مفهوم حجم معاملات در بورس

حجم مبنا

از آنجایی که بازار بورس یکی از بزرگ ترین بازار های مالی به شمار می رود و روزانه مبالغ زیادی در آن جابجا می شود، قوانینی وجود دارد که مانع سوء استفاده افراد سودجو خواهد شد. حجم مبنا یکی از این قوانین می باشد که به نوعی در قیمت نهایی نمادهای بورسی تاثیر گذار می باشد.

برای مشاوره نحوه محاسبه حجم مبنا

برای مشاوره نحوه محاسبه حجم مبنا

عناوین اصلی این مقاله

در بازار بورس به صورت روزانه مبالغ و سرمایه های بسیار زیادی جابجا شده و همین موضوع حساسیت استفاده از آن را تا حد زیادی بالا خواهد برد. در همین راستا به خاطر حساسیت های زیادی که در بازار بورس وجود دارد قوانین و چارچوب هایی شکل می گیرند که باعث می شوند افراد بتوانند خیلی راحت تر سرمایه های خود را در این بستر معامله کنند.

همیشه در بازار های مالی از جمله بازار بورس افرادی سودجو وجود دارند که به دنبال منافع شخصی خود حاضر هستند از خط قرمز های زیادی عبور کنند. با توجه به همین موضوع یکی از قوانین بازدارنده ای که در بازار بورس وجود دارد حجم مبنا خواهد بود.

این قانون به صورت خلاصه بیان می کند که آیا شرکت ها امکان ایجاد تغییرات مجاز در قیمت را برای تعیین قیمت روز بعد خواهند داشت یا نه. به همین منظور می توان گفت که حجم مبنا به نوعی در تعیین قیمت نهایی نماد های بورسی تاثیر گذار بوده و ما در این مقاله قصد داریم به صورت کامل به تعریف حجم مبنا، تاریخچه آن، کاربرد و نحوه محاسبه آن و همچنین شیوه مشاهده حجم مبنا بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.

حجم مبنا چیست

همان طور که در ابتدای این مقاله به این موضوع اشاره داشتیم، حجم مبنا یکی از قوانینی است که در بورس برای ایجاد نظم و تعیین کردن برخی محدودیت ها از آن استفاده می شود. به کمک این قانون افراد سودجو توانایی سوء استفاده از شرایط را نداشته و هر فرد باید در چارچوب تعیین شده معاملات خود را انجام دهد.

حالا در این بخش در کنار کاربرد ها و فوایدی که حجم مبنا برای بازار بورس دارد می توانیم به این موضوع بپردازیم که حجم مبنا چیست و چگونه از آن استفاده می شود؟

در جواب به این سوال می توان گفت که به صورت کلی حجم مبنا به تعداد سهام یک شرکت گفته می شود که می بایست در طول یک روز معاملاتی خرید و فروش شود تا آن سهم این امکان را داشته باشد که بر اساس دامنه نوسان افزایش یا کاهش پیدا کند. در واقع این توضیح تعریف حجم مبنا در بورس به زبان ساده است و در ادامه خواهیم دید که از این قانون چگونه در این بازار مالی استفاده می شود.

بنابراین حجم مبنا از جمله قوانینی است که نقش یک عامل کنترل کننده در برابر نوسانات شدید قیمت سهام را ایفا می کند. وقتی حجم مبنا در یک روز معاملاتی اعمال می شود، قیمت پایانی سهم مشخص شده برابر با میانگین مفهوم حجم معاملات در بورس وزنی قیمت در آن روز خواهد شد.

هدف از تعیین نمودن حجم مبنا این است که افراد با اطمینان بیشتری بتوانند معاملات خود را در بازار بورس انجام داده و بدانند که نواسات قیمت سهام به خاطر خرید و فروش تعداد زیادی از آن سهم به وقوع پیوسته است. اگر حجم مبنا برای یک سهم مفهوم حجم معاملات در بورس در نظر گرفته نشود معامله تعداد کمی از یک سهم شرکت نیز می تواند قیمت آن سهام را تغییر داده و منجر به وجود آمدن قیمت های غیر واقعی شود.

بیشتر بخوانید: نماد بورس چیست

تاریخچه حجم مبنا

در بخش های قبلی این مقاله به این موضوع پرداختیم که حجم مبنا چیست و تعریف حجم مبنا به زبان ساده چه خواهد بود. با این حال برای آشنایی بهتر با این مفهوم در کنار تعریف و کاربرد های آن می توان به تاریخچه حجم مبنا نیز اشاره کرد.

در سال 1382 حجم مبنا توسط سازمان بورس و اوراق بهادار که توسط حسین عبده تبریزی به عنوان سردبیر فعالیت داشت صورت گرفت. در مراحل اولیه شکل گیری قانون حجم مبنا، قرار بود که 15 درصد از کل سهام یک شرکت بورسی در بازه یک ساله معامله شود و تعداد روز های کاری در یک سال 250 روز در نظر گرفته شده بودند. بر اساس این چارچوب حجم مبنای هر سهم به صورت روزانه 0.0006 کل سهام یک شرکت در نظر گرفته شد تا در نتیجه قیمت اصلی و یا پایانی سهم بتواند در بازه خود نوسان داشته باشد.

با این حال بعد از گذشت یک سال در سال 1382 این قانون از 15 درصد به 20 درصد افزایش پیدا کرد و حجم مبنای روزانه سهم نیز به 0.0008 رسید. اگرچه دوباره در سال 1393 این رقم کاهش پیدا کرده و به 10 درصد رسید و تا به امروز همچنان این قانون برای سهم ها در همان بازه 10 درصد ثابت مانده است. در نتیجه آن، حجم مبنای یک سهم به صورت روزانه به رقم 0.0004 کاهش پیدا کرد که در شروع هر هفته مفهوم حجم معاملات در بورس در صفحه نماد هر سهم نمایش داده خواهد شد.

با توجه به این قانون ها و چارچوب های در نظر گرفته شده، در حال حاضر در همه شرکت های بورسی باید 10 درصد از تعداد کل سهام آن شرکت در بازه یک ساله معامله شود تا آن سهم بتواند قیمت اصلی و نهایی خود را تجربه کند. حالا این قیمت می تواند پایین ترین یا بالا ترین حد سهام شرکت باشد.

کاربرد حجم مبنا

در بخش های قبلی این مقاله با قانون حجم مبنا آشنا شده و دیدیم که در چه بازه ای این قانون در بازار بورس شروع به کار کرد. در ادامه این بخش می خواهیم ببینیم که کاربرد حجم مبنا در این بازار مالی چه چیزی است و چرا بازار بورس از این قانون استفاده می کند.

یکی از دلایل بهره وری از قانون حجم مبنا در بازار بورس این است که همیشه اشخاصی هستند که قصد دارند با شبیه سازی قانون عرضه و تقاضا، مثل خرید و فروش تعداد محدودی از یک سهم در قیمت های کم و زیاد، در ارزش آن سهام تغییر ایجاد کرده و سود خود را جدا کنند.

در این شرایط قانون حجم مبنا وارد کار شده و تعداد مشخصی معامله برای سهام ها را تعیین می کند. با تعیین شدن این بازه حداقلی معاملات سهام، می توان از چنین فعالیت هایی در بازار جلوگیری کرد و این امر اجازه می دهد که هر سهم روند عادی خود را برای نوسانات قیمتی تجربه کند.

یکی از دیگر کاربرد های قانون حجم مبنا در بازار بورس این است که افراد می توانند سهم شرکت هایی که معاملات پایینی دارند را شناسایی کرده تا با خرید آن ها ضرر نکنند. به صورت کلی وقتی تقاضا برای یک سهم کم باشد به همان ترتیب حجم مبنای سهام نیز رقم کم تری خواهد بود. این موضوع به این دلیل اتفاق می افتد چون سهام های با تقاضای کم، خرید و فروش چندانی نداشته و تقاضایی برای افزایش قیمت سهم وجود نخواهد داشت. در نتیجه بازار آن سهم بی حرکت و راکد باقی خواهند ماند و خریداران سود قابل توجهی از این دسته سهم ها نمی برند.

بنابراین افرادی که با تجربه هستند و درباره بازار اطلاعات دارند با استفاده از همین روش ها می توانند سود بیشتری را تجربه کنند. در بازه هایی که بازار تقاضای چندانی ندارد اما امکان رشد نرخ وجود دارد، این افراد سهام را خریداری کرده و تا زمانی که تقاضا افزایش پیدا کند منتظر می مانند. به همین دلیل این دسته از معامله گران به خاطر اطلاع از شرایط بازار و همچنین کاربرد حجم مبنا می توانند سود خوبی از بازار دریافت نمایند.

بیشتر بخوانید: راهنمای دریافت کد بورسی

نحوه محاسبه حجم مبنا

نحوه محاسبه حجم مبنا با توجه به شرایط وضع قانون و همچنین یک فرمول مشخص انجام خواهد شد. در بخش های قبلی این مقاله به صورت کامل با تعریف حجم مبنا در بورس آشنا شدیم و شیوه استفاده از آن را به شما آموزش دادیم. با این حال نحوه محاسبه مفهوم حجم معاملات در بورس حجم مبنا در بورس نیز می تواند یکی از دیگر اطلاعاتی باشد که ممکن است برای بسیاری از معامله گران کاربردی واقع شود.

برای آشنایی با نحوه محاسبه حجم مبنا در بورس یک شرکت با سرمایه ای کم تر از 20 هزار میلیارد ریال را در نظر بگیرید. در مرحله اول تعداد سهام این شرکت را در عدد 0.0004 ضرب خواهیم کرد. حاصل ضرب و عدد به دست آمده همان حجم مبنای شرکت در نظر گرفته شده خواهد بود. با این حال نکات و شرایطی نیز وجود دارند که باید آن ها را نیز در محاسبات خود در نظر داشته باشیم. ما باید عدد به دست آمده را در قیمت پایانی آن سهم در روز چهارشنبه ضرب کرده که چند حالت زیر را شامل خواهد شد:

اگر عددی که در آخرین روز کاری هفته به دست می آید بین 50 میلیارد ریال و 100 میلیارد ریال بود، حجم مبنا در روز شنبه برابر است با همان عدد به دست آمده در ابتدای این مفهوم حجم معاملات در بورس بخش.

اگر عددی که به دست می آید کم تر از 50 میلیارد ریال بود، حجم مبنا در روز شنبه برابر است با 50 میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در روز چهارشنبه.

اگر عددی که به دست می آید بیش تر از 100 میلیارد ریال یا بالا تر بود، حجم مبنا در روز شنبه برابر است با 100 میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در روز چهارشنبه.

همچنین اگر تعداد سهام یک شرکت 20 هزار میلیارد ریال یا رقمی بالا تر از آن باشد، حداکثر ارزش مبنا 120 میلیارد ریال در نظر گرفته خواهد شد.

قانون حجم مبنا در بورس

همان طور که در بخش های قبلی مفهوم حجم معاملات در بورس این مقاله به این موضوع اشاره کردیم، قانون حجم مبنا در بورس به خودی خود از چند قانون و فرمول پیروی می کند.

در بخش قبلی به نحوه محاسبه قانون حجم مبنا در بورس پرداختیم و دیدیم که برای هر شرکت با توجه به میزان سهم آن ها روش متفاوتی برای محاسبه حجم مبنا مورد استفاده قرار می گیرد. با این حال شرایط در نظر گرفته شده و قانون تعیین شده برای تمامی سهم ها و شرکت ها یکسان بوده و فقط برخی محاسبات متفاوت خواهند بود.

در کنار روش های محاسبه شرط هایی وجود دارند که برای سهام شرکت ها باید در نظر گرفته شوند. به صورت کلی این شرط های برای تمامی شرکت های بورسی و فرابورسی به صورت زیر خواهند بود:

حداقل ارزش مبنا برای تمامی شرکت‌ ها در بازار بورس بازار اول و دوم فرابورس برابر با 50 میلیارد ریال

حداقل ارزش مبنا در بازار پایه زرد برابر با 20 میلیارد ریال

حداقل ارزش مبنا در بازار پایه نارنجی برابر با 10 میلیارد ریال

حداقل ارزش مبنا در بازار پایه قرمز برابر با 5 میلیارد ریال

حداکثر ارزش مبنا برای شرکت ‌های با سرمایه 20 هزار میلیارد ریال و بالا تر، 120 میلیارد ریال

برای شرکت‌ های با سرمایه کم تر از 20 هزار میلیارد ریال، 100 میلیارد ریال

بیشتر بخوانید: کارمزد معاملات بورسی

تاثیر حجم مبنا در معاملات بورسی

به صورت کلی می توان گفت که اصلی ترین تاثیر حجم مبنا در معاملات بورسی این است که این قانون باعث می شود شیب تندی قیمت در سهام صورت نگیرد. سهم های شرکت ها یک چرخه صعودی یا نزولی واقعی دارند که باید به مرور زمان آن را طی کنند. به همین خاطر است که قیمت های کاذب و غیر واقعی کم تر در بازار مشاهده می شوند. بنابراین اصلی ترین ویژگی قانون حجم مبنا کنترل بازار و همچنین کاهش سفته بازی خواهد بود.

با این حال سرمایه گذارانی که در بازار های مالی فعالیت می کنند همیشه از قیمت گذاری بر اساس عرضه و تقاضا پشتیبانی کرده اند. به همین دلیل است که در اکثر بازار های جهانی این میزان عرضه و تقاضا است که ارزش سهم ها را تعیین کرده و نه ارزش اصلی کالا و یا خدمات ارائه شده. این شیوه تفکر مباحث پایه ای را مطرح نکرده و وجود قوانینی مثل حجم مبنا باعث ایجاد محدودیت هایی در بازار شده که رضایت سرمایه گذاران با این نوع تفکر را در بر نخواهد داشت.

یک صف را در نظر داشته باشید که برای خرید و فروش یک سهم صورت گرفته است. در این حالت مقدار زیادی سرمایه بلوکه می شود و روند صعودی یا نزولی کند خواهد شد. در نتیجه حجم معاملات کاهش یافته و نوسانی مفهوم حجم معاملات در بورس در سهم دیده نمی شود. می توان گفت که قانون حجم مبنا در بورس و همچنین دامنه نوسان اجازه مانور در بازه مشخص شده ای را داده و سهمی که به سقف یا کف خود برسد امکان حرکت بیشتر را نخواهد داشت.

با این حال راه حل هایی برای این شرایط وجود دارند. به عنوان مثال اگر سازمان بورس با چنین وضعیتی مواجه شود برای یک بازه کوتاه سهم را بدون در نظر گرفتن قانون حجم مبنا برای معامله باز می کند. در نتیجه معاملات دوباره جریان گرفته و سهم در ادامه بر اساس عرضه و تقاضا قیمت گذاری خواهد شد.

بیشتر بخوانید: ثبت نام بورس سجام

راهنمای مشاهده حجم مبنا

در بخش های قبلی این مقاله به صورت کامل به تعریف حجم مبنا و این که حجم مبنا چیست پرداختیم. به صورت کلی میزان حجم مبنا توسط سامانه معاملات به صورت خودکار اندازه گیری شده و معامله گران تاثیری در محاسبه آن نخواهند داشت.

با توجه به همین موضوع افراد به راحتی می توانند با مراجعه به سایت های معاملاتی از حجم مبنا مطلع شوند. برای این کار در ادامه مراحل اشاره شده در راهنمای مشاهده حجم مبنا را دنبال کنید.

به صورت کلی راحت ترین و ساده ترین راه برای مشاهده حجم مبنا در بازار بورس و فرابورس بهره وری از امکانات سایت www.tsetmc.ir است.

برای مفهوم حجم معاملات در بورس این کار کافی است به آدرس سایت که بالا تر قرار داده شده است وارد شده و مشابه آن چه در تصویر زیر نمایش داده شده است میزان حجم مبنا را در این بستر مشاهده نمایید.

همان طور که در عکس بالا نیز می توان دید، کاربران با مراجعه به سایت های مختلفی که در زمینه بازار های مالی فعالیت داشته و اجازه معامله به کاربران را می دهند، می توانند به اطلاعات زیادی در رابطه با سهام های متنوع دسترسی داشته باشند. یکی از همین اطلاعات موجود، امکان مشاهده حجم مبنا است که در سایت هایی مثل www.tsetmc.ir در دسترس کاربران قرار گرفته است.

در ادامه بخوانید: کد بورسی چیست

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد حجم مبنا در کانال تلگرام سرمایه گذاری عضو شوید همچنین کارشناسان مرکز مشاوره سرمایه گذاری دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره سرمایه گذاری تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حجم مبنا در بازار بورس پاسخ دهند.

سوالات متداول

1- ✔️ حجم مبنا چیست؟

✔️ همان طور که در این مقاله به طور کامل توضیح داده شد قانون حجم مبنا در واقع یکی از قوانینی است که برای جلوگیری از سوء استفاده افراد سودجو و همچنین شکل گیری قیمت های غیر واقعی از آن استفاده می شود.

2- ✔️ حجم مبنا چگونه محاسبه می شود؟

✔️ همان طور که در این مقاله به طور کامل توضیح داده شد قانون حجم مبنا در بورس با توجه به فرمول و شرایط در نظر گرفته شده برای سهام هر شرکت محاسبه خواهد شد.

حجم معاملات؛ معیاری برای قدرت روند قیمت‌ها در بورس

معامله‌گران و سرمایه‌گذاران به شاخص کل توجه ویژه‌ای دارند و تغییرات آن را مد نظر قرار می‌دهند. ولی این تنها نکته‌ای نیست که باید مورد توجه فعالان بازار سرمایه قرار گیرد. در کنار عواملی مانند شاخص‌ها و قیمت سهام، حجم معاملات نیز عامل مهمی است که باید در تحلیل روند سهام در بورس به آن توجه کرد. به همین دلیل است که افراد بسیاری هر روز نمودار حجم معاملات را بررسی می کنند. حجم معاملات در واقع نشانگر قدرت یک روند است و بررسی آن از این جهت اهمیت دارد. در ادامه این مطلب توضیح می‌دهیم که حجم معاملات نشانگر چیست و چگونه بر وضعیت سهام تاثیر می‌گذارد.

حجم معاملات در بازار بورس چیست؟

هر روز در بازار بورس معاملات زیادی در نمادهای مختلفی انجام می‌شود. این میزان معاملات دستخوش تغییراتی می‌شود که در روند سهام اثرگذار است. این تغییر می‌تواند در قالب اثرات مثبت و یا منفی در سهام بروز کند. تعداد این معاملات در بورس در قالب مفهومی به نام حجم معاملات شناخته می‌شود. حجم معاملات در بورس را می‌توان در بازه‌های زمانی متفاوت (روزانه، هفتگی، ماهانه) مورد بررسی قرار داد. این آمار همچنین می‌تواند به طور جداگانه در تحلیل شاخص بورس، یک سهم خاص و یا شاخص صنعت بررسی شود. حجم معاملات هر سهم را می‌توان در صفحه مربوط به هر نماد در سایت tsetmc.com مشاهده کرد.

توجه به این نکته ضروری است که این حجم، باید در راستای تایید روند معاملات باشد. اگر بخواهیم این جمله را ساده‌تر بیان کنیم، می‌توانیم بگوییم که هنگامی که حجمی سنگین را مشاهده می‌کنیم، این امر نشان از وجود میل به خرید یا فروش دارد. در واقع این مسئله به صورت موازی با روند سهم رخ می‌دهد. اگر سهمی درگیر روند نزولی باشد، حجم معاملات سنگین در روزهای منفی بازار، حاکی از ادامه روند نزولی خواهد بود. در سمت مقابل نیز برای استمرار روند صعودی یک سهم، به افزایش این حجم در روزهای مثبت بازار نیاز داریم. این امر بیان‌گر ارتباط میان میزان معاملات بازار و قدرت روند سهم است.

اندیکاتور حجم معاملات چیست؟

گفتیم که روند معاملات، متاثر از میزان حجم آن‌ است. دو سهم A و B را با روند صعودی در نظر بگیرید. همچنین فرض کنید که سهم A میزان معاملات بیشتری در قیاس با سهم B‌ دارد. نکته‌ای که از این مطلب می‌توان دریافت، برتری سهم A بر سهم B است.

افرادی که طبق تحلیل تکنیکال اقدام به سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی می‌کنند، از اندیکاتورهای مختلفی استفاده می‌کنند. یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین اندیکاتورهایی که در تحلیل تکنیکال سهام در بورس نیز استفاده می‌شود، اندیکاتور حجم معاملات است. این اندیکاتور را در نمودارها می‌توان به شکل میله‌های قرمز و سبز رنگ مشاهده کرد. در این اندیکاتور، افزایش حجم با رنگ سبز و کاهش آن با رنگ قرمز نمایش داده می‌شود. برای آشنایی بیشتر با اندیکاتورها، توصیه می‌کنیم که مقاله «اندیکاتور چیست» را مطالعه کنید.

در بخش قبل، از رابطه مستقیم میان میزان معاملات و روند حرکتی سهم در بازار بورس صحبت کردیم. زمانی که قیمت سهم بالا می‌رود، باید در پی آن افزایش حجم داشته باشیم. مشابه این مطلب در افت قیمت نیز صادق است. اما هنگامی که این رابطه منطقی میان حجم و قیمت از بین می‌رود، این امر را باید به عنوان اختلال در روند سهم تلقی کرد. اصطلاحی که برای این وضعیت به کار برده می‌شود، واگرایی نام دارد.

بیشتر بخوانید

حجم معاملات کاربردهای دیگری نیز در تحلیل تکنیکال بازار بورس دارد. یکی از این کارکردها، تثبیت الگوهای بازگشتی یا الگوهای ادامه دهنده است که در این روش تحلیلی وجود دارد. الگوهایی مانند الگوی دوقلوی کف یا سقف، مثلث، سر و شانه، کانال و یا پرچم بر مبنای این مفهوم تایید می‌شوند. در صورتی که افزایش حجم در قسمت‌های حساس این الگوها مشاهده شود ولی این افزایش در راستای تایید این الگوها نباشد، آن‌گاه کیفیت این الگوها زیر سوال خواهد رفت و قطعا نمی‌توان بر آن‌ها تکیه کرد.

جمع‌بندی

یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی که در بررسی روندها در بازارهای مالی مورد بررسی قرار می‌گیرد، حجم معاملات است. حجم معاملات بیانگر تعداد معاملات است که در بازه‌های مختلف زمانی یا در هر صنعت، بازار یا سهم صورت گرفته است. میزان این عدد در واقع بیانگر قدرت یا سستی یک روند است. از همین رو، از اندیکاتور حجم معاملات در تحلیل تکنیکال بورس یا بازارهای دیگر استفاده فراوانی می‌شود.

فارغ از اینکه روند سهم مثبت است یا منفی، بالا بودن میزان حجم معاملات در آن نکته‌ای مثبت است و به معنای قدرت نقدشوندگی بالای سهام است. قدرت نقدشوندگی به این دلیل حائز اهمیت است که به سهامداران این اطمینان را می‌دهد که در هر روندی (چه مثبت و چه منفی)، امکان خرید و فروش سهم به میزان مناسبی وجود خواهد داشت.

معاملات مشکوک در بورس کدامند + جدول

نسبت‌های بالای خریدار و ورود پول‌های درشت به سهام می‌تواند یکی از نشانه‌های رشد قیمتی باشد اما برای تشخیص آن نباید این نسبت‌ها را برای یک روز مدنظر قرار داد، بلکه باید برای چند روز معاملات آن را زیر نظر داشت. در جدول ۱۰ نماد بورس تهران و فرابورس به نمایش درآمده‌اند که بیشترین نسبت قدرت خریدار به فروشنده را به‌دست آورده‌اند؛ این روند گویای هجوم تقاضای پول‌های کلان به این نماد‌‌هاست.

به‌جز ۴ نماد نخست که از عرضه آنها در بازار زمان زیادی نمی‌گذرد و به نوعی عرضه‌ اولیه محسوب می‌شوند و طبیعی است که تقاضای خریدار به فروشنده بیشتر باشد، در بقیه سهام خریداران با پول‌های درشت‌تری نسبت به فروشندگان وارد شده‌اند.

به‌عنوان مثال روز سه‌شنبه هر کد حقیقی در سهم رمپنا به‌طور متوسط حدود ۲۵۳ میلیون تومان خریداری کرده است، در صورتی که هر کد حقیقی تنها حدود ۵/ ۸ میلیون تومان فروش داشته است. ضمن اینکه با توجه به فروش حدود ۷۲درصدی از حجم معاملات آن روز توسط حقوقی‌ها می‌توان گفت بیش از ۵/ ۱۰ میلیارد تومان پول حقیقی وارد این سهم شده است. در حالی که ارزش کل معاملات آن ۸/ ۱۸ میلیارد تومان بوده است.

حجم‌های مشکوک

لفظ حجم مشکوک زمانی به‌کار گرفته می‌شود که در یک نماد شاهد افزایش غیرعادی معاملات باشیم. اگر به‌عنوان مثال در بررسی روند ماهانه، یک سهم در یک روز یک میلیون حجم بخورد و ناگهان حجم مبادلات آن در یک روز به ۱۰ میلیون سهم برسد می‌توان آن معامله را مشکوک خواند.

اینها نشانه‌ای از ورود یا خروج سرمایه‌ای سنگین به یا از یک سهم است. حجم مشکوک الزاما به معنی افزایش قیمت سهم نیست و برخی مواقع باعث افت سهم می‌شود، به‌ویژه آنکه آن سهم روی یک مقاومت مهم باشد. در مقابل افزایش حجم روی حمایت‌ها نشانه بسیار خوبی برای یک سهم است. در نتیجه حجم مشکوک سیگنال خرید یا فروش نیست بلکه صرفا تحلیلگر را به بررسی بیشتر ترغیب می‌کند.

باید توجه داشت که به‌طور عمده تغییر حجم معاملات در حمایت‌ها،‌ مقاومت‌ها یا انتشار خبر‌ها تغییر می‌کند. در آن زمان یک تحلیلگر باید تحلیل کند حجم معامله‌ای که صورت گرفته خوب است یا بد. همچنین باید دید آیا خبری وجود دارد که تاکنون منتشر نشده یا اینکه سهم تحت‌تاثیر یک جریان‌سازی قرار گرفته است. در برخی موارد نیز افرادی با هدف دیده نشدن حباب قیمتی در سهم موردنظرشان، حجم‌های مشکوکی را در سهم ایجاد می‌کنند.

افزایش حجم معاملات در روز، نسبت به میانگین ماهانه و هفتگی

شاخص دیگری که می‌تواند معاملات مشکوک را شناسایی کند؛‌مقایسه افزایش حجم معاملات روز، نسبت به میانگین ماهانه و هفتگی سهام است. نمودار زیر نشان می‌دهد در روز سه‌شنبه در این ۱۱ سهم حجم معامله حداقل پنج‌برابری نسبت به میانگین حجم معامله ماهانه و در ۳ سهم حجم معامله حداقل پنج‌برابری نسبت به میانگین حجم معامله هفتگی آن به ثبت رسیده است.

افزایش حجم ناگهانی و شدید سهام گویای تحولات مهمی در سهم است که می‌تواند ریشه در تغییر بازده، تغییر خریداران و سهامداران سهم باشد. سهم وگستر جهت برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه صاحبان سهام در روز شنبه ۷/ ۴/ ۱۳۹۹ در پایان معاملات روز سه‌شنبه متوقف شد.

همچنین با بررسی معاملات سهم کفپارس در روز سه‌شنبه می‌توان دید با افزایش حجم بیش از ۲۰‌برابری میانگین حجم ماهانه سهم از صف فروش به صف خرید رسیده است که یک تحلیلگر با بررسی حجم معاملات در صف فروش می‌توانست به‌راحتی نوسان ۱۰درصدی در یک روز سهم را شناسایی کند.

اگر به معاملات این سهم نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم درصد قابل‌توجهی از شناوری سهم معامله شده است یا به تعبیری تغییر زیادی در سهامداران شرکت ایجاد شده است. همچنین در مثالی دیگر می‌توان به معاملات سهم غویتا اشاره کرد که با افزایش حدود ۲۰ برابری میانگین حجم ماهانه سهم از صف فروش به صف خرید رسیده است و نوسان‌گیران می‌توانستند یک نوسان ۱۰درصدی نیز از این سهم شکار کنند. البته در سهم سصوفی شاهد آن بودیم که با افزایش حجم معاملات سهم از صف خرید به صف فروش رسید.

مفهوم حجم معاملات در بورس

در صورتی که ماشین حساب را مشاهده نمی کنید، روی این لینک کلیک کنید.

در ماشین حساب بالا و در قسمت Account Currency مشخص کنید که مقدار ارزش هر پیپ را تمایل دارید بر حسب کدام ارز به شما نمایش دهد. یعنی اگر ارز پایه حساب معاملاتی شما دلار است در اینجا باید usd را انتخاب کنید.

در فیلد Total Size هم عدد 1 را قرار دهید و روی گزینه calculator بزنید تا ارزش هر پیپ در همه جفت ارزها به شما نمایش داده شود.

حالا فرض می کنیم که جفت ارزی که شما برای معامله انتخاب کردید EURCAD باشد. اگر به ستون سوم یعنی Standard Lot نگاه کنید، عدد 7.82 ( ممکن است تغییر کرده باشد ) را مشاهده می کنید.

این عدد مقدار ارزش پیپ ولیو جفت ارز EURCAD است که اگر حجم معامله شما 1 لات باشد به ازای هر 1 پیپ حرکت قیمت 7.82 دلار هم کاهش یا افزایش می یابد و اگر حجم معامله شما 0.1 لات باشد میزان تغییرات قیمت هم به ازای هر یک پیپ حرکت 0.78 دلار می باشد.

همانطور که مشخص است EURUSD، پیپ ولیو 10 دارد. اگر حجم معامله شما 1 لات باشد به ازای هر 1 پیپی که قیمت حرکت می کند، 10 دلار هم در حسابتان پایین یا بالا می رود.

طبق همین مثال اگر حجم معامله شما 0.01 لات باشد، مقدار افزایش یا کاهش پول هم در حسابتان 0.1 دلار می باشد.

آشنایی با درصد ریسک؛ مقدار ضرر مجاز شما به ازای هر معامله

میزان درصد ریسک به میزان مهارت، تجربه و تحمل هر معامله گر بستگی دارد و برای یک معامله گری تازه شروع به کار می کند نباید بیشتر از 3 درصد باشد. یعنی اگر موجودی حساب شما 10.مفهوم حجم معاملات در بورس 000 دلار باشد فقط 300 دلار اجازه ضرر کردن دارید.

به این توجه داشته باشید که همین 3 درصد هم ریسک کمی نبوده و خیلی از بزرگ های بازار با چنین ارقامی فعالیت می کند.

زمانی که شما ریسک را بزرگ تر می کنید یعنی بازار می تواند از شما پول بیشتری بگیرد و همانطور که توضیح دادم این مورد شانس شما برای بقا در بازار را کم میکند و در واقع هرچه ریسک شما کمتر باشد شانس شما برای زنده ماندن در بازار بیشتر است.

آشنایی با Stop Loss؛ حد ضرر معامله

همانطور که می دانید Stop loss یا حد ضرر دستور معاملاتی است که توسط شما بعد از ورود به معامله تنظیم می شود و زمانی که قیمت به آن برسد معامله تان به صورت خودکار بسته خواهد شد.

برای محاسبه حجم معامله حتما باید بدانیم که بعد از ورود به معامله به هر علتی اگر قیمت در جهت خلاف حرکت کرد و ما متضرر شدیم چند دلار از دست خواهیم داد.

جهت محاسبه کافی است قبل از ورود به معامله نقطه ای که می خواهید حد ضررتان را قرار دهید، مشخص کنید و فاصله بین نقطه ورود و نقطه حد ضررتان را بر حسب پیپ اندازه گیری کنید و بر اساس پیپ ولیو جفت ارز، محاسبه کنید که اگر قیمت به حد ضررتان برسد، چند دلار از دست می دهید.

این مقدار، در واقع میزان ریسک شما است.

مثلا اگر حساب معاملاتی شما 10.000 دلار و ریسک مورد نظرتان 1 درصد یعنی 100 دلار باشد، باید معاملاتی را وارد شوید که حد ضرر آنها به اندازه ای باشد که اگر استاپ خوردید فقط 100 دلار ضرر کنید که با توجه به آنچه که تا این لحظه آموختید، این کار را به راحتی می توانید انجام دهید.

معنی ورود و خروج پول چیست؟

قبل از تعریف روند ورود و خروج پول حقیقی به بررسی اصطلاح حقیقی و حقوقی، و اهمیت خرید و فروش آن میپردازیم:

منظور از حقیقی و حقوقی چیست؟

کلیه اشخاص برای خرید و فروش سهام، نیاز به اخذ کد بورسی دارند. اشخاص به دو گروه حقیقی و حقوقی تقسیم می‌شوند. افرادی که بنام خود معامله می‌کنند اشخاص حقیقی نامیده می‌شوند و شرکت‌ها، نهادها و سازمان‌ها در گروه اشخاص حقوقی قرار می‌گیرند.

خرید و فروش حقیقی و حقوقی چه اهمیتی دارد؟

معامله گران معمولا به خرید افراد حقیقی و فروش اشخاص حقوقی اهمیت بیشتری می‌دهند. دلیل این امر این است، که یک شخص حقوقی عموما دارای پرتفوی بزرگ‌تری نسبت به یک شخص حقیقی بوده و سهام تحت مالکیت آنها بسیار بیشتر از یک شخص حقیقی می‌باشد. لذا چنانچه در مورد یک سهم تصمیم به فروش بگیرد می‌تواند به‌عنوان عاملی جهت جلوگیری از رشد قیمت محسوب گردد. از طرف دیگر نگاه عامیانه این است که اشخاص حقیقی، دارای اطلاعات و تحلیل قوی‌تر و بیشتری نسبت به اشخاص حقوقی می‌باشند؛ لذا چنانچه در سهام شرکتی، خرید اشخاص حقیقی بیشتر باشد، سیگنالی در جهت رشد و ارزندگی آن سهام محسوب می‌شود.

ورود و خروج پول حقیقی چیست؟

در یک معامله، یک شخص فروشنده و یک شخص خریدار وجود دارد. در نتیجه یک معامله، مالکیت از فروشنده به خریدار منتقل شده و پول از حساب خریدار بحساب فروشنده منتقل می‌شود. بنابراین اتفاقی بنام ورود یا خروج پول معنی و مفهوم ندارد و آنچهاهمیت دارد، تغییر مالکیت است. در معاملات سهام یک شرکت در طول یک روز، تعدادی شخص حقیقی و حقوقی، سهام تعدادی شخص حقیقی و حقوقی دیگر را خریداری می‌کنند. چنانچه جمع ارزش فروش اشخاص حقیقی را از جمع ارزش خرید اشخاص حقیقی کسر کنیم نتیجه، خالص ارزش خرید اشخاص حقیقی نامیده می‌شود. عدد مثبت نشانگر خالص خرید و عدد منفی نشان دهنده خالص فروش در آن سهام است.

آنچه در بین معامله مفهوم حجم معاملات در بورس گران به ورود پول معروف است در واقع خالص خرید مثبت است. خالص خرید منفی نیز به‌عنوان خروج پول تعریف می‌شود. ورود و خروج پول هم برای اشخاص حقیقی هم برای اشخاص حقوقی قابل محاسبه است. همانطور که ذکر شد، ورود پول توسط اشخاص حقیقی یک نشانه مثبت در بین معامله گران تلقی می‌گردد.

ورود و خروج پول چقدر مهم است؟

بررسی آمار خرید و فروش اشخاص حقیقی و حقوقی، یک داده مکمل است و نمی‌توان صرفا با اتکا به این آمار، اقدام به خرید و فروش سهام را انجم داد. مثال‌های بسیار زیادی وجود دارد که علیرغم فروش اشخاص حقیقی در سهام یک شرکت، سهام آن، رشد قیمتی را تجربه کرده است؛ یا علیرغم خرید اشخاص حقیقی در سهام یک شرکت، سهام آن شرکت افت قیمت داشته است. لذا توجه به این آمار می‌تواند گمراه کننده باشد.

مثالی از محاسبه ورود و خروج پول

فرض کنید اطلاعات معاملات سهام شرکت آلفا در تاریخ 20 اریبهشت 1400 بشرح زیر است:

جمع

همانطور که مشخص است، در معاملات روز 20 اردیبهشت، دو شخص حقیقی و دو شخص حقوقی، خریدار سهام بوده‌اند. سه شخص حقیقی و یک شخص حقوقی هم فروشنده سهام می‌باشند.

جمع خرید اشخاص حقیقی برابر است با 311.625.000 ریال ( ردیف‌های 1 و 2) و جمع خرید اشخاص حقوقی برابر است با 100.411.000 ریال ( ردیف‌های 3 و 4).

جمع فروش اشخاص حقیقی برابر است با 336.985.000 ریال ( ردیف‌های 1 ،2 و 3) و جمع فروش اشخاص حقوقی برابر است با 75.051.000 ریال ( ردیف 4 ).

خالص خرید اشخاص حقیقی برابر است با -25.360.000 ریال ( 336.985.000-311.625.000) بعبارت دیگر در معاملات این شرکت، اشخاص حقیقی بصورت خالص فروشنده بوده اند. به رقم 25.360.000 ریال خروج پول حقیقی می گویند.

در رابطه با اشخاص حقوقی، خالص خرید برابر با 25.360.000 ریال ( 75.051.000-100.411.000) است. بعبارت دیگر در معاملات این شرکت، اشخاص حقوقی بصورت خالص خریدار بوده‌اند. به رقم 25.360.000 ریال ورود پول حقوقی گفته می‌شود.

همانطور که ذکر شد، همواره معادل مبلغ معاملات، پول از خریدار به فروشنده منتقل می‌شود، لذا همواره در معاملات سهام یک شرکت میزان ورود پول با میزان خروج پول برابر است. صرفا برایند خرید اشخاص حقیقی و حقوقی می‌تواند مورد توجه معامله گران قرار گیرد.

پول هوشمند چیست؟

اصطلاح دیگری که در بین معامله گران رایج است، ورود و خروج پول هوشمند است. این باور در بین بسیاری از معامله گران وجود دارد که همواره برخی از اشخاص حقیقی و حقوقی با استفاده از اطلاعات و یا تحلیل قوی‌تر نسبت به سایرین، در قیمت‌های بهتر یا زمان مناسب تری اقدام به خرید یا فروش سهام می‌کنند و با رصد معاملات این افراد می توان معاملات بهتری داشت. یکی از نشانه‌های ورود یا خروج پول هوشمند در حجم معاملات مشخص می‌گردد. بدین معنی که زمانیکه متوسط حجم معاملات سهام یک شرکت، در مقایسه با میانگین حجم معاملات آن در بازه‌های زمانی مشخص ( مثلا هفتگی، ماهیانه و یا سه ماهه ) افزایش قابل توجهی داشته باشد، می‌تواند نشانه‌ای از ورود با خروج پول هوشمند باشد و باید مورد بررسی بیشتری قرار گیرد.
یکی دیگر از راه‌های تشخیص ورود یا خروج پول هوشمند، سرانه خرید یا فروش هر شخص حقیقی یا حقوقی است. سرانه خرید یک شخص برابر است با حاصل تقسیم ،حجم معاملات سهام یک شرکت بر تعداد خریداران آن و سرانه فروش یک شخص برابر است با حاصل تقسیم حجم معاملات سهام شرکت بر تعداد فروشندگان آن.
سرانه خرید و فروش هم بصورت کلی، هم بصورت تفکیکی، برای اشخاص حقیقی و حقوقی قابل محاسبه است. چنانچه سرانه خرید یا فروش سهام یک شرکت در یک روز با میانگین سرانه معاملات آن در بازه‌های زمانی مشخص ( مثلا هفتگی، ماهیانه و یا سه ماهه ) تفاوت قابل توجه داشته باشد می‌تواند نشانه ای از ورود یا خروج پول هوشمند باشد، و نیاز به بررسی بیشتر دارد.

در مثال بالا سرانه خرید اشخاص حقیقی برابر با 62.500 سهم و سرانه فروش اشخاص حقیقی نیز برابر با 45.000 سهم است.