دارایی مالی (Financial Asset)
دارایی مالی (به انگلیسی Financial Asset) یک دارایی نقدی و غیرفیزیکی است که ارزش خود را از مطالبات قراردادی (contractual right) یا ادعای مالکیت (ownership claim) می‌گیرد.
وجه نقد، سهام، اوراق قرضه، صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک، و سپرده‌های بانکی همگی نمونه‌هایی از داراییهای مالی هستند.
برخلاف زمین، اموال، کالاها، و یا سایر داراییهای فیزیکی مشهود، داراییهای مالی لزوما دارای ارزش ذاتی فیزیکی یا حتی شکل و فرم فیزیکی نیستند. بلکه، ارزش آنها بازتاب دهنده فاکتورهای عرضه و تقاضا در بازاری است که در آن معامله میشوند، و همچنین میزان ریسکی که با خود دارند.
درک بهتر دارایی مالی
اکثر دارایی‌ها به سه دسته واقعی، مالی، یا نامشهود طبقه بندی میشوند.
داراییهای واقعی (real assets) داراییهای فیزیکی هستند که ارزش آنها یا ذاتی است و یا بستگی به خواص‌شان دارد، مانند فلزات گرانبها، زمین، املاک و مستغلات، و کالاهایی مانند سویا، گندم، روغن، و فلزات اساسی.
داراییهای نامشهود اموال باارزشی هستند که ماهیت فیزیکی ندارند. این دسته از دارایی‌ها شامل حق امتیاز (patent)، علائم تجاری (trademarks)، و مالکیت معنوی میشوند.
داراییهای مالی مابین دو دارایی دیگر هستند. داراییهای مالی ممکن است غیرمشهود (غیر فیزیکی) به نظر برسند و ارزش آنها فقط روی یک تکه کاغذ بیان شده باشد مانند یک اسکناس یک دلاری یا یک فهرست در یک صفحه از کامپیوتر.
با این حال، آنچه که آن کاغذ یا فهرست نشان می‌دهد ممکن است ادعای مالکیت یک نهاد، مانند یک شرکت دولتی و یا مطالبات قراردادی، به عنوان مثال درآمد حاصل از سود یک ورقه بهادار باشد.
ارزش داراییهای مالی وابسته به مطالبات قراردادی در مورد یک دارایی ضمنی است.
این دارایی ضمنی ممکن است واقعی یا نامشهود باشد. به عنوان مثال، کالاها داراییهای واقعی و ضمنی هستند که به دارایی مالی مانند معاملات آتی کالا، قراردادها، یا برخی صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF ها) متصل و مربوط هستند.
به همین ترتیب، املاک و مستغلات داراییهای واقعی مرتبط با صندوق‌های سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات هستند. صندوق‌های سرمایه گذاری املاک و مستغلات، به عنوان داراییهای مالی، مالک املاک و مستغلات هستند و به شکلی عمومی معامله میشوند.
نکات کلیدی
- دارایی مالی یک دارایی نقدی است که نمایانگر ادعای مالکیت یک نهاد یا مطالبات قراردادی برای پرداخت‌های آتی از سوی یک نهاد باشد و ارزش خود را نیز از آن بگیرد.
- دارایی مالی ممکن است مبتنی بر یک دارایی ضمنی مشهود یا واقعی باشد اما عرضه و تقاضای بازار نیز بر ارزش آن تاثیر دارد.
- سهام، سایر اوراق بهادار، وجه نقد، گواهی سپرده طلا و سپرده‌های بانکی همگی نمونه‌هایی از داراییهای مالی هستند.
انواع متداول داراییهای مالی
طبق تعریف متداول استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (International Financial Reporting Standards)، داراییهای مالی شامل این موارد میشوند:
- وجه نقد
- ابزارهایی مانند سهام و سایر اوراق بهادار
- مطالبات قراردادی برای دریافت یک دارایی مالی از یک نهاد دیگر، که تحت عنوان مطالبات دریافتنی شناخته میشود.
- مطالبات قراردادی برای مبادله دارایی‌ها یا بدهی‌های مالی با یک نهاد دیگر تحت شرایط مطلوب
- قراردادی که با ابزار سرمایه‌ای خودِ نهاد تسویه خواهد شد
علاوه بر سهام و مطالبات دریافتنی، تعریف بالا شامل موارد زیر نیز میشود: مشتقات مالی (financial derivatives)، اوراق بهادار، بازار پول یا سایر حساب‌ها.
بسیاری از این داراییهای مالی تا زمانی که به وجه نقد تبدیل نشوند دارای ارزش مالی مشخصی نیستند، خصوصا در مورد سهام‌هایی که ارزش و قیمت آنها در نوسان است.
به جز وجه نقد، انواع متداول داراییهای مالی که سرمایه‌گذاران پیش روی خود دارند شامل این موارد هستند:
- سهام به داراییهای مالی گفته میشود که هیچ تاریخ پایان یا انقضایی ندارند. سرمایه‌گذاری که سهام می‌خرد مالک بخشی از یک شرکت شده و در سود و زیان آن سهیم میشود. سهام ممکن است به طور نامحدود نگهداری یا به سایر سرمایه‌گذاران فروخته شود.
- اوراق قرضه راهی برای تامین مالی پروژه‌های کوتاه‌مدت شرکت‌ها یا دولت‌هاست. افرادی که این اوراق قرضه را می‌خرند در واقع قرض دهنده هستند و اوراق قرضه مشخص می‌کند که چه مقدار پول قرض داده شده، چه نرخ بهره‌ای باید پرداخت شود و موعد سررسید اوراق قرضه چه تاریخی است.
- گواهی سپرده به سرمایه‌گذار اجازه می‌دهد تا مبلغی پول را برای یک دوره مشخص و با نرخ بهره‌ای تضمینی در یک بانک سپرده‌گذاری کند. گواهی سپرده ماهیانه مبلغی سود پرداخت می‌کند و بسته به قرارداد، معمولا میتوان آن را از چندماه تا چندسال نگهداری کرد.
جوانب مثبت و منفی داراییهای مالی با نقدینگی بالا
ناب‌ترین شکل داراییهای مالی وجه نقد و معادل‌های نقدی است، مانند حساب‌های جاری، حساب‌های پس‌انداز، و سایر حساب‌های بازار پول.
حساب‌های نقدی برای پرداخت صورتحساب‌ها و همچنین استفاده در مواقع اضطراری یا تنگناهای مالی به راحتی تبدیل به وجوه نقد میشوند.
انواع دیگر داراییهای مالی ممکن است به این اندازه قابل نقد شدن نباشند. نقدینگی، توانایی تغییر سریع دارایی مالی به وجه نقد است. در مورد سهام، این امر به معنای توانایی یک سرمایه‌گذار برای خرید یا فروش سهام در بازار است.
با این حال، بازارهای نقد در اغلب مواقع تعداد بسیاری خریدار و تعداد بسیاری فروشنده دارند و هیچ تاخیر طولانی در تلاش برای انجام یک مبادله پیش نمی‌آید.
در مورد سهام و اوراق قرضه، سرمایه گذار مجبور است دارایی خود را بفروشد و منتظر تاریخ سررسید (معمولا دو روز کاری) شود تا بتواند پول خود را دریافت کند. برای داراییهای مالی دیگر طول رسیدن به تاریخ سررسید متفاوت است.
نگهداری وجوه در قالب دارایی مالی که دارای نقدشوندگی بالاست، می‌تواند باعث تسهیل دسترسی به سرمایه لازم شود. داراییهای نقد مانند حساب‌های پس انداز و جاری معمولا بازگشت سرمایه محدودی دارند.
بازگشت سرمایه سودی است که شما بابت یک دارایی دریافت می‌کنید. در حساب‌های جاری و پس انداز، نرخ بازگشت سرمایه به حداقل ممکن می‌رسد.
همچنین گواهی‌های سپرده‌بلندمدت و برخی حساب‌های بازار پول ممکن است برداشت پول را برای ماه‌ها یا سال‌ها محدود کنند.
جوانب مثبت:
- داراییهای مالی با نقدشوندگی بالا را به راحتی میتوان به وجه نقد تبدیل کرد.
- برخی داراییهای مالی قابلیت افزایش قیمت و ارزش دارند.
جوانب منفی:
- داراییهای مالی با نقدینگی بالا افزایش ارزش زیادی نخواهند داشت.
- داراییهای مالی با نقدشوندگی پایین‌تر ممکن است به راحتی تبدیل به وجه نقد نشوند.
- ارزش دارایی مالی فقط به اندازه دارایی ضمنی مرتبط با آن است.
جوانب مثبت و منفی داراییهای با نقدشوندگی پایین
نقطه مقابل داراییهای با نقدشوندگی بالا، دارایی‌هایی است که نقدشوندگی‌شان پایین است. املاک و مستغلات و وسایل آنتیک و قدیمی نمونه‌هایی از دارایی‌هایی است که نقدشونگی پایین دارند. پ
این موارد ارزشمندند اما نمی‌توان آنها را به سرعت تبدیل به وجه نقد کرد. نمونه دیگری از داراییهای مالی با نقدشوندگی پایین، سهام‌هایی هستند که حجم معاملات بالایی ندارند.
غالبا این قبیل دارایی‌ها سهام برخی شرکت‌های گمنام و کوچک، یا سرمایه گذاری‌های با هدف سفته‌بازیست با احتمال سود بالا هستند که ممکن است به هنگام فروش، خریدار آماده‌ای نداشته باشند.
نگه داشتن مبلغ زیادی پول در سرمایه‌گذاری‌هایی که غیرنقدشوندگی پایینی دارند، مشکلاتی حتی در شرایط عادی، ایجاد می‌کند. انجام این کار ممکن است منجر به استفاده از وام‌های بانکی با بهره زیاد، افزایش بدهی، و تاثیر منفی روی سایر اهداف سرمایه‌گذاری و پس‌انداز بازنشستگی شود.
این اصطلاح در واژه‌نامه جامع بورسینس منتشر شده است.سایر اصطلاحات و واژه‌های اقتصادی و مالی را ببینید .
قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه میشود:
انواع دارایی در حسابداری چیست
در این مقاله اطلاعات جامعی درباره انواع دارایی در حسابداری ارائه شده است و شما در انتهای این مقاله اطلاعات کافی در مودر دارایی ثابت ، دارایی جاری ، داریی مشهود ، استهلاک پذیر، استهلاک ناپذیر و انواع دارایی در ترازنامه و مفاهیمی در این حوزه بدست خواهید آورد. اگر برای انجام امور مالی و حسابداری به دنبال مرکزی معتبر هستید میتوانید از خدمات تخصصی حسابداری و مالیاتی شرکت حسابداری آریا تهران بهره مند شوید.
تعریف دارایی
در ابتدای این مقاله تصمیم گرفتیم شما را با تعریف دارایی آشنا کنیم تا در انتهای این مقاله بتوانید مفهوم دارایی را متوجه شوید و درک گسترده تری از انواع دارایی پیدا کنید و پاسخ جامعی از دارایی چیست داشته باشید.
بر اساس استاندارد های حسابدارید تعریف دارایی عبار است از:
همه اموال و منابع اقتصادی که در معاملات اقتصادی کسب میشوند و یا به بیان ساده تر در عملیات اقتصادی و مالی یک سری منابع اقتصادی به مالکیت واحد تجاری در میاید که بر حسب فاکتور پول مورد سنجش قرار میگیرند و به آن دارایی گفته میشود.
برای مثال میتوان از پول نقد، موجودی کالا، زمین ، ساختمان، ماشین الات، اسبغاب و اثاثیه اداری و اوراق بهادار نمونه هایی از دارایی در حسابداری هستند.
دارایی به انگلیسی Asset میباشد و در واقع منابعی میباشند که دارای ارزش اقتصادی هستند. در ادامه مقاله شما را با انواع دارایی آشنا میکنیم و تعریف دارایی و بدهی را به زبان ساده به شما توضیح میدهیم.
انواع دارایی در حسابداری
برای اینکه بدانیم انواع دارایی در حسابداری چیست ابتدا لازم است با تعریف دارایی آشنا شویم.
دارایی یا Asset به منابعی اطلاق می شود که دارای ارزش اقتصادی هستند و شرکت یا افراد از آنها منفعت می برند و در آینده می توانند ایجاد درآمد کنند.
دارایی ها در ترازنامه به ثبت می رسند و ستون سمت راست ترازنامه مربوط به دارایی های شرکت و سمت چپ مختص بدهی ها است.
معرفی انواع دارایی در حسابداری
ویژگی دارایی ها در حسابداری
دارایی ها دارای سه ویژگی هستند که به تفکیک به توضیح هر کدام می پردازیم.
منبع، طبق تعریف دارایی، دارایی ها منابعی هستند که در آینده برای شرکت منفعت اقتصادی دارند.
ارزش اقتصادی، دارایی ها ارزش اقتصادی دارند، به عبارتی دیگر دارایی ها قابلیت مبادله شدن دارند و میتوانند خرید و فروش شوند.
مالکیت، دارایی ها مالکیت دارند بدین معنا که می توانند به وجه نقد یا و یا معادل های آن تبدیل شوند.
طبقه بندی انواع دارایی
اکنون می خواهیم انواع دارایی از منظر حسابداری را بررسی کنیم تا انواع دارایی در حسابداری را بشناسید. دارایی ها به طور کلی به سه روش طبقه بندی می شوند :
طبقه بندی براساس سهولت تبدیل آنها به پول
طبقه بندی براساس وجود فیزیکی و ملموس آنها
طبقه بندی براساس روش استفاده یا به عبارتی هدف از فعالیت تجاری آنها
انواع دارایی در حسابداری بر مبنای وجود فیزیکی
دارایی ها بر مبنای وجود فیزیکی به دو دسته ی مشهود (ملموس) و غیر مشهود تقسیم بندی می شوند. در این قسمت انواع دارایی ها را بر مبنای فیزکی طبقه بندی کرده ایم تا به راحتی با ویژگی های خاص هرکدام آشنا شوید.
معرفی انواع دارایی در حسابداری بر مبنای وجود فیزیکی
دارایی مشهود یا Tangible Asset
همانطور که از نام دارایی های مشهود برمی آید دارایی های مشهود دارایی هایی هستند به صورت فیزیکی قابل دیدن یا لمس کردن هستند.
دارایی های مشهود به دو دسته ی جاری و ثابت تقسیم بندی می شوند.
دارایی های ثابت مشهود مانند زمین، ساختمان ها، ماشین آلات و… که به اسم اموال نیز معرفی می شوند. این دارایی ها اغلب تضمین کننده ی بقا و قدرت شرکت را دارند.
بنابراین حفاظت از آنها یکی از اصلی ترین و مهم ترین وظایف بخش حسابداری یک شرکت است.
دارایی جاری مشهود به اقلامی مانند لیست کالاهای موجود اطلاق می شود. همچنین دارایی های ثابت مشهود خود دارای سه نوع هستند که به توضیح و توصیف هر یک می پردازیم.
دارایی استهلاک پذیر
دارایی های استهلاک پذیر دسته ای از دارایی های مشهود هستند که در طی زمان، پس از طی کردن عمر مفید خود دچار استهلاک می شوند و عمر مفید اقتصادی شان به پایان می رسد.
دارایی استهلاک ناپذیر
دارایی های استهلاک ناپذیر دسته ای از دارایی های مشهود هستند که با گذر زمان دچار استهلاک نمی شوند و در اصطلاح دارای عمر نامحدود هستند. مانند زمین
دارایی نقصان پذیر
دارایی های نقصان پذیر دسته ای از Tangible Asset هستند که قابل استخراج هستند و بر اثر استخراج تهی می شوند.
این دارایی ها پس از استخراج تبدیل به به موجودی مواد یا کالا می شوند. مانند معادن، جنگل ها و… . این دسته از دارایی های مشهود در ترازنامه با نام معادن و ذخایر قید می شوند.
طبق این دسته بندی به اهمیت طول عمر مفید اقتصادی، استفاده در روال عادی عملیات و منابع آتی قابل اندازه گیری در دارایی های ثابت مشهود پی می بریم.
دارایی نامشهود یا Intangible Asset
دارایی های نامشهود دارای ماهیت فیزیکی نیستند و قابل لمس نمی باشند.
دارایی های نامشهود در طبقه بندی دارایی های ثابت قرار می گیرند و اگرچه قابل دیدن نیستند اما سود آتی شرکت را تضمین می کنند.
از مثال های دارایی نامشهود می توان به حق ثبت اختراع، حق چاپ ، سرقفلی، برند و نام تجاری و حق رای و روش منحصر به فرد یک شرکت اشاره کرد.
این دارایی ها می توانند در بازه ی زمانی محدود یا به طور نامحدود در اختیار یک شرکت باشند.
اما چیزی که مبرهن است، آنها راه را برای موفقیت و مطرح بودن شرکت هموار می کنند.
انواع دارایی در حسابداری بر اساس نوع کاربرد دارایی
طبق این دسته بندی دارایی ها بر اساس عملیات های تجاری به دو دسته ی دارایی های عملیاتی و دارایی های غیر عملی تقسیم می شوند. در ادامه با ما همراه باشید تا با نوع های مختلف داریی در حسابداری بر اساس نوع کاربرد دارایی بیشتر آشنا شوید.
معرفی انواع دارایی در حسابداری بر اساس نوع کاربرد دارایی
دارایی عملیاتی
دارایی های عملیاتی در معاملات روزانه قابل استفاده هستند. در حقیقت دسته ای از دارایی ها که یک شرکت برای تولید محصولات خود و همچنین ارائه خدمات از آنها بهره می برد، دارایی های عملیاتی هستند.
به طور مثال وجه نقد، موجودی انبار و کارخانه، مانده ی حساب های بانکی، تجهیزات و… شامل این دسته از دارایی ها می شوند.
دارایی غیر عملی
پیش تر اشاره کردیم که دارایی های عملیاتی دارایی هایی هستند که در معاملات روزانه استفاده می شوند.
اما دارایی های غیر عملی در معاملات تجاری روزانه جایی ندارند و نقش خود را در برطرف سازی نیازهای آینده ایفا می کنند.
به طور مثال املاک و مستغلاتی که برای ارزش آنها توسط شرکت خریداری شده اند نمونه ای از دارایی های غیر عملی هستند.
انواع دارایی در حسابداری بر اساس قابلیت تبدیل یا همگرایی
انواع دارایی در حسابداری بر اساس قابلیت همگرایی و نقدشوندگی به دو دسته ی جاری و ثابت تقسیم بندی می شوند که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم.
تعریف انواع دارایی در حسابداری بر اساس قابلیت تبدیل یا همگرایی
انواع دارایی ثابت
دارایی انواع دارایی های معاملاتی های ثابت دارایی هایی هستند که به آسانی تبدیل به وجه نقد نمی شوند، و برای خرید و فروش آنها باید مراحل و مدت زمانی را طی کرد.
دارایی های ثابت با نام های دیگر مانند دارایی غیرجاری، بلند مدت و دارایی های سخت نیز یاد می شوند.
ارزش دارایی های ثابت به مرور کم شده و به جز زمین، دچار استهلاک می شود.
لیست دارایی ثابت
در دارایی های مشهود به دارایی های ثابت نیز اشاره کردیم و آنها را از نظر استهلاک پذیر بودن، استهلاک ناپذیری و نقصان پذیری مورد بررسی قرار دادیم؛ اکنون از دیدگاه دارایی های ثابت به بررسی آنها می پردازیم.
زمین تنها دارایی استهلاک ناپذیر است.
ساختمان می تواند، انبار، شرکت و یا محل سکونت باشد. از این دارایی برای پوششی جهت نگهداری از ماشین آلات، تجهیزات، محصولات، انجام خدمات و… استفاده می شود. بنابراین تمام فعالیت های شرکت به نوعی وابسته به ساختمان هستند.
ماشین آلات، دستگاه ها یا ابزاری هستند که با نیروی محرکه ی خود به تنهایی یا توسط محرک های دیگر در فعالیت اصلی و خط تولید شرکت دخالت دارند.
این دارایی استفاده ی خدماتی دارد، به طوریکه برای راه اندازی یا تعمیر سایر لوازم و دارایی ها بهره برداری می شوند.
این دارایی از دسته دارایی های غیر مشهود است که به شرکت حق خرید و فروش و استفاده از یک اختراع در مدت زمان معین را می دهد.
علائم تجاری یا برند ها از دارایی های غیر مشهود هستند که نشانه ی یک محصول هستند و می توانند بارِ کیفی داشته باشند.
علائم تجاری یا برند ها از دارایی های غیر مشهود هستند که نشانه ی یک محصول هستند و می توانند بارِ کیفی داشته باشند.
نحوه ثبت انواع دارایی در حسابداری
نحوه ثبت انواع دارایی در حسابداری دارایی ها و بدهی ها در ترازنامه به ثبت می رسند.
دارایی ها در سمت راست ترازنامه و بدهی ها در سمت چپ آن به ثبت می رسند. همچنین برای منظم شدن و دسترسی راحت تر معمولا بخش دارایی خود به طبقه بندی حساب ها مانند حساب های دریافتی، سود حفظ شده و… تفکیک می شود.
همچنین همانطور که میدانید دارایی خود به سه دسته تقسیم می شود و هر کدام از دسته ها شامل دو نوع هستند.
به طور مثال دسته ی وجود فیزیکی به مشهود و غیر مشهود تقسیم می شود.
حال اگر یک شرکت دارایی های غیر مشهود ندارد نیازی به ذکر آنها در ترازنامه ی مالی نیست.
در کنار ترازنامه، شرکت ها صورت حساب های سود و زیان نیز دارند که توضیح آنها در این مقال نمی گنجد.
انواع دارایی در ترازنامه
دارایی های ثابت مشهود در ترازنامه با سر فصل های دارایی های سرمایه ای، دارایی های بلند مدت، دارایی های ثابت یا اموال، ماشین آلات و تجهیزات، عنوان می شوند.
معرفی انواع دارایی در ترازنامه
انواع دارایی جاری
دارایی های ثابت دارایی هایی هستند که می توانند به آسانی تبدیل به وجه نقد شوند. این نوع از دارایی ها به نام دارایی های نقدی نیز یاد می شوند و نسبت به دارایی های ثابت از طول عمر کوتاه تری برخوردار هستند.
لیست دارایی جاری یا Current Asset
در این قسمت به لیست دارایی های جاری اشاره می کنیم:
وجه نقد اسکناس هایی است که یک شرکت در اختیار دارد و توسط آن می تواند نیازهای اساسی خود را تامین و کالا و خدمات خود را عرضه کند.
شبه نقد جایگزین وجه نقد است و به سپرده های غیردیداری و مدت دار اطلاق می شود
این دسته از سپرده ها توسط شرکت برای بهره برداری از سود سپرده ایجاد می شود.
موادی که در انبار شرکت تحت عنوان مواد اولیه، مواد نیمه آماده یا محصول آماده در مدت زمان مشخص نگهداری می شوند.
به اسنادی که مالک آن می تواند آن را خرید و فروش کند، اطلاق می شود.
بدهی هایی که شرکت های دیگر به شرکت دارند، از جمله دارایی های جاری است.
از دیگر دارایی های جاری می توان به طور مختصر به درآمد های حساب شده، قبض های دریافتی، هزینه های پیش پرداخت شده و… نیز اشاره کرد.
اهمیت طبقه بندی دارایی ها
اکنون که طبقه بندی دارایی ها را به طور کامل مورد بررسی قرار دادیم، اهمیت دسته بندی آنها مشخص می شود.
یک طبقه بندی درست نه تنها به نظم شرکت کمک می کند بلکه باعث پیشرفت آن نیز شده و فرصت های تازه ای برای آن ایجاد می کند.
دانستن دارایی های مشهود و نامشهود در یک کسب و کار پر ریسک به ارزیابی مقدار ریسک و توانایی پرداخت آن کمک می کند.
برای دانستن سهم درآمدهای هر دارایی و تعیین درصد سود و درآمد یک شرکت باید با دارایی های عملیاتی و غیرعملی و انواع آن انواع دارایی های معاملاتی به خوبی آشنا باشیم.
و در نهایت تشخیص و تمییز دارایی های جاری و ثابت از یکدیگر نقش موثری در درک سرمایه در گردش خالص شرکت دارد.
تفاوت دارایی ودارایی خالص
کل دارایی ها از جمع کل بدهی ها و حقوق صاحبان سهام به دست می آید. در حالیکه دارایی خالص به طور کلی با حقوق صاحبان سهام تقریبا یکسان و برابر است؛ و مقدار آن از تفاوت کل بدهی ها از کل دارایی به دست می آید.
کل دارایی = کل بدهی + حقوق صاحبان سهام
دارایی خالص = کل دارایی – کل بدهی
مفهوم دارایی در حقوق
در حقوق، تعریف دارایی با اموال متفاوت است و مفهوم دارایی در حقوق گسترده تر از اموال می باشد.
در نتیجه دارایی جز مثبت اموالی که متعلق به یک شخص یا شرکت است و جز منفی که شامل بدهی ها می شود را پوشش می دهد.
تعریف دارایی و بدهی
اکنون می خواهیم دارایی ها و بدهی ها را بیشتر بشناسیم. پیش از این با تعریف دارایی و انواع دارایی به طور کامل آشنا شدیم و آنها را شرح دادیم و می دانیم که دارایی در حسابداری چیست.
بدهی ها در کنار سرمایه مجموع دارایی یک شرکت را تشکیل می دهد. اما تعریف بدهی چیست؟
بدهی به طور کلی بدهی کلیه مبالغی است که شرکت متعهد شده است در یک مدت زمان مشخص آنها را بازپرداخت کند.
دارایی و بدهی چیست
انواع بدهی
بدهی ها به دو دسته ی جاری یا کوتاه مدت و غیرجاری یا بلند مدت تقسیم می شوند.
بدهی های غیرجاری یا بلند مدت
بدهی های بلند مدت به آن دسته از بدهی ها اطلاق می شود که مهلت و فرآیند پرداخت آن از یک دوره ی مالی طولانی تر است. مانند اسناد یا وام های پرداختنی بلند مدت، کمک های بلاعوض دولت به شکل دارایی بلندمدت
بدهی های جاری یا کوتاه مدت
بدهی های کوتاه مدت بدهی هایی هستند که شرکت موظف به پرداخت آنها در یک سال مالی است.
بدهی های جاری یا کوتاه مدت
بدهی های کوتاه مدت بدهی هایی هستند که شرکت موظف به پرداخت آنها در یک سال مالی است.
انواع بدهی های جاری در حسابداری
که بدهی شرکت به دیگران هستند
به چک و سفته هایی که شرکت به دیگران داده است، اطلاق می شود.
وجهی که در ازای ارائه ی کالا یا خدمات شرکت از دیگران دریافت شده است
این حساب شامل تمام واریزها و برداشت ها توسط شرکا است.
شرکت ها مبلغ بعضی از بدهی های خود را مانند مزایای پایان خدمت یا مالیات بر درآمد را برآورد می کنند که در دسته ی بدهی های جاری قرار می گیرد.
سوالات متداول
همه اموال و منابع اقتصادی که در معاملات اقتصادی کسب میشوند و یا به بیان ساده تر در عملیات اقتصادی و مالی یک سری منابع اقتصادی به مالکیت واحد تجاری در میاید که بر حسب فاکتور پول مورد سنجش قرار میگیرند و به آن دارایی گفته میشود.
در این مقاله انواع دارایی ها را به تفکیک توضیح داده ایم به طور مثال برای انواع دارایی ها میتوان به دارایی های مشهود، نامشهود، استهلاک پذیر و استهلاک ناپذیر و دارایی ثابت و غیره اشاره کرد
انواع دارایی و بدهی در حسابداری
انواع دارایی و بدهی در حسابداری و آشنایی کامل با مفاهیم آن به شما کمک می‌کنند تا با اطلاعات کامل و تخصصی‌تری به اقداماتی همچون طبقه‌بندی و ذخیره دارایی در حسابداری بپردازید. دارایی، منبعی تلقی میشود که ارزش اقتصادی دارد و در اختیار نهادها، سازمان و افراد قرار می‌گیرد. دارایی سازمان‌ها منابع اقتصادی آنها است. در عصر کنونی بخش عمده‌ای از واحدهای تجاری از حساب دارایی بهره می‌برند. دارایی مجموعه‌ای از تمام مستغلات و املاک، برند تجاری، تجهیزات، ماشین‌آلات و…. است و میتوان جریان نقدی زمان آینده را طی زمان‌های طولانی‌مدت فراهم نماید. در ادامه همراه ما باشید تا به بررسی کامل‌تری از انواع دارایی در حسابداری و کاربرد هر دارایی بپردازیم.
تعریف دارایی؛ منظور از دارایی در حسابداری چیست؟
برای درک بهتر محتوای این مقاله بهتر است پیش از هر گفتاری با مفهوم دارایی آشنا شوید. با توجه به استانداردهای حسابداری منظور از دارایی یعنی: همه منابع و اموال اقتصادی که طی معامله‌های اقتصادی کسب میشوند. به عبارت ساده‌تر در فرایندهای مالی و اقتصادی تعدادی منابع اقتصادی به مالکیت یک واحد تجاری در می‌آید.
این واحد بر اساس فاکتور پول سنجش شده و تحت عنوان دارایی شناخته میشود. از انواع دارایی در حسابداری میتوان به مواردی نظیر موجودی کالا، ساختمان، زمین، پول نقد، اثاثیه اداری، ماشین‌آلات و اوراق بهادار اشاره نمود.
در زبان انگلیسی دارایی، معادل لغت Asset است و به منابعی گفته میشود که از ارزش اقتصادی برخوردار بوده که افراد یا شرکت‌ها میتوانند به واسطه آن در آینده کسب درآمد کرده و از آن سود ببرند. دارایی‌ها در ترازنامه ثبت میشوند. در هر ترازنامه ستون سمت چپ مربوط به بدهی‌ها و ستون دیگر مختص دارایی شرکت‌ها است.
عمر مفید دارایی یعنی چی؟
منظور از عمر مفید یک دارایی مدت زمانی است که میتوان از یک دارایی استفاده نمود. به عبارت ساده‌تر تعداد یا مقدار محصولی که از طریق یک دارایی حاصل میشود.
استهلاک دارایی یعنی چی؟
کاهش ارزش داراییهای ثابت بر اثر عواملی همچون فرسایش ناشی از کار طی یک دوره استفاده و عموماً گذر زمان استهلاک می‌گویند.
انواع دارایی در حسابداری
منبعی که به دست شرکت‌ها کنترل شده و نتیجه عملیات مالی پیشین است دارایی تلقی شده و انواع مختلفی دارد. انواع دارایی‌ها عبارت است از:
- دارایی جاری
- دارایی ثابت
- دارایی فیزیکی
- دارایی انتزاعی یا همان نامشهود
- دارایی عملیاتی
- دارایی غیرعملیاتی
ویژگی دارایی‌ها در حسابداری
همانطور که از قبل اشاره کردیم هر دارایی ویژگی منحصربه‌فردی دارد و بر همین اساس دارای طبقه‌بندی و کاربردهای متنوعی هستند. به‌طورکلی دارایی‌ها سه ویژگی دارند که در ادامه مطلب به‌اختصار به توضیح هر یک خواهیم پرداخت.
تشخیص دارایی و داراییهای خالص
در معادله حسابداری، کل دارایی‌ها با عنوان حقوق صاحب سهام‌ها و کل بدهی‌ها به کار رده میشود. در واقع به‌منظور بیان اختلاف بین کل یک دارایی و بدهی‌ای یک شرکت اصطلاح دارایی خالص کاربرد دارد؛ بنابراین میتوان اظهار داشت که حقوق صاحبان سهام و داراییهای خالص یکسان و هر دو نمایانگر اختلاف میان کل بدهی‌ها و کل دارایی‌ها هستند.
انواع دارایی در حسابداری بر اساس قابلیت تبدیل یا همگرایی
بر اساس قابلیت نقدشوندگی، قابلیت تبدیل و همگرایی میتوان دارایی‌ها را به دو دسته داراییهای جاری و ثابت طبقه بندی نمود. این تنها یک روش از چندین روش تقسیم بندی دارایی در حسابداری است.
داراییهای جاری
به دارایی‌هایی جاری گفته میشود که عملیات تبدیل شدن آنها به وجوه نقد به آسانی صورت پذیرد. اوراق بهادار در بازار، سهام موجودی، سپرده‌های ثابت، مانده‌های بانکی، قبض‌های دریافتی، بدهی بدهکاران، سرمایه گذاری‌های کوتاه مدت و هزینه‌هایی که از قبل پرداخت شدند، نمونه‌ای از داراییهای جاری هستند. این دسته از دارایی‌ها به عنوان داراییهای نقدی تلقی شده و در مقایسه با دارایی ثابت از عمر کوتاه‌تری برخوردارند.
داراییهای ثابت
دارایی های ثابت از منابع ماهیت ثابتی داشته و تبدیل آنها به وجه نقدی امکان پذیر نیست. فروش داراییهای ثابت به گذشته زمانی طولانی و طی شدن روال عادی نیاز دارد. از این دارایی‌ها میتوان به مواردی همچون ساختمان‌ها، زمین، تجهیزات موجود، کارخانه و ماشین آلات اشاره نمود. دارایی غیر جاری، داراییهای سخت و بلند مدت از ویژگی های داراییهای ثابت میباشد. افزون بر این لازم است بدانید که با گذر زمان از ارزش اقتصادی دارایی‌ای ثابت کاسته شده و به تدریج دچار استهلاک میشوند.
آشنایی با مفهوم ترازنامه در حسابداری
آشنایی با چیستی ترازنامه و کاربرد آن در حسابداری یکی از پیش زمینه‌های محتوای این مقاله است. از این رو پیش از شروع گفتار بعدی، به بررسی مفهوم ترازنامه می‌پردازیم. در حقیقت ترازنامه به واسطه گزارش دارایی‌ها، سرمایه و بدهی‌های واحد تجاری اطلاعات مرتبط با تعهدات اقتصادی، منابع اقتصادی و از همه مهم‌تر حقوق مالی صاحبین سرمایه را فراهم می‌کند.
به بیان دیگر ترازنامه همان شکل بسط داده شده یک معامله اساسی در حسابداری است. جالب است بدانید که ترازنامه در یک مقطع زمانی، نمایانگر وضعیت مالی یک واحد تجاری است. به همین خاطر ترازنامه به‌صورت وضعیت مالی عنوان گرفت. در زبان انگلیسی معادل عبارت Balance sheet است. به‌واسطه یک ترازنامه و گزارش بدهی، دارایی و سرمایه مؤسسه میتوان در پایان دوره مالی و تاریخ معین، وضعیت مالی آن مؤسسه را منعکس نمود.
اهمیت ترازنامه‌ها به اندازه‌ای است که میتوان آن را در قالب تصویر به‌عنوان یک واحد اقتصادی در نظر گرفت. توجه داشته باشید که هر ترازنامه باید در پایان دوره‌های مالی توسط حسابرسی تهیه و تکمیل گردد. به‌طورکلی این گزارش از سه قسمت اصلی شامل دارایی بدهی و سرمایه متشکل شده است. وضعیت کلی هر ترازنامه می‌بایست مشابه با معادله اصلی حسابداری است. همانطور که از قبل اشاره شد دارایی‌ها در ترازنامه‌ها به ثبت می‌رسند.
ستون دارایی‌ها در ترازنامه
در ستون اول مربوط به داراییهای یک واحد اقتصادی میزان نقدینگی به ترتیب از بالا به سمت پایین قرار می‌گیرد. میزان نقدینگی دارایی یعنی سهولت تبدیل نمودن آن دارایی به وجه نقدی چه مقدار است. هرچقدر عملیات تبدیل یک دارایی به پول نقد راحت‌تر است، نقدینگی بیشتر خواهد بود و باید در سطرهای بالاتری از ستون ترازنامه قرار گیرد.
در نتیجه ترازنامه به ما نشان می‌دهد که یک شرکت چه مقدار بدهی دارد، چه میزان دارایی دارد و صاحبان این شرکت به چه اندازه سرمایه‌گذاری نموده‌اند؟
انواع دارایی در ترازنامه
مهمترین معیار سنجش وضعیت سوددهی و مالی شرکت‌ها، ارزیابی و بررسی صورت مالی آنها است. با وجود صورت‌های مالی میتوان از شرایط دارایی، بدهی و اطلاعات مالی سازمان‌ها آگاه شد. امروزه ترازنامه‌ها مهمترین صورت مالی هستند که در این راستا میتوان از آنها بهره برد. انواع دارایی جاری و غیرجاری شرکت‌ها در ترازنامه‌ها نمایش داده میشوند.
حال این دارایی منابع و اموال مربوط به یک شرکت است و شامل تسلط مالکانه یک واحد تجاری، منابع اقتصادی است. جهت آشنایی و کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با مفهوم دارایی و انواع آن به قسمت‌های پیشین مقاله مراجعه نمایید.
اهمیت طبقه‌بندی دارایی‌ها
طبقه‌بندی دارایی‌ها برای یک تجارت از اهمیت قابل‌توجهی برخوردار است. برای مثال، اطلاع از این که کدام دارایی جاری و کدام یک ثابت هستند جهت درک سرمایه خالص در حال گردش مرتبط به یک شرکت مهم است.
افزون بر این، در یک حرفه یا صنعت پرریسک، ارزیابی ریسک و قابلیت پرداخت با درک این که دارایی‌ها مشهود و یا نامشهود هستند، راحت‌تر صورت می‌گیرد. تعیین نوع دارایی‌ها از لحاظ عملیاتی و یا غیرعملیاتی بودن نیز جهت درک سهم درآمدهای یک دارایی و مشخص نمودن درصد درآمدهای شرکت کاربرد دارد.
انواع بدهی
باتوجه‌به بند ۱۳ استاندارد شماره چهارده، تنها وقتی یک بدهی باید در جایگاه بدهی جاری قرار گیرد که از محل داراییهای جاری قابل پرداخت شدن و موعد پرداخت آن یک سال یا کمتر در نظر میگیرند. استناد پرداختی، و حساب‌های اینترنتی متداول‌ترین بدهی‌های جاری هستند.
بدهی جاری
بدهی جاری یک تعهد دارای دو ویژگی کلیدی است:
- اولین خصوصیت بدهی‌های جاری این است که شرکت بایستی بدهی را طی یک چرخه عملیاتی و یا یک سال، هر یک که طولانی‌تر است، تسویه نماید.
- به طور منطقی شرکت توقع دارد بدهی را یا از طریق بدهی جاری دیگر و یا از طرق داراییهای جاری خود پرداخت نماید.
هر بدهی دیگری که به طور هم‌زمان دو ویژگی فوق را دارا نباشد، جزو بدهی‌های بلندمدت یا همان غیرجاری طبقه‌بندی میشود.
انواع بدهی‌های جاری در حسابداری
گروه بدهی‌های جاری موارد زیر را شامل میشود:
- اسناد قابل پرداخت تجاری
- پیش دریافت درآمد
- حساب‌های قابل پرداخت تجاری
- ذخیره مالیات یا مالیات پرداختنی
- دستمزد و حقوق پرداختنی
- سود تضمین شده قابل پرداخت
اسناد پرداختنی تجاری
منظور از اسناد پرداختنی، آن دسته از تعهداتی است که شرکت‌ها در قبال آن یک سند بدهی به بستانکار داده‌اند. حال اگر این سند به‌ازای دریافت خدمات یا خرید کالا صادر شده باشد، اسناد پرداختنی تجاری عنوان می‌گیرد. در شرایطی که سند بدهی طی یک سال بعد از تاریخ ترازنامه سررسید شود، جزو گروه بدهی‌های جاری طبقه‌بندی خواهد شد.
پیش دریافت درآمد
برای درک بهتر چیستی پیش دریافت درآمد، به مثال زیر توجه کنید:
یک شرکت بیمه همچون بیمه آسیا مبلغ حق بیمه را به هنگام انعقاد قراردادهای پوششی خود از مشتریان دریافت می‌نماید. شرکت‌های هواپیمایی نیز پیش از ارائه خدمات پرواز، مبلغ بلیت‌ها را از مسافران خود می‌گیرد. هر دو شرکت فوق از راه معاملات مختلف، پیش دریافت درآمد کسب نموده‌اند. در واقع پیش دریافت درآمد، درآمدهایی است که وجه مرتبط با آن دریافت شده، درحالی‌که هنوز کالا یا خدماتی به مراجعه‌کننده ارائه نشده است.
حساب‌های پرداختنی جاری
با دریافت خدمات و خرید کالا به صورت نسیه، حساب‌های پرداختنی تجاری شکل می‌گیرد. یکی از بارزترین ویژگی این دسته از بدهی‌ها، آن است که شرکت به ازای خرید کالا، سند بدهی مثل سفته یا چک به فروشنده ارائه نمی‌دهد. به همین خاطر آنها را بدهی‌های دفتری می‌خوانند. چرا که تنها در دفاتر حسابداری فروشنده و خریدار ثبت میشوند.
مالیات پرداختنی
به‌طورکلی در عملیات تجاری شرکت‌های بازرگانی با نوع مالیات مواجه هستند: عوارض و مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر درآمد. بخش عمده‌ای از کالاهایی که خریداری میکنیم، مشمول عوارض و مالیت بر ارزش‌افزوده هستند. به نمایندگی از شرکت امور مالیاتی، فروشندگان عوارض بر ارزش‌افزوده را از خریداران کسب و به‌صورت دوره‌ای به حساب شرکت امور مالیاتی واریز می‌کنند.
حصه جاری بدهی‌های بلندمدت
از قبل هم اشاره کردیم که بدهی‌هایی که بعد از تاریخ ترازنامه ظرف یک سال تسویه میشوند، باید در مجموعه بدهی‌های جاری گزارش و طبقه‌بندی گردند. ازاین‌رو بدهی‌های بلندمدتی سررسید شدنشان در دوره مالی بعدی است، نیز می‌بایست در تاریخ ترازنامه به‌عنوان بدهی‌های جاری ثبت شوند.
بدهی‌های بلندمدت حصه جاری، هم به کل یا بخشی از بدهی‌های طولانی‌مدت مربوط است که در دوره مالی بعدی سررسید میشوند. به‌عنوان‌مثال، فرض کنید یک شرکت در ابتدای سال ۱۳۹۰ وامی پنج‌ساله به مبلغ ۵۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال دریافت نموده است.
این شرکت باید از شروع سال بعدی هرسال ۱۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال از وام مذکور را پرداخت کند. پس این شرکت در تاریخ ۲۹ اسفند سال ۱۳۹۰ به هنگام تهیه و تکمیل ترازنامه، از این وام مبلغ ۱۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال را تحت عنوان حصه جاری بدهی بلندمدت در گروه بدهی‌های جاری گزارش می‌نماید.
حساب و کتاب انواع دارایی و بدهی ها را با نرم افزار حسابداری سپیدار انجام دهید
عصر امروز روی اقتصاد و سرمایه‌گذاری می‌چرخد. شرایط حاکم در این عصر اهمیت آشنایی با دارایی‌ها، بدهی و سرمایه‌ها در حسابداری را دوچندان می‌کند. آشنایی با مفهوم دارایی، انواع دارایی در حسابداری، دارایی جاری، بدهی‌های جاری، درک اهمیت طبقه‌بندی دارایی‌ها و… از اساسی‌ترین پایه‌های موفقیت و منفعت شرکت‌ها و سهام‌داران است.
هیچ شرکتی بدون آگاهی کامل از این مسائل در مسیر موفقیت و رشد قرار نخواهد گرفت. اگر به دنبال بهترین نرم افزار حسابداری برای حساب و کتاب شرکت خود هستید، میتوانید از طریق شماره تماس ۰۲۱۸۱۰۲۲۲۲۲ با کارشناسان فروش ما در تماس باشید.
سؤالات متداول
- دارایی در حسابداری چیست؟
منظور از دارایی در حسابداری منبعی ارزشمند است که در اختیار نهاد، فرد و سازمان قرار می‌گیرد.
- انواع دارایی در حسابداری کدام هستند؟
دارایی در حسابداری انواع گوناگونی دارد که مهمترین آنها عبارت است از: دارایی جاری، دارایی ثابت، دارایی عملیاتی و غیرعملی، دارای انتزاعی یا نامشهود، داراییهای مشهود
- آیا دارایی‌ها در حسابداری از خصوصیات خاصی برخوردار هستند؟
بله دارایی‌ها در حسابداری ویژگی‌های خاصی شامل منابع، مالکیت و ارزش اقتصادی دارند.
- دارایی‌ها در حسابداری چه قابلیت‌هایی دارند؟
از قابلیت‌های دارایی‌ها میتوان به فیزیکی بودن، سهولت تبدیل آنها به وجه نقد و استفاده عملیاتی از آنها اشاره داشت.
- آیا تمامی داراییهای ثابت در حسابداری استهلاک‌پذیرند؟
خیر، زمین نمونه‌ای از داراییهای ثابت است که استهلاک‌پذیر نبوده و به‌مرورزمان از بین نمی‌رود.
دارایی (Asset) چیست؟
دارایی‌ها منابعی هستند که دارای ارزش اقتصادی بوده و افراد، شرکت‌ها یا دولت‌ها مالکیت آن را در اختیار میگیرند و انتظار دارند آن منابع در آینده منافعی را برای آنها ایجاد کنند. دارایی‌ها در ترازنامه شرکت گزارش میشوند و هدف از خریداری آنها، افزایش ارزش شرکت میباشد. در واقع میتوانید به داراییهای شرکت به عنوان منابعی که میتوانند در آینده منافع و جریانات نقدی را ایجاد کنند، نگاه کنید. در ادامه این مقاله به بررسی انواع دارایی‌ها می‌پردازیم.
دارایی شخصی چیست؟
داراییهای شخصی منابعی هستند که ارزش فعلی یا آتی آن، متعلق به مالک آن است و این دارایی‌ها سود بیشتری را برای او ایجاد می‌کنند. مانند: وجه نقد، گواهی سپرده، حساب‌های چک و پس انداز، حساب‌های بازار پول، ملک یا زمین، وسایل کلکسیونی، اثاثیه منزل، جواهرات، وسایل نقلیه و .
انواع دارایی
به طور کلی دارایی‌ها را میتوان به 4 دسته زیر تقسیم نمود:
داراییهای جاری (Current Assets)
داراییهای جاری منابع اقتصادی کوتاه مدتی هستند که میتوانید آنها را طی 1 سال به وجه نقد تبدیل کنید. به عبارتی این دسته از دارایی‌ها از نقدشوندگی بالایی برخوردار هستند. داراییهای جاری شامل وجه نقد، موجودی کالا و انواع دارایی های معاملاتی حساب دریافتنی میباشد.
داراییهای غیرجاری (Fixed Assets)
داراییهای غیر جاری یا ثابت منابع بلند مدتی هستند که بیش از 1 سال مورد استفاده قرار میگیرند و زمین، ساختمان، تجهیزات و. جزء این گروه از دارایی‌ها میباشند. داراییهای غیر جاری به مرور زمان و پس از استفاده مکرر، مستهلک میشوند، به همین دلیل برای هر یک از داراییهای ثابت، استهلاک منظور میشود.
داراییهای مالی (Financial Assets)
داراییهای مالی شامل سهام، اوراق قرضه دولتی و شرکتی، سهام ممتاز و سایر اوراق بهادار ترکیبی است و با توجه به نوع سرمایه‌گذاری، انگیزه و هدف آن، ارزش‌گذاری می شوند.
داراییهای نامشهود (Intangible Assets)
داراییهای نامشهود منابع اقتصادی هستند که حضور فیزیکی ندارند. از جمله این دارایی‌ها میتوان به اختراعات، علائم تجاری، حق چاپ و سرقفلی اشاره نمود.
انواع دارایی در ترازنامه
در حسابداری، دارایی‌ها به 2 دسته جاری و غیرجاری تقسیم میشوند که داراییهای غیرجاری خود به داراییهای مشهود و نامشهود تقسیم میشوند.
- داراییهای فیزیکی اعم از زمین، ساختمان، . جزء داراییهای مشهود محسوب میشوند.
- داراییهای نامشهود هم طبق توضیحات فوق شامل حق چاپ، اختراعات و. میباشند.
میزان دارایی‌ها را میتوان از طریق فرمول زیر محاسبه نمود:
سرمایه + بدهی = دارایی
چه منابعی به عنوان دارایی محسوب میشوند؟
دارایی چیزی است که منفعت اقتصادی فعلی، آتی یا بالقوه برای یک فرد یا نهادی را فراهم می‌کند. بنابراین، دارایی چیزی است که متعلق به شما است. بنابراین، یک اسکناس 50 هزار تومانی، یک دستگاه انواع دارایی های معاملاتی کامپیوتر، یک میز یا یک ماشین همگی دارایی هستند.
دارایی از نگاه هوش مالی
از منظر هوش مالی، هر فعالیتی که برای مالک درآمدزا باشد، دارایی محسوب میشود. در واقع اگر خود فرد از آن داشته استفاده کند، دارایی به حساب نمی‌آید. مثلا اگر شما یک منزل مسکونی دارید و خود شما ساکن آن هستید، آن منزل حکم دارایی برای شما ندارد، زیرا شما از آن استفاده می‌کنید و برای شما هزینه هم دارد. حالا اگر شما یک منزل مسکونی دارید و آن را اجاره داده‌اید، این منزل حکم دارایی را برای شما دارد زیرا از آن درآمدزایی می‌کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله با تعریف دارایی و انواع آن آشنا شدید و میتوانید با روش‌ها و استراتژی‌های متفاوتی، داراییهای خود را مدیریت کنید. جهت یادگیری چگونگی مدیریت داراییهای خود و سایر مطالب مرتبط، سایر مقالات آموزشی سایت کارگزاری اقتصاد بیدار را مطالعه نمایید.
دارایی ها؛انواع و دسته بندی ها
در این پست قصد دارم تا شما را بایکی از مهمترین اقلام ترازنامه و یکی از حیاتی ترین بخش های هر کسب و کار آشنا کنم.تعریفی که از دارایی ها در ذهن بیشتر ماست درست است اما همه آنچه باید بدانیم نیست.در این مقاله با انواع دسته بندی ها و اجزای آن ها آشنا می شوید و در پایان تصویر جامع تری از دارایی ها خواهید داشت.
تعریف دارایی و مفهوم دارایی در حسابداری
در حسابداری به منابعی که از ارزش اقتصادی برخوردارند و مالکیت آن ها در اختیار شرکت ها و یا دولت ها است و همچنین پیش بینی می شود این منابع در آینده منافعی را به دنبال داشته باشد، دارایی یا (Asset) گفته می شود.
دارایی‌ها ممکن است مانند زمین، ساختمان، موجودی نقدی و موجودی کالا، پدیده‌هایی عینی و مشهود باشند و یا ممکن است مثل سرقفلی و مطالبات از اشخاص، امتیازات غیرقابل رؤیت باشند.
خواص دارایی
دارایی سه ویژگی اصلی دارد:
مالکیت:
در نهایت می تواند به پول نقد و معادل نقدی تبدیل شود.
ارزش اقتصادی:
دارای ارزش اقتصادی هستند و می توانند مبادله یا فروخته شوند.
منابع:
منابعی هستند که می توانند برای تولید منافع اقتصادی آینده استفاده شوند.
طبقه بندی:
دارایی ها به طور کلی به سه روش طبقه بندی می شوند:
قابلیت تبدیل:
طبقه بندی بر اساس سهولت تبدیل آنها به پول
وجود فیزیکی:
طبقه بندی بر اساس وجود فیزیکی و ملموس آنها
روش استفاده:
طبقه بندی بر اساس روش استفاده یا به عبارتی هدف از فعالیت تجاری آنها
انواع دارایی ها را بر اساس طبقه بندی ذکر شده در شکل زیر مشاهده می کنید:
طبقه بندی بر اساس قابلیت تبدیل:
بر اساس قابلیت تبدیل آنها به پول نقد، به دو دسته جاری و ثابت قابل تقسیم می باشند.
می توانند به راحتی به پول نقد و معادل نقدی تبدیل شوند (به طور معمول طی یک سال).مانند:
اسکناس و مسکوکی است که در اختیار شماست و بوسیله آن کالا، خدمات و نیازهای اساسی خود را مبادله می کنید.
نزدیک ترین جانشین پول است و عبارت است از سپرده های غیر دیداری یا مدت دار.
- سپرده های کوتاه مدت:
به سپرده ای گفته می شود که سپرده گذار آنرا به قصد بهره برداری از سود سپرده، به بانک تودیع نماید.
مواد خام، محصولات تولید شده یا در دست تولیدی است که برای مدت مشخصی توسط شرکت نگهداری می شود.
هر نوع ورقه یا مستندی است که مالک آن بتواند آنرا نقل و انتقال دهد یا به عبارتی قابل خرید و فروش باشد.
دارایی هایی هستند که به طور مستقیم در فرایند تولید نقشی ندارند اما برای انجام امور اداری، دفتری و رفاهی ضروری می باشند.
غیرجاری:
به راحتی و به آسانی نمی توانند به پول نقد و معادل نقدی تبدیل شوند.
به آنها همچنین دارایی های ثابت ، بلند مدت یا سخت نیز گفته می شود. نمونه های آن به صورت زیر است:
تنها دارایی ای می باشد که عمر آن نامحدود است، در تملک شرکت است و می توان بر روی آن دارایی های غیر جاری دیگری مانند ساختمان احداث کرد.
دارایی ای می باشد که بتوان از آن به عنوان پوششی جهت حفاظت از ماشین آلات، تجهیزات، مواد و محصول، انجام خدمات، تعمیرات، سکونت و به طور کلی هرگونه فعالیتی که به موضوع فعالیت شرکت مرتبط باشد استفاده کرد.
ماشین آلات دارایی ای می باشد که یا خود دارای قدرت محرکه است یا توسط یک محرک دیگر که در آن نصب شده و یا توسط نیروی انسانی، مستقیما در فعالیت اصلی شرکت و یا ساخت سایر دارایی های شرکت نقش داشته باشد.
این نوع دارایی جهت تعمیر و راه اندازی سایر دارایی ها و انجام خدمات گوناگون در محیط کاری مورد استفاده قرار می گیرند.
دارایی می باشد که در آن مالک( مخترع یا مالک اختراع)، برای مدتی معین حق استفاده از اختراع خود اعم از توسعه، فروش یا استفاده از آن را خواهد داشت.
ابزارهایی (به ویژه کلمات یا تصاویر) می باشند که در یک بازار برای تشخیص محصولات شرکت ها از هم بکار گرفته می شود.
طبقه بندی بر اساس وجود فیزیکی
بر اساس وجود فیزیکی، دارایی ها به مشهود و نامشهود طبقه بندی می شوند
مشهود
وجود فیزیکی دارند (می توانیم آنها را لمس کنیم ، احساس کنیم و ببینیم). مانند:
- زمین
- ساختمان
- تجهیزات
- پول نقد
- لوازم اداری
- موجودی
- اوراق بهادار قابل فروش
داراییهای نامشهود
وجود فیزیکی ندارند. نمونه هایی از دارایی های نامشهود عبارتند از:
به معنای ارزش شهرت کسب و کار یک شرکت است.حسن نیت در حسابداری، مابه تفاوت قیمت خرید یک شرکت و ارزش کل دارایی های خالص آن است.
- حق اختراع
- نام تجاری
- کپی رایت:
کپی رایت عنوان کلی ای برای حقوق مالکیت فکری می باشد.حقوق مالکیت فکری مجموعه حقوقی است که انحصارا برای حمایت از فعالیت های فکری قائل شده اند.مالکیت فکری بر مواردی چون اختراعات، آثار هنری، علائم و اسرار تجاری، طرح های صنعتی و غیره ناظر است.
- علائم تجاری
- اسرار تجارت:
فرایند ها، روش ها، الگوها و به طور کلی اطلاعاتی است که در دسترس همگان نیست و نمی توان درباره آنها نیز تحقیق کرد.
- مالکیت معنوی شرکت:
ابتکارات و تراوشات ذهنی انسان است که هم ارزش معنوی و هم ارزش اقتصادی انواع دارایی های معاملاتی داشته باشد.
طبقه بندی بر اساس روش استفاده
بر اساس استفاده یا هدف آنها، به دو دسته عملیاتی و غیر عملیاتی تقسیم می شوند.
دارایی های عملیاتی
به طور روزانه مورد نیاز می باشند . به عبارت دیگر، برای تولید درآمد از فعالیت های اصلی یک کسب و کار، مورد استفاده قرار می گیرند. مانند:
- پول نقد
- موجودی
- ساختمان
- تجهیزات
- ثبت اختراعات
- کپی رایت
- حسن نیت
غیر عملیاتی
برای انجام فعالیتهای تجاری روزانه مورد نیاز نیستند اما هنوز می توانند درآمد ایجاد کنند. نمونه هایی از دارایی های غیر عملیاتی عبارتند از:
- سرمایه گذاری های کوتاه مدت
- اوراق بهادار قابل فروش
- زمین خالی
- درآمد بهره از سپرده ثابت
اهمیت طبقه بندی دارایی ها:
طبقه بندی دارایی برای یک تجارت مهم است. به عنوان مثال ، درک اینکه کدام یک از دارایی ها، جاری و کدام یک ثابت هستند در درک سرمایه در گردش خالص یک شرکت مهم است.
در یک صنعت پر ریسک، درک اینکه دارایی ها مشهود و یا نامشهود هستند به ارزیابی قابلیت پرداخت و ریسک آن کمک می کند.
تعیین اینکه کدام دارایی، عملیاتی و کدام یک غیر عملیاتی است، برای درک سهم درآمدهای هر دارایی و همچنین در تعیین درصد درآمدهای یک شرکت از فعالیت های اصلی تجاری آن مهم است.
شرکت خود را به بهترین شکل مدیریت کنید
هر مدیر خوب نیازمند ابزاری قدرتمند است تا بتواند مجموعه خود را به بهترین شکل مدیریت کند. مجموعه نرم افزار مالی و منابع انسانی فینتو ابزاری قدرتمند است که می تواند به مدیران در کنترل کارمندان و محاسبه حقوق و دستمزد آنها کمک کند.
شما همیشه یک مدیر لایق هستید و باید بهترین ها برای شما باشد. با استفاده از نرم افزار حسابداری آنلاین فینتو کار مدیریت خود را بسیار آسان تر کنید.
سوالات متداول
در حسابداری به منابعی که از ارزش اقتصادی برخوردارند و مالکیت آن ها در اختیار شرکت ها و یا دولت ها است و همچنین پیش بینی می شود این منابع در آینده منافعی را به دنبال داشته باشد، دارایی یا (Asset) گفته می شود. دارایی‌ها ممکن است مانند زمین، ساختمان، موجودی نقدی و موجودی کالا، پدیده‌هایی عینی و مشهود باشند و یا ممکن است مثل سرقفلی و مطالبات از اشخاص، امتیازات غیرقابل رؤیت باشند.
دارایی ها در حسابداری به طور کلی به سه روش طبقه بندی می شوند: 1. قابلیت تبدیل 2. وجود فیزیکی 3. روش استفاده
انواع دارایی ها را در حسابداری بر اساس طبقه بندی ذکر شده، شامل دارایی های جاری، ثابت، مشهود، نامشهود، عملیاتی و غیر عملیاتی تقسیم می شوند.
دارایی جاری به دارایی هایی گفته می شود که می توانند به راحتی به پول نقد و معادل نقدی تبدیل شوند (به طور معمول طی یک سال) و همین طور دارایی ثابت به داریی هایی گفته می شود که به راحتی و به آسانی نمی توانند به پول نقد و معادل نقدی تبدیل شوند.
طبقه بندی دارایی برای یک تجارت مهم است. به عنوان مثال ، درک اینکه کدام یک از دارایی ها، جاری و کدام یک ثابت هستند در درک سرمایه در گردش خالص یک شرکت مهم است.
به دارایی هایی گفته می شود که وجود فیزیکی ندارند مانند: حسن نیت، امتیازات غیر قابل رویت و…
به دارایی هایی گفته می شود که وجود فیزیکی دارند (می توانیم آنها را لمس کنیم ، احساس کنیم و ببینیم). مانند: زمین، ساختمان، پول نقد و…
به دارایی هایی گفته می شود که به طور روزانه مورد نیاز می باشند . به عبارت دیگر، برای تولید درآمد از فعالیت های اصلی یک کسب و کار، مورد استفاده قرار می گیرند. مانند: پول نقد، موجودی، ساختمان و…
به دارایی هایی گفته می شود که برای انجام فعالیت های تجاری روزانه مورد نیاز نیستند اما هنوز می توانند درآمد ایجاد کنند. مانند: اوراق بهادار قابل فروش، زمین خالی، سرمایه گذاری های کوتاه مدت و…
دیدگاه شما