندازی معاملات آتی ارز باشیم.

* سیاست گذار تاکید دارد که راه اندازی بورس ارز نیازمند اجرای الزاماتی همچون تک نرخی شدن ارز، رفع محدودیت‌های ناشی از تحریم‌هاست و حتی رئیس کل بانک مرکزی هم گفته است که باید یکسان سازی نرخ ارز انجام شود تا امکان عرضه اوراق مشتقه ارزی در بازار سرمایه فراهم شود، با این اوصاف در صورتی که تک نرخی کردن ارز به تعویق بیفتد امکان دارد که بورس ارز قبل از تک نرخی شدن راه اندازی شود ؟

می دانیم که عمده عدم شفافیت به معاملات فردایی بازار ارز (معاملات سفته بازی) برمی گردد. این معاملات اگرچه شکل معاملات آتی را دارند اما استاندارد نیستند و مدیریت پوشش ریسک ندارند. بنابراین معاملات فردایی اگر در مکانیزیم بازار شفاف آتی ارز انجام گیرد خود به خود بخش قابل توجه معاملات ارزی شفاف خواهند شد. بنابراین اگر قبول داشته باشیم بخشی از بازار ارز در معرض شدید تقاضای سفته بازانه قرار دارد باید هر چه سریعتر معاملات آتی ارز را فراهم کنیم. نباید منتظر باشیم که حتما تک نرخی شدن ارز انجام شود و پس از معاملات آتی ارز راه اندازی شود. در این شرایط بازار ارز با توجه به فاصله حدود ۶۰۰ تومانی نرخ دلار مبادلاتی با نرخ دلار در بازار آزاد ممکن است تک نرخی کردن کار بسیار سخت و زمانبری باشد. بنابراین می توانیم مبنای هدف را معاملات فردایی بازار ارز قرار دهیم و این معاملات را به بازار آتی هدایت کنیم تا حداقل از ناحیه کمتر با نوسانات ارزی مواجه شویم. به هر شکل در جلسه اخیر شورای عالی بورس، بانک مرکزی با کلیات راه اندازی معاملات آتی ارز موافقت کرده است اما پیش نیازهای در این زمینه چون نرخی شدن ارز مطرح شده است. اما قرار است این موارد در جلسه دیگری در این شورا به بحث و بررسی گذاشته شود و ممکن است هم سیاست گذاران به این نتیجه برسند که قبل از تک نرخی شدن ارز ، معاملات آتی ارز راه اندازی شود.

راه اندازی بورس ارز تا چه میزان می تواند به کاهش رانت در بازار ارز کمک کند؟ *

بازار شفاف همیشه در مقابل رانت می ایستد. طبیعی است که اگر معاملات ارزی وارد بازار سرمایه شود از شفافیت برخوردار می شود و می توان نظارت لازم در این زمینه را انجام داد. در حال حاضر مشخص نیست چه حجمی از معاملات در بازار نقدی انجام می شود و به سادگی نیز رانت در این بازار رخ می دهد. اما در بازار سرمایه تمام مکانیزم معاملات شفاف است و کشف قیمت هم مبنای واقعی دارد.

*با این حال ما شاهدیم در زمینه راه اندازی بورس ارز مقاومت های بسیاری وجود دارد. علت چیست؟

باید در این زمینه قرارداد آتی ارز فرهنگ سازی لازم انجام شود. متاسفانه آگاهی لازم در خصوص مزایای این بازار وجود ندارد. باید به طور دقیق تبیین شود کارکردهای بورس ارز چیست و چرا باید در جهت کاهش نوسانات ارزی و رانت به سمت بازار سرمایه حرکت کنیم. باید همه بدانند برخلاف بازار غیر رسمی و غیر شفاف، می توانند با ریسک کمتر و با شفافیت بیشتر از بازار رسمی در معاملات آتی ارز منفعت ببرند. این آگاهی کمتر وجود دارد و باید در این زمینه متولیان بازار سرمایه فرهنگ سازی انجام دهند.

*به نظر شما اگر بورس ارز در این مقطع راه اندازی می شد در شرایط فعلی بازار ارز دچار نوسانات اخیر نمی شد؟

حداقل اگر معاملات آتی ارز راه اندازی شده بود با این ابزار می توانستیم بازار را کنترل و مدیریت کنیم.

* شاهد هستیم در بازار فیزیکی یکی از گلایه فعالان این بازار تاخیر در تحویل کالاهاست که در موعد مقرر انجام نمی شود. بنابراین در زمینه تحویل ارز چه تمهیداتی اندیشیده‌اید که با تاخیر مواجه نشود؟

با توجه به اینکه معاملات مشتقه کارکرد پوشش ریسک دارند، به نظر نمی رسد مشکل تحویل ارز ناشی از معاملات مشتقه را داشته باشیم. برخلاف آنچه که در بازار فیزیکی گاهی شاهد تاخیر در تحویل کالا هستیم که البته با مکانیسم های پوششی و جریمه تاخیر تحویل این مساله در بورس به خوبی پوشش داده شده است اما در زمینه معاملات مشتقه آتی ارز این احتمال بسیار پایین است که تاخیر در تحویل داشته باشیم. البته توجه داشته باشیم ما در سال اول قصد ورود به بازار نقدی ارز را نداریم و تنها بازار مشتقه راه اندازی خواهد شد و هانطور که می دانیم بخش عمده ای از معاملات مشتقه منجر به تحویل نمی شود.

*فروشندگان ارز در قراردادهای آتی ارز باید ارز مورد نیاز خود را برای تحویل از بازار آزاد تهیه کنند و یا بانک خاصی برای فروش ارز در نظر گرفته شده است؟

خیر. ما فعلا این زمینه با بانک خاصی مذاکره نکرده ایم. تمام بانک ها و صرافی های مجاز می توانند تحویل ارز را در این بازار را انجام دهند.

*در معاملات آتی سکه طلا شاهد بوده ایم که مقدار وجه تضمین قراردادها در دوره های زمانی مختلف تغییر کرده است که این امر، اهرم معاملاتی معامله گران آتی را تحت تاثیر قرارداده است و در مواقعی به دلیل افزایش قرارداد آتی ارز قرارداد آتی ارز مقدار وجه تضمین، اهرم معاملات کاهش یافته است. آیا این تصمیمات به نوعی منجر به کاهش کارایی بازار نمی شود؟

مقدار وجه تضمین در قراردادهای آتی همواره یکی از ابزارهای مدیریت ریسک اتاق های پایاپای بورس های مشتقه بوده است. البته از آنجایی که مقدار بالای وجه تضمین اولیه به نوعی هزینه های معاملاتی را افزایش می دهد هیچگاه مطلوب بازار نیست ولی بحث مدیریت ریسک و هزینه های معاملاتی در این خصوص یک بده بستان با قرارداد آتی ارز یکدیگر دارند. مقدار وجه تضمین در بورس کالا معمولا مبتنی بر مدل های استاندارد محاسبه وجه تضمنی در دنیا تعیین می شود که این مدل ها عمدتا مبتنی بر نوسانات تاریخی دارایی پایه می باشند. از این رو طبیعی است که در دوران نوسانات شدی قیمت دارایی پایه، مقدار وجه تضمین نیز افزایش یابد و این امر به هیچ وجه تضادی با کارآیی بازار ندارد. ولی به هر حال تلاش بر این است که مقدار وجه تضمین، کمترین تاثیر را بر استراتژی معاملاتی بازیگران بازار داشته باشد.

* شما در صحبت هایتان اشاره کردید که در سال اول قصد ورود به بازار نقدی ارز را ندارید و تنها بازار مشتقه راه اندازی خواهد شد. اما در حالیست که کارشناسان بازار سرمایه معتقدند؛ باید بازار فیزیکی ارز با بازار آتی تلفیق شود و لازم است که مجوز فعالیت کارگزاری به تمامی دارندگان مجوز صرافی‌ها داده شود تا از بازاری بزرگ و مناسب در قرارداد آتی ارز این عرصه برخوردار شویم در نهایت به پوشش نوسانات در بازار ارز و سکه منجر شود.

ببینید، ما با توجه به تجربه ای که در بازار ارز داریم به این نتیجه رسیده ایم که بخش عمده تقاضای ارز، تقاضای سفته بازانه است. ما نباید تقاضای سفته بازانه را به سمت بازار واقعی هدایت کنیم. باید بازار مالی در این زمینه داشته باشیم که تقاضای سفته بازانه پاسخ داده شود، بدون آنکه بر بازار اثر بگذارد و نوسانات شدید قیمتی را ایجاد کند. معتقدم نیازی نیست که بازار آتی و نقدی باهم تلفیق شوند تا بازار قوی در این عرصه ایجاد شود. البته توجه داشته باشید در بازار مشتقه از قیمت های بازار نقدی در سررسیدها استفاده می شود. لذا هریک از این بازارها کارکرد خاص خود را دارند و باید در کنار یکدیگر باشند.

*پلتفرم معاملاتی بورس ارز همان سیستم آتی سکه، است ؟

بله همان پلتفرم آتی سکه را برای پلتفرم آتی ارز در نظر گرفته ایم. البته تغییراتی در این زمینه انجام داده ایم تا این پلتفرم قابلیت استفاده در معاملات آتی ارز را داشته باشد. حتی تست های مربوطه برای سیستم آتی ارز انجام گرفته شده است. در حال حاضر این پلتفرم در هر دو نوع کارگزاری محور و مشتری محور امکان ارائه سرویس را دارد.

*دوره های زمانی سررسید های قراردادهای آتی ارز در چه ماه هایی است ؟

تعیین سررسید قراردادهای آتی عمدتا با توجه به زمان های مواجه با ریسک پوشش دهندگان ریسک تعیین می شود. این تاریخ ها اگرچه در خصوص کالاهای فیزیکی با پیچیدگی های زیادی تعیین می شود اما در خصوص یک دارایی مانند ارز ار آنجایی که همواره و به صورت مستمر، عرضه و تقاضای ارز در سطح کشور وجود دارد، سررسید قراردادهای می تواند بصورت ماهانه وجود داشته باشد. البته این امر که این سررسیدها در تمامی ماه ها وجود داشته باشند و یا در برخی از ماه ها ( مثلا ماه های زوج)، بستگی به نقدشوندگی نمادهای معاملاتی در زمان راه اندازی قراردادها خواهد داشت.

*دامنه نوسان روزانه آتی ارز چه میزان است؟

با توجه به اینکه مشخص نیست معاملات آتی ارز چه زمانی راه اندازی می شود، نمی توان در حال حاضر در خصوص دامنه نوسان آن اظهارنظر کرد چون این امر بستگی کامل به نوسانات تاریخی ارز دارد. ولی اگر قرار بر این باشد که قرارداد آتی دلار به ریال در همین زمان فعلی راه اندازی شود، طبق محاسبات ما عدد ۵ درصد ، دامنه نوسان مناسبی خواهد بود.

*به غیر از دلار کدام یک از ارزهای معتبر دنیا در بورس ارز داد و ستد خواهد شد؟

ما در بورس کالا، آمادگی داریم علاوه بر دلار برای یورو نیز معاملات آتی راه اندازی کنیم. اما بانک مرکزی و سازمان بورس در این باره تصمیم گیری خواهند که ابتدا معاملات آتی ارز برای کدام یک از ارزها انجام شود.

*آیا در کنار قراردادهای آتی ارز، معاملات option یا اختیار خرید برای معاملات ارزی هم راه اندازی خواهد شد؟

قراردادهای آتی برای هر دو طرف خرید و فروش تعهد ایجاد می کند لذا خریداری که وارد یک قرارداد آتی برای خرید ارز برای یک سررسیدی در آینده می شود، ارز را به یک قیمت ثابت در آن سررسید خواهد خرید ولی معاملات اختیار ( و در مثال ما بطور خاص اختیار خرید)این امکان را به او می دهد که با داشتن اختیار خرید ارز، ارز را در سررسید با یک قیمت معین یا قیمتی کمتر خریداری کند. یعنی اگر در سررسید ، قیمت های نقدی بالاتر از قیمت اعمال در اختیار خرید باشند، این فرد از اختیار خود استفاده می کند و ارز را با قیمت ذکر شده در قرارداد خریداری می کند اما اگر قیمت های نقدی در سررسید کمتر از قیمت اعمال در اختیار باشند، در این صورت از اختیار خود استفاده نمی کند و ارز را با قیمت پایین تر از بازار نقدی خریداری می کند.

قراردادهای آتی ارز با معاملات اختیار خرید مکمل یکدیگر هستند. قرارداد آتی از این جهت که مبادله تعهد به تعهد است و دو طرف نسبت به هم تعهد دارند به پیش بینی نرخ ها کمک می کند. اما تنها قراردادهای آتی کافی نیستند و باید قراردادهای option نیز راه اندزای شوند تا در زمینه پیش بینی نرخ ها و پوشش ریسک بهتر عمل شود. بنابراین در فاز بعدی راه اندزای قراردادهای اختیار خرید ارز را برنامه خواهیم داشت.

*آیا بانک های تجاری نیز می توانند به عنوان افراد حقوقی در این بازارآتی ارز فعالیت کنند؟

قطعا، همه فعالان بازار ارز که در بازار نقدی فعال هستند، باید در بازار آتی ارز هم حضور داشته باشند. باید تمام بانک های تجاری در معاملات آتی ارز فعال باشند، چراکه بخش عمده بازار ارز توسط آنها مدیریت می شود. این بانک ها حتی می توانند برای پوشش ریسک از بازار قراردادهای مشتقه استفاده کنند.

*آیا بانک مرکزی به عنوان متولی تامین ارز در کشور در این بازار فعال خواهد بود ؟

قطعا همین گونه است. حتی بازار مشتقه ارز باعث پوشش بیشتر نظارت بانکی مرکزی در کنترل بازار ارز خواهد شد. در برخی از بورس های دنیا نقش بازار گردان یا بازارساز در بازار ارز بعضا به بانک های مرکزی سپرده می شودو بانک مرکزی می تواند به عنوان یک بازارگردان در چارچوب مقررات فعالیت کند. بنابراین بانک مرکزی همان نقش مدیریتی خود را در بازار آتی برعهده دارد.

*آیا دریافت کد معاملاتی آتی ارز دارای شرایط خاصی است؟برای افتتاح کد معاملاتی سرمایه گذاران خارجی چطور؟

شرایط دریافت کد معاملاتی آتی ارز همانند شرایط کد معاملات آتی سکه است و تفاوتی باهم ندارند. حتی به دنبال آن هستیم تدابیری برای معاملات آنلاین آتی ارز همانند معاملات آتی اتخاذ کنیم. در مورد سرمایه گذار خارجی هم شرایط طبق روال مربوطه است و تفاوتی در این زمینه قائل نشده ایم. آنچه مشخص است در بازار جذابیت های بسیاری برای سرمایه گذار خارجی دارد. به همین خاطر اگر ابزار پوشش ریسک ارز داشته باشیم قطعا سرمایه گذاری خارجی برای ورود به این بازار بیشتر راغب خواهد شد. اما در غیر اینصورت با این وضعیت نوسانات ارزی، سرمایه گذار خارجی وارد بازار سرمایه ما نخواهد شد.

*در صورت ایجاد شوک قیمتی در بازار ارز همانند آنچه که در سال ۹۱ رخ داد آیا بانک مرکزی می تواند بجای تزریق دلار در بازار نقدی در بازار آتی ارز ، دلار تزریق کند؟

در بسیاری از کشورها کنترل نرخ ارز در بازارمالی انجام می گیرد. بنابراین ما نیز باید به این سمت حرکت کنیم. لذا در بازار آتی این امکان وجود دارد که به راحتی این بازار را کنترل کرد.