تحول انجام معاملات در بازار سرمایه ی ایران دریچه ای برای ورود سرمایه گذاران نهادی و خارجی
بدنبال تأثیر فناوری اطلاعات در تحول صنایع کشورهای مختلف، بازار سرمایه نیز مستثنی نبوده و سریع تر از سایر حوزه ها دست خوش تحولات فناوری قرار گرفته است. بهدنبال سیر تحول نحوه ی انجام معاملات در بازار سرمایه، دسترسی مستقیم به بازار به عنوان ابزاری فناورانه در تکامل این حلقه نقش بسزایی را ایفا می نماید. آنچه اهمیت به کارگیری این ابزار را مشخص می کند مشکلات ناشی از خلأ وجود آن است. به خصوص در زمانی که مبحث جذب سرمایهگذاران خارجی در بورس ایران مطرح است و تمام اقدامات به این سمت معطوف است. در این تحقیق پس از معرفی دسترسی مستقیم به بازار، براساس مدلهای اندازه گیری آمادگی الکترونیکی جهت استقرار تجارت الکترونیک، عوامل مختلفی که به نحوی بر پیاده سازی این ابزار دخیل تحولی در بازارهای مالی هستند استخراج شده و پس از تطبیق با نهادهای دخیل بازارسرمایه در شش زیرگروه فنی/زیرساختی، حقوقی، فرهنگی/آموزشی، اقتصادی، سازمانی/اجتماعی و مدیریت ریسک، طبقه بندی گردیدهاست. از روش تحلیل عاملی به منظور تلخیص عوامل و سپس از روش تاکسونومی درراستای اولویتبندی عوامل استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان میدهد به منظور انجام اقدامات تحولی در نحوهی انجام معاملات بازار سرمایه و پیادهسازی دسترسی مستقیم به بازار باید به طور جدی در عوامل فنی و زیرساختی سرمایهگذاری شده و زیرساخت فنی موجود را بازنگری نموده تا بستر مناسب فراهم گردد. مدیریت ریسک به طور منسجم به عنوان یکی از مهمترین پیششرطهای این تحول است که متأسفانه در حال حاضر به صورت بسیار غیرکارا و سنتی انجام میپذیرد. در خلال این دو مهم به منظور دریافت بازخورد مناسب و داشتن تحولی مطلوب باید در این حوزه فرهنگسازی شده و برای آن سرمایهگذاری شود تا دسترسی مستقیم به بازار به نحو مطلوب پیادهسازی گردد.
برای دسترسی به متن کامل این مقاله و 23 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید
اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید
منابع مشابه
تحول انجام معاملات در بازار سرمایه‌ی ایران دریچه‌ای برای ورود سرمایهگذاران نهادی و خارجی
بدنبال تأثیر فناوری اطلاعات در تحول صنایع کشورهای مختلف، بازار سرمایه نیز مستثنی نبوده و سریع‌تر از سایر حوزه‌ها دست‌خوش تحولات فناوری قرار گرفته است. بهدنبال سیر تحول نحوهی انجام معاملات در بازار سرمایه، دسترسی مستقیم به بازار به عنوان ابزاری فناورانه در تکامل این حلقه نقش بسزایی را ایفا می‌نماید. آنچه اهمیت بهکارگیری این ابزار را مشخص می‌کند مشکلات ناشی از خلأ وجود آن است. به خصوص در زمانی.
ارزیابی نقش باور های سرمایه گذاران بر جهت گیری قیمت و حجم معاملات در بازار سرمایه
افکار و عقاید سرمایه گذاران درخصوص آینده بازار سرمایه می تواند نقشی مؤثر بر روند قیمت و حجم معاملات بازار داشته باشد. افکار و عقاید سرمایه گذاران به دیدگاه آنان پیرامون وضعیت آینده بازار سرمایه اشاره دارد. از این رو، هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر باورهای خوش بینانه و بدبینانه سرمایه گذاران بر روند قیمت بازار و روند معاملات بازار سهام می باشد. جامعه آماری این پژوهش شرکت های پذیرفته شده در بورس .
آزمون و تحلیل وجود رفتار گله ای در بین سرمایه گذاران نهادی بازار سهام ایران
در این تحقیق وجود رفتار گلهای در بین سرمایهگذاران نهادی حاضر در بازار سهام ایران آزمون میشود. همچنین اتخاذ استراتژی گشتاور (به عنوان یکی از علل رفتار گلهای) و نیز همبستگی بین سطح رفتار گلهای مشاهده شده و بازده سهام مربوط به سهامداران عمده شرکتهای حاضر در بورس به صورت هفتگی، ماهیانه و فصلی با بکارگیری دادههای یک دوره دوساله از مرداد ماه سال 1385 تا آبان ماه سال 1387 تحلیل میگردد. نتایج ب.
ارزیابی نقش باور های سرمایه گذاران بر جهت گیری قیمت و حجم معاملات در بازار سرمایه
افکار و عقاید سرمایه گذاران درخصوص آینده بازار سرمایه می تواند نقشی مؤثر بر روند قیمت و حجم معاملات بازار داشته باشد. افکار و عقاید سرمایه گذاران به دیدگاه آنان پیرامون وضعیت آینده بازار سرمایه اشاره دارد. از این رو، هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر باورهای خوش بینانه و بدبینانه سرمایه گذاران بر روند قیمت بازار و روند معاملات بازار سهام می باشد. جامعه آماری این پژوهش شرکت های پذیرفته شده در بورس .
رابطه سرمایه گذاران نهادی با کیفیت سود
ورشکستگی شرکتهای بزرگ در دنیا موجب شد تا توجه بسیاری از استفاده کنندگان صورتهای مالی به سوی کیفیت سود معطوف شود. کیفیت سود از جنبه های مختلف توسط پژوهشگران مورد ارزیابی و توجه قرار گرفته است. هدف این تحقیق بررسی رابطه بین سرمایه گذاران نهادی و کیفیت سود براساس ویژگی های کیفی چارچوب مفهومی هیئت تدوین استاندارهای حسابداری شامل، داشتن ارزش پیش بینی، ارزش بازخورد، بی طرفی، به موقع بودن و بیان صادقا.
کاربست قوانین معاملات اسلامی در نظام قراردادهای بازار سرمایه ایران
چکیده مهمترین هدف این پژوهش مطالعه دربارۀ بهکارگیری قواعد معاملات اسلامی در قراردادهای بازار سرمایۀ ایران توسط کنشگران (کلیه افراد حقیقی و حقوقی که در بورس اوراق بهادار فعالیت اقتصادی دارند) بورس اوراق بهادار تهران میباشد. در این راستا، بر اساس چهار نظریه از قواعد معاملات اسلامی تحت عناوین قواعد لاضرر، اکل مال به باطل، غرر و ربا و فروض اساسی اسلامی در معاملات کنشگران بازار سرمایه مورد آزمون.
طرح تحول بازار سرمایه
صبح امروز ۲۵ خردادماه، دکتر محمدعلی دهقان دهنوی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با حضور در بیست و چهارمین نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران به پرسش های شرکت کنندگان در این جلسه در خصوص بازار سرمایه پاسخ داد.
به گزارش نبض بورس، در این نشست، موضوعات متعددی شامل سیاست های سازمان در حوزه برگزاری میز صنعت و تعامل با تولیدکنندگان و صاحبان صنایع، انتشار عمومی صورت های مالی سازمان بورس و اوراق بهادار، سازوکار صندوق تثبیت بازار، تقویت بازار اولیه و هدایت نقدینگی ها به سمت پروژه های تولیدی، طرح تحول بازار سرمایه و همچنین موضوع ورود خودرو به معاملات بورس کالا مورد بحث و بررسی قرار گرفت. همچنین بنابر پیشنهاد رئیس سازمان مقرر شد تا در سلسله جلساتی در قالب کارگروه های مشخص، موضوعات مربوط به بورس با حضور اعضای اتاق بازرگانی با هدف دریافت نظرات، راه کارها و تهیه نقشه راه مورد بحث و بررسی بیشتر قرار گیرد.
دکتر محمدعلی دهقان دهنوی در این جلسه و در پاسخ به این پرسش که آیا حباب بورس در حال حاضر از بین رفته است یا خیر، گفت: توجه داشته باشید که عده ای از زمانی که شاخص بورس ۲۰۰ هزار واحد بود نسبت به حباب هشدار می دادند، در حالیکه اکنون با کاهش قیمت ها، شاخص بورس ۴ برابر بالاتر از آن زمان است؛ بنابراین ابتدا باید این پرسش را مشخص کنیم که دقیقا حباب چه معنی و مفهومی دارد و به چه شرایطی، شرایط حبابی گفته میشود.
وی افزود: یکی از استدلال های نادرستی که در کنار استفاده از واژه حباب مطرح می شود، این است که رشد بورس را با رشد واقعی اقتصاد مقایسه می کنند؛ آیا اگر رشد اقتصادی ۳ درصد باشد تولیدکننده راضی می شود کالاهای خود را فقط ۳ درصد افزایش قیمت دهد و یا اگر رشد اقتصادی منفی بود حاضر است قیمت فروش محصولاتش را ۳ درصد کاهش دهد؟ زمانی که در مورد بورس و دارایی ها صحبت می کنیم در مورد متغیر اسمی صحبت می کنیم و مقایسه یک متغیر اسمی با متغیرو واقعی نادرست است.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار خاطر نشان کرد: قیمت دارایی ها تحت تاثیر عوامل زیادی تغییر می کند و من پرسشم این است که اگر در سال گذشته در انتخابات امریکا ترامپ رای آورده بود و فشار حداکثری را بر اقتصاد ما ایجاد کرده بود، آیا همین امروز بسیاری از افراد از اینکه در بورس سهامی ندارند، پشیمان نمی شدند؟
وی در ادامه توضیح داد: واقعیت این است که قیمت دارایی ها نسبت به تورم انتظاری شکل می گیرد؛ در ماه‌های ابتدایی سال، انتظاراتی مبنی بر افزایش شدید قیمت دلار در اقتصاد شکل گرفت و در شرایطی که این انتظارات شکل می گیرد، نمی توان از واژه حباب استفاده کرد.
دکتر دهقان با اشاره به زیان بخشی از سرمایه گذاران به دلیل تغییر متغیرهای شاخص های انتظاری، اظهار کرد: ما این دغدغه را داریم که در آینده به چه شکل عمل کنیم تا از بروز چنین وقایعی جلوگیری کنیم.
دکتر دهقان دهنوی، ریسک را جزو ذات بازار سرمایه دانست و افزود: جبران این ریسک نیز در خود بورس امکان پذیر تحولی در بازارهای مالی است؛ از این رو باید در خصوص سواد مالی جامعه و افزایش فرهنگ سرمایه گذاری بیش از گذشته تلاش کنیم. همچنین باید سرمایه گذاری غیر مستقیم افراد و ورود آنها به بازار سرمایه از طریق صندوق های سرمایه گذاری را تسریع کرد.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار از جمله اقدامات انجام شده در راستای بهبود فعالیت ها در بازار سرمایه را سرعت بخشی به اعطای مجوز های سبدگردانی نام برد و گفت : طی ۵ ماه اخیر، ۱۲ مجوز در حوزه نهادهای مالی صادر شده است و با این کار ضمن از بین رفتن انحصار زمینه توسعه بازار سرمایه از مسیر توسعه نهادهای مالی نیز رخ خواهد داد.
وی همچنین تسریع در جهت صدور مجوز فعالیت شرکت های مشاور سرمایه گذاری و شرکت های کارگزاری و همچنین راه اندازی شرکت های مشاور سرمایه گذاری نوع دوم را که کار آنها امور ترویجی و امور آموزشی است ، یکی دیگر از فعالیت های سازمان در این حوزه دانست و گفت: علاوه بر این موارد محدودیت های خرید و فروش پرسنل کارگزاری برداشته شد تا این افراد نیز بتوانند در فضایی شفاف فعالیت داشته باشند.
دکتر دهقان دهنوی در ادامه به برگزاری میز صنعت اشاره کرد و گفت: در این جلسات ضمن بررسی مشکلات و چالش های صنایع بورسی راهکارهای لازم ارائه شده است و سعی خواهد شد تا این راهکارها و صدای صنایع به گوش قانون گذاران و تصمیم گیرندگان برسد.
وی در خصوص اتکای بازار سرمایه به منابع صندوق توسعه بازار، تصریح کرد: صندوق تثبیت و توسعه بازار برای یک بازارِ در حال رشد است، چرا که یک بازار توسعه یافته به اندازه کافی مکانیزم و نهادهای تنظیم کننده دارد، همچنین در بازاری که منابع مالی محدودی وجود دارد، این صندوق های حمایتی می توانند در شرایط خاص به نقدشوندگی بازار کمک کنند.
دکتر دهقان دهنوی در پایان این جلسه به طرح تحول بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: در این طرح مواردی نظیر تسهیل فرایندها، توسعه نهادهای مالی، تقویت بازار اولیه و زیرساخت ها، شفافیت بازار، تقویت جریان اطلاعات از سمت شرکت ها به سهامداران در دست بررسی است و از همین جا از همه فعالان این حوزه دعوت می‌کنم تا در کارگروه های مربوط به این طرح تحول حضور یابند و بازار سرمایه را از نظرات کارشناسی خود بهره مند کنند.
وی در خصوص پذیرش خودرو در بورس کالا نیز بیان کرد: خودرو از جمله محصولات پر تنوع بوده و از این منظر مناسب خرید و فروش در بورس کالا نیست، اما چون بورس کالا مکانیزم شفافی دارد و ورود محصولات مختلف به آن منجر به قیمت گذاری عادلانه و خروج از قیمت گذاری دستوری می شود، از آن استقبال می کنیم. بورس به شدت مخالف قیمت گذاری دستوری است و با طراحی مکانیزم هایی در تلاش است تا ورود خودرو به بورس کالا را میسر کند.
نگاهی به راهبردهای سند تحول دولت برای رونق بازار سرمایه
صندوق‌های با درآمد ثابت یکی از ابزارهای مالی برای افراد ریسک گریزی است که می‌خواهند در بورس، سرمایهگذاری کرده و سودی بیش از سود پرداختی از سوی بانک‌ها را کسب کنند.
به گزارش گروه اقتصاد باشگاه خبرنگاران دانشجویی (ایسکانیوز)، حدود ۷ ماه از عمر دولت سیزدهم سپری شده و تیم اقتصادی دولت، تحقق رشد اقتصادی و توسعه اقتصاد را به عنوان یکی از اهداف اصلی خود از ابتدای فعالیت در دستور کار قرار داده است. به تازگی سندی موسوم به سند تحول دولت مردمی منتشر شده که خط مشی‌های اصلی دولت را در حوزه‌های مختلف مشخص کرده است.
در واقع سند تحول در بخش اقتصادی سعی کرده چالش‌های اساسی کشور در حوزه‌های تولید و اشتغال، محیط کسب‌وکار، خصوصی‌سازی، بازار سرمایه، نظام بانکی، بیمه، رمزارزها، بودجه، مالیات، زیرساخت‌ها، مسکن و. را مورد بررسی قرار دهد و راهکارهایی را جهت حل موانع پیشرفت این حوزه‌ها ارائه دهد.
بیشتر بخوانید
صندوق‌های با درآمد ثابت یکی از ابزارهای مالی برای افراد ریسک گریزی است که می‌خواهند در بورس، سرمایهگذاری کرده و سودی بیش از سود پرداختی از سوی بانک‌ها را کسب کنند.
اما این صندوق‌ها به دلیل قوانین دست و پا گیری که در دوره‌های قبل برای آنها ایجاد شده بود، به صورت تکلیفی باید سهام یا اوراق تحولی در بازارهای مالی بدهی خریداری می‌کردند و از آزادی عمل در این زمینه برخوردار نبودند. دولت در ۶ ماه گذشته برنامه‌های متعددی برای تقویت صندوق‌ها و اصلاح سازوکارهای تجهیز منابع در بازار بدهی در بازار سرمایه داشته است.
مشخص شدن یک روز خاص برای انجام معاملات عمده اوراق بدهی یکی از موضوعات مهمی بوده است که در راستای اصلاح سازوکارهای تجهیز منابع در بازار بدهی انجام گرفته است.
* اقدامات دولت در زمینه تقویت صندوق‌ها با درآمد ثابت
در زمینه تقویت صندوق‌ها با درآمد ثابت که می‌تواند بخش قابل توجهی از سرمایه‌های سرگردان افرادی که توانایی معامله در بازار سرمایه ندارند، را به خود جلب کند، می‌تواند یکی از اقدامات و راهکارهای درست دولت سیزدهم در زمینه عمق بخشی به بورس و حمایت از آن باشد.
در این زمینه تیم اقتصادی دولت راهکارهایی مانند، راه‌اندازی صندوق‌های سرمایهگذاری کوتاه مدت به منظور توسعه ظرفیت تأمین مالی برای اوراق دولتی و شرکتی از طریق تجهیز منابع مالی خُرد با استفاده از ظرفیت صندوق‌های با درآمد ثابت دوم، کاهش تدریجی سرمایهگذاری در سهام و اِعمال تدریجی محدودیت بر خرید هر انتشار توسط صندوق‌های تحت مدیریت نهادهای متعهد پذیره نویسی و بازارگردانی، شناورکردن ارزش واحد صندوق‌ها و برخورد با دست‌کاری قیمتی اوراق، کاهش تدریجی سقف گواهی سپرده بانکی و سپرده بانکی در صندوق‌های سرمایهگذاری با درآمد ثابت و ممنوعیت سپرده‌گذاری در بانک‌های دارای رابطه سهامداری مستقیم و غیرمستقیم با مدیریت صندوق بوده است.
* صندوق‌های با درآمد ثابت کوتاه مدت نیاز فعلی بازار سرمایه
تجمیع سرمایه‌های خرد یکی از اهداف صندوق‌های با درآمد ثابت است، اما ماهیت این صندوق‌ها در شرایط فعلی به صورت دایمی و بلندمدت تعریف شده است. در صورتی که برخی از صندوق‌های تازه تاسیس به صورت کوتاه مدت مجوز فعالیت داشته باشند، می‌توانند از این طریق هم سرمایه در گردش واحدهای تولیدی و هم منابع مورد نیاز دولت در زمینه طرح های عمرانی زود بازده را تامین کنند.
در صورتی که دولت و سازمان بورس بتوانند این صندوق ها را تشکیل دهند، می توان امیدوار بود بخش عمده‌ای از مشکلات تامین مالی طرح‌های دولت و شرکت‌ها از بین برود.
* کاهش ریسک صندوق‌ها گزینه جدی دولت برای جذب سرمایه‌های خرد
یکی از زمینه‌های ریسک در صندوق‌های با درآمد ثابت، سهم ۲۵ درصدی این صندوق‌ها در خرید سهام است. در این زمینه به طور مشخص به مساله ریسک ناشی از سرمایهگذاری این صندوق‌ها در سهام اشاره شده است و دولت قصد دارد با کاهش میزان سرمایهگذاری این صندوق‌ها از ریسک‌های ناشی از کاهش یا افزایش قیمت سهام به دلایل مختلف جلوگیری کند.
در صورتی که این اتفاق رخ بدهد، آنگاه این صندوق ها از شرایط فعلی از نظر ریسک، جذابیت بالاتری را ایجاد خواهند کرد و همین مساله باعث افزایش توانایی آنها در جذب سرمایه‌های خرد خواهد بود.
در صورتی که این کاهش ریسک را در کنار بازدهی‌های کوتاه مدت و موردی قرار دهیم، می‌توان گفت، یک گزینه جذاب برای سرمایهگذاری در بازار سرمایه در حال شکل گیری است که می‌تواند کمک قابل توجهی به مساله نقدینگی واحدهای تولیدی و طرح‌های عمرانی دولت داشته باشد.
تحول بازار سرمایه از مسیر «دوطرفه شدن معاملات» می‌گذرد
«مهمترین رسالت بورس تهران، تأمین و نیز ارتقای ابزارهای لازم برای توسعه بازار سرمایه است»؛ این جمله یکی از کلیدی‌ترین نکاتی است که دکتر محمود گودرزی، مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران در گفتگو با ماهنامه «بورس» به آن اشاره کرد. او در خلال این گفت‌وگو با اشاره به ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل بورس تهران تصریح کرد که این شرکت به دنبال پررنگ‌سازی نقش محوری خود در بازار سرمایه است.
محمود گودرزی یکی از مهمترین دلایل تلاطماتِ بازار را «دو طرفه نبودن بازار» دانست و گفت در همین راستا یکی از اقداماتی که در دستور کار شرکت بورس قرار دارد عملیاتی شدن استفاده از ابزار «فروش تعهدی» است، زیرا دوطرفه‌سازی بازار می‌تواند بخش زیادی از نوسانات را مهار کند.
او تحولی در بازارهای مالی تحولی در بازارهای مالی همچنین معتقد است که با تکیه بر سه عامل «ریزساختارهای بازار»، «توسعه ابزاری» و همچنین «نهادسازی» می‌توان به ارتقای سطح سواد مالی پرداخت، موضوعی که قوت آن به مهار نوسانات شدید در بازار کمک می کند.
یادآور می شود، دکتر محمود گودرزی در هفتم مهرماه سال جاری از طرف هیئت مدیره بورس اوراق بهادار تهران به عنوان سرپرست بورس تهران انتخاب شد و سپس در ۱۸ آبان‌ماه به سمت مدیرعامل رسید. مشروح این گفتگو در ادامه آمده است.
آقای گودرزی، به‌عنوان مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران که حدود ۴ ماه از سکانداریتان می‌گذرد، مهمترین و الزامی‌ترین اقدام انجام شده در این مدت را چه می‌دانید؟
به نظر من موضوعی که بیش از هر اقدامی نیاز به پیگیری دارد، تغییر نگاه مردم به بورس تهران است؛ به نظر می‌رسد تصویر کنونی بورس تهران در نظر مردم که البته به جهت رویکردهای گذشته این شرکت بوده است، به‌مثابه انسانی است که اگرچه مسیر حرکت باثباتی داشته، اما به سمت دوران کهولت پیش می‌رود. بر همین اساس به دنبال ترسیم تصویر جوانی شاید ۴۰ ساله برای بورس تهران هستیم، تصویری جوان و توأم با نگاه حمایت‌گرانه که بتواند حامی بودن بورس تهران از بازارسرمایه را به نمایش بگذارد.
چگونه می‌توان در کوتاه‌مدت از ظرفیت‌های موجود در بورس تهران جهت تحقق این تصویر حمایت‌گرانه استفاده کرد؟
یکی از استراتژی‌هایی که در بورس تهران برای قدم گذاشتن در این مسیر دنبال می‌کنیم «جوان‌گرایی» است، به این معنی که لایه‌های مدیریتی شرکت قادر باشند به تدریج افرادی متخصص، سالم و خلاق را با نیروهای بازنشسته و یا نیروهایی که به هر دلیل، دیگر با بورس تهران همکاری ندارند جایگزین کنند. لازمه تحقق جوان‌گرایی نیز این است که نگاهمان را نسبت به بازار سرمایه و آینده بازار تغییر دهیم، برای مثال می‌دانیم که در حال حاضر یکی از موضوعاتی که ذینفعان بورس تهران با آن مواجه هستند، این است که نیازهایشان در وهله اول به‌موقع، درست و دقیق شناسایی شود و سپس پاسخی مناسب برایشان پیدا شود.
به نظر می‌رسد این رویکرد که با تحقق جوان‌گرایی بتوانیم زیرساخت‌های فناوری اطلاعات را در بورس تقویت کنیم (موضوع «دیجیتال کردن بورس تهران» که مداوم در خلال جلساتم نیز به آن اشاره می‌کنم) در آینده نزدیک به‌عنوان رویکردی اجتناب‌ناپذیر توسط مدیران و مسئولان بورس تهران سرلوحه امور قرار داده شود.
همچنین در بورس تهران ظرفیت‌های بسیار مناسبی به‌واسطه زحمات مدیران قبلی ایجاد شده است که یکی از بزرگ‌ترین آنها موضوع «دیتا سنتر» یا مرکز داده ها است. با تلاش‌هایی که طی ۳ ماه گذشته انجام داده‌ایم پیش‌بینی بنده این است که دیتا سنتر با توکل بر خدا تا پایان سال جاری به مرحله بهره‌برداری می‌رسد. شایان ذکر است که شرکت بورس بحث‌های زیرساختی و مسائل پیرامون تأمین برق را در این رابطه پیگیری کرده و قراردادهای مرتبط از جمله قرارداد با شرکت «توانیر» نیز منعقد شده است. دیتا سنتر می‌تواند به‌عنوان یک زیرساخت بسیار مهم، نقش محوری شرکت در بازار سرمایه را پررنگ کند تا توانایی شرکت در جایگاه «مرکز نگهداری داده‌ها و اطلاعات بازار سرمایه» نمایان شود.
موضوع دیگر، بحث فضاهای خالی موجود در ساختمان شرکت است که در این رابطه مقرر شده است ظرفیت‌های خالی ساختمان اجاره داده شود. ضمن اینکه ما توسعه‌ای افقی – عمودی نیز در بورس خواهیم داشت که به موجب آن معاونت‌ها و مدیریت‌ها متناسب با تغییراتی که در بازار اتفاق افتاده و در راستای پاسخگویی به بازار سرمایه، اداراتی تشکیل خواهند داد. بر این اساس سطح خدماتی که واحدهای مذکور در این زمینه ارائه می‌دهند نیز تخصصی‌تر خواهد بود، در واقع تلاش ما در جهت داشتن نگاهی «ویژه» و «اختصاصی» به بازار است.
مواردی که در بالا اشاره شد هدف‌های کوتاه مدت بورس تهران هستند که به طور خلاصه شامل «جوان‌گرایی»، «استفاده از ظرفیت‌های موجود بورس تهران» مانند دیتا سنتر و «ظرفیت ایجاد درآمد» از طریق ساختمان شرکت میشود. لازم به ذکر است که مهمترین رسالت بورس تهران، تأمین و ارتقای بیش از پیش ابزارهای لازم برای توسعه بازار سرمایه است.
به موضوع توسعه بازار اشاره کردید، با توجه به اهمیت این موضوع و ارتباط آن با سطح سواد مالی، بفرمایید که تحقق توسعه بازار و ارتقای سواد مالی را منوط به اجرای چه مواردی می‌دانید؟
اگر بخواهیم از جایگاه شرکت بورس تهران و سازمان بورس و اوراق بهادار به موضوع توسعه بازار نگاه کنیم، ابتدا مهمترین مؤلفه‌های مرتبط، ریزساختارهای بازار هستند که لازم است آنها را گام‌به‌گام و به‌طور تدریجی، البته با مشورت اهالی بازار تغییر داد؛ همچنین همان‌طور که پیش از این نیز اشاره کردم توسعه ابزاری نیز می‌تواند در توسعه بازار اثربخش باشد.
مسئله دیگری که در این راستا بسیار با اهمیت خواهد بود موضوع «نهادسازی» است؛ در بازار سرمایه اقدامات مناسبی در خصوص نهادسازی انجام شده است که از جمله آنها می‌توان به ارائه مجوز از سمت سازمان بورس اشاره کرد. معتقدم با نهادسازی در بازار سرمایه می‌توان ضمن کمک مستقیم به توسعه سواد مالی و فرهنگ سرمایهگذاری، به طور غیرمستقیم نیز از نوسانات بازار جلوگیری کرد، زیرا این اتفاق تعداد افراد حامی را برای مدیریت بازار افزایش خواهد داد. برای مثال در حال حاضر در بحث بازارگردانی که مقوله‌ای بسیار مهم در بازار تلقی میشود و موارد مختلفی نیز پیرامون آن مطرح بوده است شمار نهادهای متخصصی که بتوانند فقط بر بازارگردانی متمرکز شده و این هدف را به شکلی حرفه‌ای عملیاتی کنند اندک است. به نظر من تغییر ریزساختارهای بازار، توأم با تحقق نهادسازی می‌تواند در توسعه بازار و ارتقای سطح سواد مالی بسیار اثرگذار باشد.
شرکت بورس اوراق بهادار تهران برای کاهش دامنه نوسانات بازار نیز چاره‌ای اندیشیده است؟
یکی از مهمترین دلایل نوسان در بازار، عدم برخورداری از بازار دوطرفه است. در همین راستا یکی از اقداماتی که در دستور کار شرکت قرار دارد، این است که بتوانیم استفاده از «فروش تعهدی» را عملیاتی کنیم، زیرا دوطرفه‌سازی بازار می‌تواند بخش زیادی از این نوسانات را مهار کند.
من در این زمینه ایده‌ای دارم که در صورت اجرایی‌شدن می‌تواند توسعه بازار مشتقه را با سرعت بیشتری محقق کند. همان‌طور که می‌دانید یکی از مشکلات کنونی ما در بازار مشتقه این است که چون در این بازار امکان درآمدزایی کافی برای oms ها فراهم نبوده است، زیرساخت و پلتفرم معاملاتی آنها نیز توسعه پیدا نکرده و بخش عمده‌ای از فعالیت‌های ما در حوزه بازار مشتقه به طور دستی انجام می‌شوند. به همین دلیل بورس تهران در این حوزه به دنبال مذاکره مستقیم با oms ها است، طوری که بخش عملیاتی کار را آنها انجام دهند و ما نیز با سرمایهگذاری به آنها کمک کنیم؛ البته در این رابطه سناریو‌های متنوعی می‌توان تعریف کرد اما به نظر بنده یکی از سناریوهایی که به واقعیت نزدیک‌تر بوده و سرعت مرتفع کردن مشکل مذکور را نیز بالا می‌برد این است که شرکت بورس تهران بتواند با سرمایهگذاری مبالغی نه چندان زیاد، صفر تا صد پلتفرم‌های معاملاتی را در oms هایی که سهم بالایی از بازار دارند آماده‌سازی کند تا در نهایت به توسعه بازار مشتقه منجر شود.
شایان ذکر است، این مبالغ سرمایه‌گذاری‌شده قطعاً با افزایش حجم بازار مشتقه، در آینده به بورس باز خواهد گشت و نباید مبالغ سرمایه‌گذاری‌شده به منزله هزینه ریخته‌شده در بازار تلقی شوند. بورس تهران در نظر دارد با توجه به این که بخش عمده‌ای از فعالان بازار سرمایه جوانان تحصیل‌کرده کشور هستند که علاقه بسیاری به انجام معاملات با استفاده از ابزارهای نوین مرسوم در بازارهای جهان دارند، در این حیطه پیشگام شود تا با توسعه ابزارها ضمن پوشش ریسک معاملات، پاسخگوی بخش عمده‌ای از نیازهای بازار باشد.
آقای دکتر گودرزی به‌عنوان مدیرعامل شرکت بورس تهران پیشنهادی که از طرف این شرکت و با توجه به شرایط کنونی بازار به سازمان بورس و اوراق بهادار داده شده است را با خوانندگان ماهنامه در میان بگذارید.
از سمت شرکت بورس اوراق بهادار تهران به سازمان بورس پیشنهاد شده است که با توجه به شرایط کنونی بازار، دامنه نوسان به شکل تدریجی بسیط شود و در بازه زمانی هر ۳ ماه یک‌بار، معادل ۱ درصد و تا سقف ۱۰ درصد افزایش داشته باشد. به بیانی دیگر، تحولی در بازارهای مالی دامنه نوسان به‌صورت فصلی معادل ۱ درصد افزایش داده شود، مثلاً از ۵ درصد به ۶ درصد و … و این روند تا ۱۰ درصد ادامه پیدا کند. طی جلسات کارشناسی که در این خصوص با سازمان بورس داشتیم، از ایده فوق‌الذکر استقبال شد و در مسیر اتخاذ تصمیم از سمت سازمان بورس است. اعتقاد بنده بر این است که اعمال تدریجی این تغییر می‌تواند بر وضعیت بازار اثرگذار باشد.
با این وجود آیا افزایش تدریجی دامنه نوسان در بازار را مؤثرتر از دوطرفه شدن بازار می‌دانید؟
همچنان به عقیده بنده مسیر تحول بازار سرمایه از دوطرفه شدن معاملات می‌گذرد، یعنی اگر خواستار جلوگیری از نوسانات هستیم لازمه آن دوطرفه شدن بازار است؛ در واقع یکی از دلایل تمرکز ما با بر بازار مشتقه و به خصوص برخورداری از فروش تعهدی و آپشن‌ها نیز همین موضوع بوده است. در این رابطه سازمان بورس به تازگی پیشنهادی را مصوب کرده است که به موجب آن صندوق‌های بازارگردانی نیز قادر خواهند بود در بازار مشتقه writer باشند.
این مصوبه از دیدگاه من بسیار کاربردی است؛ زیرا یکی از مشکلات بازار این است که اگرچه با انجام عملیات بازارگردانی حجم دارایی‌ها در صندوق‌های بازارگردانی افزایش یافته، اما فرصت عرضه آنها از طریق فروش مستقیم مهیا نیست و به موجب این مصوبه، صندوق‌های سرمایهگذاری می‌توانند از طریق بازارهای مشتقه و تغییر در ساختار پورتفویشان بخش عمده‌ای از دارایی‌های خود را به فروش برسانند، موضوعی که به بازتعریف و طراحی ساختار پرتفوی بازار‌گردان‌ها و سبد‌گردان‌ها کمک چشم‌گیری خواهد کرد.
به‌عنوان دانش‌آموخته مقطع دکترای رشته مدیریت مالی که سال‌هاست در بازار سرمایه حضور فعال داشته است، چه توصیه‌هایی به سهامداران فعلی و بالقوه بورس دارید؟
توصیه‌ای که بنده به عنوان یک کارشناس بازار سرمایه می‌توانم داشته باشم این است که بهتر است هر فردی که مایل به سرمایهگذاری در بازاری مشخص است روندهای پیشین آن را مطالعه و بررسی کند. اتفاقاً به تازگی در همین خصوص گزارشی تحت عنوان «بازدهی بازارهای موازی» به دستم رسید که به نظر گزارش جالبی می‌آمد. در گزارش مذکور که میزان بازدهی بازارهای ارز، سپرده بانکی، بورس، خودرو و بازار طلا در چشم‌اندازهای ۵، ۱۰، ۲۰ و ۳۰ ساله سنجش شده بودند، بازار سهام، بهترین بازار در تمام بازه‌های زمانی موردبررسی، یعنی از ۵۰ سال پیش تاکنون یوده است.
در رابطه با سرمایهگذاری در بازار سهام باید دو مسئله را در نظر داشت، مسئله اول اینکه یادمان باشد سهم‌ها را باید موجوداتی زنده تلقی کرد، چراکه بازیگران سهام انسان‌ها هستند و رفتار این بازیگران در ایجاد نوسانات تأثیر‌گذار خواهد بود. مسئله دوم نیز این است که فردی که با مفاهیم و ادبیات بازار سرمایه آشنایی کافی دارد و به‌اصطلاح عامیانه بالا و پایین بازار را لمس کرده است فقط در شرایطی می‌تواند در بازار سهام بازدهی مناسبی به دست آورد که برای سرمایهگذاری در این بازار افق زمانی بلندمدت را در نظر گرفته باشد؛ همچنین کسی که با این بازار آشنایی کافی ندارد بهتر است همان‌طور که بارها عنوان کرده‌ایم، از طریق صندوق‌های سرمایهگذاری و به‌طور غیرمستقیم اقدام کند.
بنابراین توصیه اساسی بنده این است که نخست نوسان در قیمت سهم‌ها معیار تصمیم‌‌های سرمایهگذاری افراد نباشد و اگر فردی وجوه مازادی دارد و می‌خواهد آن را در بازار سهام سرمایهگذاری کند، بهتر است افق دید خود را بلندمدت در نظر بگیرد. دوم، اگر افرادی که متخصص این حوزه نیستند به سرمایهگذاری مستقیم در بازار تمایل پیدا کنند، باید از نهادهای متخصصی که مجوز‌های لازم را از سازمان بورس اخذ کرده‌اند مشورت بگیرند.
سوم، افراد به هیچ وجه پیش از دریافت آموزش‌های لازم به‌طور مستقیم وارد این بازار نشوند. برای آموزش نیز لازم است به نهادهای دارای مجوز و تالارهای منطقه‌ای مراجعه شود. بورس تهران در این رابطه به طور منظم دوره‌های آموزشی مختلفی را جهت آموزش به عموم مردم و به طور رایگان برگزار می‌کند.
توصیه پایانی بنده این است که سهامداران عزیز اخبار و اطلاعات بورسی را فقط از طریق درگاه‌های رسمی دنبال کنند و به شایعات منتشر‌شده از سمت افراد سودجو که تنها جهت منافع خودشان منتشر میشود، توجه نکنند.
تحول در بازارهای اوراق بهادار
این روزها شاهد تغییر و تحول سریع و گسترده‌ای در بورس‌های اوراق بهادار هستیم. تالارهای شلوغ و پر سر و صدای بیست سال پیش جای خود را به سیستم‌های الکترونیک مبتنی بر سفارش خرید یا فروش داده‌اند و هر روز شاهد امضاء قراردادهای همکاری بورس‌های اوراق بهادار با یکدیگر و با دست‌اندرکاران داد و ستد الکترونیک اوراق بهادار در خارج از بورس هستیم. اجراء ساز و کارهای تنظیمی و نظارتی جدید، بورس‌های اوراق بهادار را بیش از پیش در عرصهٔ رقابت جهانی با دیگران قرار داده است و به این ترتیب نظام تازه‌ای در پهنهٔ بازارهای مالی جهان در حال شکل‌گیری است. جاافتادن این چارچوب تازه، پیامدهای مهمی برای بازارهای مالی و کاربران آن بهدنبال خواهد داشت.
هم‌اکنون، می‌توان سه الگوی مشخص را برای بورس‌ها در نظر گرفت: بورس‌های جهانی، بورس‌های منطقه‌ای و بورس‌های چندمنظوره. بورس‌هائی که بتوانند جایگاه خود را در هر یک از این سه گروه مشخص کنند و راهبرد توسعهٔ خود را مطابق با الگوی تعیین‌شده تنظیم کنند تحولی در بازارهای مالی می‌توانند به موفقیت خود امیدوار باشند، چه کاربران این بازارها به دو امتیاز هزینهٔ کمتر و قدرت نقدشوندگی بیشتر در دیگر بازارهای داخلی و خارجی دست خواهند یافت. بورس‌هائی که نتوانند جایگاه خود را تثبیت کنند، روند رو به رشد سریعی در عرصهٔ بازارهای جهانی سرمایه نخواهند داشت.
دیدگاه شما