بیشتر شرکت‌ها به این نتیجه رسیده بودند که اگر به اول نام خود یک e و به انتهای آن یک com. اضافه کنند، ارزش سهامشان رشد تصاعدی خواهد گرفت
مفاهیم فناوری اطلاعات؛ حباب دات کام
حباب دات کام اصطلاحی است که برای اشاره به حباب اقتصادی سالهای بین ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰ به کار می‌رود. در این سال‌ها فناوری‌های اینترنتی که تازه سربرآورده بودند، آینده‌ای درخشان را نوید می‌داد. جذابیت فناوری‌های ارتباطی بویژه بازار سهام را مجذوب خود کرده بود. شرکت‌هایی که به فعالیت‌ها و کسب و کارهای اینترنتی رو می‌آوردند، ارزش سهامشان رشد پرشتابی به خود می‌گرفت. اما این رشد پرشتاب در سال ۲۰۰۰ به یکباره متوقف شد و حباب اقتصادی شکل گرفته را ترکاند.
رشد حباب گونه شرکت‌های اینترنتی
این حباب در واقع در اوایل دهه ۱۹۹۰ شکل گرفت. در ۱۹۹۳ مرورگر اینترنتی «موازئیک وب» که گفته می‌شد اولین مرورگر محبوب در سراسر جهان بود، به بازار عرضه شد. از این زمان به بعد رشد ارزش سهام شرکت‌های فعال در حوزه اینترنت روند صعودی به خود گرفت. در اواسط دهه ۹۰، چهار شرکت اینترنتی و رایانه‌ای بازار را زیر سیطره خود داشتند: سیسکو سیستم، دِل، اینتل و مایکروسافت. این نزدک از کجا شکل گرفت؟ چهار شرکت در آن زمان به «چهار یکه سوار بورس نزدک» معروف بودند. در اواخر این دهه هم از شرکت‌های سیسکو سیستم، ای‌ام سی، سان میکروسیستم و اوراکل با عنوان چهار یکه سوار اینترنت نام می‌بردند.
جذابیت و اقبال اینترنت باعث شکل گرفتن مجموعه زیادی از نزدک از کجا شکل گرفت؟ شرکت‌های اینترنتی شد که به دات کام معروف بودند. بیشتر شرکت‌ها به این نتیجه رسیده بودند که اگر به اول نام خود یک E و به انتهای آن یک. com اضافه کنند، ارزش سهامشان در بورس رشد تصاعدی به خود خواهد گرفت؛ دست اندرکاران بازار هم انتظار داشتند شرکت‌هایی که وارد فعالیت‌های اینترنتی می‌شوند سود کلانی به دست آورند. به همین دلیل اقبال بیشتری به این شرکت‌ها نشان می‌دادند. این روند تا جایی ادامه داشت که ارزش سهام این شرکت‌ها در بورس از ارزش واقعی آنها بالا‌تر رفت. در این نقطه بود که رشد ارزش سهام متوقف می‌شد و چه بسا رو به کاهش می‌نهاد و حباب شرکت‌های دات کام هم از بین می‌رفت.
بیشتر شرکت‌ها به این نتیجه رسیده بودند که اگر به اول نام خود یک e و به انتهای آن یک com. اضافه کنند، ارزش سهامشان رشد تصاعدی خواهد گرفت
الگوی نظری شرکت‌های دات کام مبتنی بر این اصل بود که بقای شرکت‌های اینترنتی به گسترش هرچه سریع‌تر مشتریان است. بنا بر این اصل، شرکت‌های اینترنتی می‌بایست در ابتدا تمام هم و غم خود را صرف افزایش مشتریان خود کنند، حتی اگر در این راه محتمل ضرر و زیان‌هایی شوند. مثلاً شرکت‌های بزرگی مثل گوگل و آمازون در اولین سال تاسیس خود هیچ سودی به دست نیاوردند. همین اعتقاد باعث می‌شد بورس بازان در زمان خرید و فروش سهام شرکت‌های اینترنتی توجهی به سود آن در آن زمان نداشته باشند و بیشتر به آینده آن فکر کنند. در زمان رشد حباب، شرکت‌های بسیاری سهام خود را در بورس عرضه می‌کردند و با اینکه در آن زمان به هیچ وجه سودآور نبودند، اما سهام آنها با قیمت بالایی خریداری می‌شد.
در آن زمان بازار شرکت‌های اینترنتی چنان تب و تابی داشت که شهرهای مختلف آمریکا به شدت در تقلا بودند تا هرکدام به یک سیلیکون ولی تبدیل شوند. تصور رایج در آن زمان این بود که آینده متعلق به شرکت‌های اینترنتی است. به همین خاطر بخش زیادی از درآمدهای مالیاتی شهر‌ها و حتی وام‌هایی که می‌گرفتند، صرف خرید تجهیزات شبکه‌های اینترنتی و کابل‌های فیبر نوری، برپایی همایش‌ها و نشست‌هایی درباره فناوری، توسعه زیرساخت‌ها و ارائه تخفیف‌های مالیاتی به شرکت‌های اینترنتی می‌شد. مقامات و مسئولین شهری نیز با این فعالیت‌ها می‌کوشیدند در منطقه تحت نفوذ خود یک صنعت دات کام پدید آورند. رسانه‌های خبری و از جمله نشریات معتبری مثل فوربز و وال استریت ژورنال هم مخاطبان خود را تشویق می‌کردند در این شرکت‌ها سرمایه گذاری کنند، بی‌آنکه به اصول اولیه مالی و حتی اصول حقوقی این شرکت‌ها توجهی کنند. در اروپا نیز وضع به همین منوال بود.
پایان دوره دات کام‌ها
در اواخر سال ۱۹۹۹ و اوایل ۲۰۰۰ فدرال رزرو نرخ سود را شش برابر کرد. این سیاست باعث به وجود آمدن تغییراتی در بازار شد که در نتیجه آن، اقتصاد دات کام رشد شتابنده خود را از دست داد. در ۱۰ مارس سال ۲۰۰۰ شاخص نزدک با افت شدید ارزش سهام مواجه شد.
پس از شکست حباب دات کام چند شرکت توانستند بقای خود را حفظ کنند و به موفقیت‌های چشمگیری دست یابند. آمازون و eBay از جمله این شرکت‌ها بودند
در روزهای بعد روند افت سهام ادامه داشت، اما تحلیلگران آن را به مکانیزم‌های خودتصحیحی بازار نسبت می‌دادند. اما افت واقعی از زمانی شروع شد که شایعاتی در مورد محکوم شدن شرکت مایکروسافت در دادگاه ضدانحصار آمریکا پخش شد. در آن زمان مایکروسافت در پرونده‌ای که به «آمریکا در برابر مایکروسافت» معروف شد، متهم شده بود که از انحصار خود در بازار رایانه سواستفاده کرده است. در آوریل همان سال که نتایج دادگاه به صورت رسمی منتشر شد، شاخص نزدک با افت بسیار شدیدی مواجه شد. گزارش‌های مالی حاکی از این است که در سالهای بین ۲۰۰۰ و ۲۰۰۲ بازار فناوری‌های اینترنتی با افت ۵ میلیارد دلاری مواجه شد.
در نزدک از کجا شکل گرفت؟ ماه‌های بعد افت ارزش سهام شرکت‌های دات کام شتاب بیشتری به خود گرفت و بسیاری از این شرکت‌ها را از صحنه بازار محو کرد. روند افت سهام این شرکت‌ها به قدری شدید بود که بسیاری از سرمایه گذاران این رویداد با عنوان دات بمب‌ها نام می‌بردند. بسیاری از شرکت‌ها ورشکست شدند. یکی از مهمترین شرکت‌هایی که متحمل ورشکستگی و زیان‌های زیادی شد، شرکت وُرلدکام بود. ورشکستگی این شرکت در آن زمان سومین ورشکستگی بزرگ در تاریخ آمریکا محسوب می‌شد. پس از این بحران چند شرکت هم توانستند بقای خود را حفظ کنند و به موفقیت‌های چشمگیری دست یابند. آمازون و eBay از جمله این شرکت‌ها بودند. برخی دیگر مثل گوگل توانستند به غول‌های تجاری تبدیل شوند و بازار را به استیلای خود درآورند.
پنج سقوط بزرگ بازارهای مالی
مترجم: احسان آذری‌نیا در سال ۲۰۱۳ میلادی بسیاری از اقتصادهای توسعه‌یافته که در سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ دچار رکود و بحران شده بودند از رکود خارج شدند و اقدامات بانک‌های مرکزی به‌ویژه بانک مرکزی آمریکا در حمایت از اقتصاد از طریق تزریق نقدینگی سبب رشد قابل‌ملاحظه شاخص‌های مالی شده است، اما در هفته‌های اخیر چند عامل از جمله آغاز برنامه محدود کردن سیاست‌های انبساطی بانک مرکزی آمریکا و برخی مشکلات اقتصادی سبب شد بازده شرکت‌های بورسی در این کشور کاهش یابد در نتیجه شاخص‌ها نیز کاهش یافته‌اند. در اروپا، بانک مرکزی اروپا به حمایت از اقتصاد منطقه یورو ادامه داده و زمینه خروج آن را از رکود فراهم کرده است.
مترجم: احسان آذری‌نیا در سال 2013 میلادی بسیاری از اقتصادهای توسعه‌یافته که در سالهای 2008 تا 2012 دچار رکود و بحران شده بودند از رکود خارج شدند و اقدامات بانک‌های مرکزی به‌ویژه بانک مرکزی آمریکا در حمایت از اقتصاد از طریق تزریق نقدینگی سبب رشد قابل‌ملاحظه شاخص‌های مالی شده است، اما در هفته‌های اخیر چند عامل از جمله آغاز برنامه محدود کردن سیاست‌های انبساطی بانک مرکزی آمریکا و برخی مشکلات اقتصادی سبب شد بازده شرکت‌های بورسی در این کشور کاهش یابد در نتیجه شاخص‌ها نیز کاهش یافته‌اند.
در اروپا، بانک مرکزی اروپا به حمایت از اقتصاد منطقه یورو ادامه داده و زمینه خروج آن را از رکود فراهم کرده است. دولت جدید ژاپن نیز برای پایان دادن به رکود اقتصادی این کشور سیاست‌های انبساطی افراطی در پیش گرفته است که می‌تواند به تشکیل حباب در بازارهای مالی منجر شود. با توجه به گزارش‌های منفی اخیر از وضعیت برخی شاخص‌ها مهم اقتصادی در آمریکا برخی صاحب‌نظران اعلام کرده‌اند رشد شاخص‌های مالی در این کشور بیش از حد زیاد و حاصل سیاست‌های حمایتی بانک مرکزی بوده است. در نتیجه احتمال کاهش قابل‌ملاحظه این شاخص‌ها مطرح شده است. بررسی دلایل سقوط بازارهای مالی در سه دهه اخیر می‌تواند در شناخت تحولات کنونی بازارهای مالی و پیش‌بینی رویدادهای احتمالی آینده مفید باشد.
طی چند دهه اخیر یعنی از جنگ جهانی دوم به بعد ثروت قابل‌ملاحظه‌ای در اقتصاد غرب به وجود آمده است. این ثروت در جامعه توزیع و بازتوزیع شده است و گروه‌هایی از مردم که مورد توجه قرار نمی‌گرفتند به‌تدریج نقش بزرگ‌تری در جامعه و اقتصاد بر عهده گرفته‌اند. مصرف‌گرایی متولد شد و تغییراتی در دیدگاه‌ها درباره جهان به‌وجود آورد.
در سده حاضر دو جنگ جهانی زیان‌های بزرگی به اقتصاد جهان وارد کرد. سازمان ملل در سال ۱۹۴۵ تاسیس شد و زمینه برای همکاری بیشتر کشورها فراهم شد. سیستم برتون وودز به‌وجود آمد و قوانین و مقرراتی بین بازیگران اقتصادی و صنعتی در حوزه مبادلات تجاری و مالی پدید آورد. سپس صندوق بین‌المللی پول شکل گرفت. طی سه دهه پس از نزدک از کجا شکل گرفت؟ جنگ جهانی دوم دوران طلایی سرمایه‌داری ادامه پیدا کرد، اما در دهه ۱۹۷۰ این دوران با بروز بحران‌های نفتی و از میان رفتن سیستم برتون وودز به پایان رسید.
دهه ۱۹۷۰ آغاز دوران‌های پر مشکل اقتصادی بود و جهان با پیامدهای تمام تصمیم‌هایی که قبل از آن اتخاذ شده بود مواجه شد. طی دو تا سه دهه اخیر رایانه‌ها در سرتاسر جهان گسترش پیدا کرده‌اند و فضای مجازی شکل گرفته و دهکده جهانی به‌وجود آمده است، اما ارتباط تنگاتنگ افراد و کشورها با هم یعنی کوچک شدن جهان به این معنا بود که هر رویداد در هر نقطه از جهان اثراتی در دیگر نقاط جهان داشته و هیچ راهی برای اجتناب از این وضعیت وجود ندارد. پایان دوران طلایی سرمایه‌داری، آغاز چند مورد سقوط در بازارهای مالی بود که بر تمام جهان تاثیر گذاشت. در ادامه به پنج مورد از این سقوط‌ها اشاره می‌کنیم.
بین ژانویه ۱۹۷۳ تا دسامبر ۱۹۷۴ یعنی در ۶۹۹ روز، شاخص متوسط صنعتی داوجونز ۱/۴۵ درصد ارزش خود را از دست داد. شاخص FT۳۰ بورس لندن نیز ۷۳ درصد کاهش پیدا کرد. سقوط سال ۱۹۷۳ هفتمین سقوط شدید تاریخ است که از ۱۱ ژانویه ۱۹۷۳ تا ۶ دسامبر ۱۹۷۴ ادامه داشت.
از میان رفتن سیستم برتون وودز در کنار کاهش شدید ارزش دلار و بحران‌های نفتی سال ۱۹۷۳ سه عامل این سقوط بودند. هیچ‌کس انتظار نداشت حباب بازار با این شدت و گستردگی بترکد. طی ۱۲ ماه قبل از آغاز دوره سقوط، شاخص متوسط صنعتی داوجونز ۱۵ درصد رشد کرده بود. در این دوره، شوک نیکسون نیز در فروپاشی اقتصادها در گوشه و کنار جهان موثر بود. نیکسون تصمیم گرفت به‌طور یکجانبه قابلیت تبدیل سیستم دلار آمریکا به طلا را پایان دهد. به‌دلیل این تصمیم او بود که ما نزدک از کجا شکل گرفت؟ امروز دارای ارزهای شناور هستیم.
پس از سقوط ۱۹۷۳ روند بهبود شرایط اقتصادی در کشورهای مختلف کند بود. برای مثال وضعیت بریتانیا تا سال ۱۹۸۷ به حالت قبل از بحران بازنگشت و تنها چند ماه بعد سقوطی دیگر در بازارهای مالی رخ داد. آمریکا نیز در واقع در سال ۱۹۹۳ به وضعیت قبل از سقوط بازگشت.
هیچ‌کس ۱۹ اکتبر سال ۱۹۸۷ را فراموش نخواهد کرد. اصولا دوشنبه‌ها روزهای خوبی برای بازارها نیستند. در ۲۸ اکتبر ۱۹۲۹ رکود بزرگ آغاز شد اما چرا دوشنبه‌ها؟ شاید به این دلیل که افراد در پایان هفته فرصت داشته‌اند به آنچه در حال وقوع است فکر کنند، نگران شوند و صبح روز دوشنبه که بازار فعالیت خود را آغاز می‌کند به فروش جمعی و هیجان‌زده دارایی خود در بازار بپردازند تا از زیان بیشتر جلوگیری کنند. شاید بهتر باشد ما هفت روز هفته را کار کنیم تا سرمایه‌گذاران فرصت کمتری برای فکر کردن داشته باشند.
سقوط سال ۱۹۸۷ از هنگ‌کنگ آغاز شد و به اروپا و سپس به آمریکا سرایت کرد. طی دو هفته بورس هنگ کنگ ۵/۴۵ درصد ارزش خود را از دست داد. بورس لندن و بورس آمریکا نیز به ترتیب ۴۵/۲۶ درصد و ۸/۲۲ درصد ارزش خود را از دست دادند. بازگشت شاخص متوسط صنعتی داوجونز به سطح قبل از سقوط دو سال طول کشید. گفته می‌شود معاملات برنامه‌ریزی شده عامل اصلی سقوط سال ۱۹۸۷ بازارهای مالی بوده است، البته تحلیلگران هنوز هم به بحث درباره عوامل آن
معاملات برنامه‌ریزی شده معامله گروهی از سهام است که طبق ارزیابی بازار از طریق شرایط از پیش تعیین شده صورت می‌گیرد. این سیستم امکان معامله تعداد بسیار زیادی از سهام را در یک زمان فراهم می‌کند. در سال ۲۰۱۲ این سیستم ۳۰ درصد کل حجم سهام معامله شده در بورس نیویورک را تشکیل داد. در سال ۱۹۸۷ پیشرفت‌های تکنولوژیک در حوزه تکنولوژی اطلاعات نسبتا اندک بود. شاید امروز (حداقل امیدواریم چنین باشد) برنامه‌های نرم‌افزاری پیشرفته‌تر هستند و حاشیه خطا کاهش یافته است، احتیاجی به دخالت انسان نیست و به همین دلیل میزان بالایی از سهام را می‌توان با یک کلیک خرید یا فروخت.
روز جمعه ۱۳ اکتبر سال ۱۹۸۹ برخی سرمایه‌گذاران دچار زیان شدند. این سقوط در مقایسه با دیگر سقوط‌هایی که در قرن بیستم اتفاق افتاده‌اند کوچک محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد این سقوط بازار حاصل اشتباه در خرید سهام شرکت UAL (شرکت مادر یونایتد ایرلاینز) بود که ۷۵/۶ میلیارد دلار ارزش داشت. این معامله صورت نگرفت و در نتیجه بحرانی در بازار اوراق قرضه با ریسک بالا رخ داد. در این سقوط شاخص متوسط صنعتی داوجونز طی چند ساعت ۹۱/۶ درصد و شاخص استاندارد اند پورز ۱۲/۶ نزدک از کجا شکل گرفت؟ درصد کاهش یافتند. شاخص نزدک نیز ۰۹/۳ درصد افول کرد.
بحران مالی آسیا در ژوئیه سال ۱۹۹۷ در تایلند آغاز شد و علت آن کاهش شدید ارزش واحد پول این کشور بود. دولت تایلند برای پشتیبانی از نرخ برابری ثابت خود ارز خارجی کافی در اختیار نداشت و مجبور شد واحد پول خود را شناور کرده و پیوستگی آن به دلار آمریکا را قطع کند. تایلند از پیش به شدت مقروض بود و بدهی خارجی آن سبب شده بود این کشور مستعد ورشکستگی باشد. این بحران به سرعت به اندونزی و کره‌جنوبی سرایت کرد. سپس هنگ‌کنگ، مالزی و فیلیپین دچار مشکل شدند و شاخص‌های مالی در تمام آنها به شدت کاهش
یافت. در این بحران صندوق بین‌المللی پول وارد عمل شد تا ترتیبی دهد وضعیت از کنترل خارج نشود. این صندوق برای تثبیت اوضاع در کره‌جنوبی، تایلند و اندونزی ۴۰ میلیارد دلار اختصاص داد. در شدیدترین روزهای بحران نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی کشورهای عضو سازمان کشورهای جنوب شرق آسیا، آ سه آن، ۱۸۰ درصد افزایش یافت. ایالات متحده نیز دچار زیان شد اما زیان آن کمتر از زیان کشورهای آسیایی بود. در این سقوط در اکتبر سال ۱۹۹۷ شاخص متوسط صنعتی داوجونز ۲/۷ درصد کاهش یافت. بازار ژاپن نیز دچار زیان شد زیرا آسیا ۴۰ درصد بازار شرکت‌های این کشور را تشکیل می‌دهد. رشد واقعی تولید ناخالص داخلی ژاپن از پنج۵ درصد به ۶/۱ درصد کاهش یافت و این کشور در سال ۱۹۹۸ دچار رکود شد.
حباب قیمت سهام شرکت‌های اینترنتی از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۰ ادامه پیدا کرد. در ۱۰ مارس سال ۲۰۰۰ بازار به اوج حباب خود رسید، یعنی شاخص نزدک در حد ۵۰۴۸ قرار گرفت که دو برابر ارزش آن در سال قبل بود. برای مقایسه بهتر است بدانید اکنون شاخص نزدک حول ۴۲۰۰ واحد در نوسان است. دهه ۱۹۹۰ دهه آغاز فراگیر شدن شبکه اینترنت و فعالیت شرکت‌های اینترنتی بود.
نخستین مرورگر اینترنتی در سال ۱۹۹۳ ارائه شد. قبل از ترکیدن حباب قیمتی سهام این شرکت‌ها، اقتصاددان‌ها و روزنامه‌های معتبر نظیر روزنامه وال استریت ژورنال به مردم توصیه می‌کردند سهام شرکت‌های یاد شده را خریداری کنند زیرا تصور می‌شد حباب نخواهد ترکید، اما در سال ۱۹۹۹ رشد اقتصاد کند شد و تحلیلگران اعلام کردند که صدها شرکت اینترنتی تازه تاسیس طی آن سال دچار ورشکستگی خواهند
در نتیجه این تحولات سرمایه‌گذاران وحشت زده شدند و به فروش سهام خود اقدام کردند. در آن زمان شرکت‌های اینترنتی هشت درصد بازار سهام آمریکا را تشکیل می‌دادند و ارزش کلی آنها ۱۳۰۰ میلیارد دلار بود.
اکثر ۳۷۱ شرکت اینترنتی بورسی در آن سال یا ورشکست شدند یا از سوی رقبای قدرتمند خریداری شدند، اما اندکی بعد فعالیت آنها متوقف شد. این شرکت‌ها سودی به‌دست نیاورده بودند زیرا برای تبلیغ و شناخته شدن و نیز جذب مشتری سرمایه‌گذاری عظیمی کرده بودند.
اما از این پنج مورد سقوط بازارهای مالی در سه دهه اخیر چه نتیجه‌ای می‌توان گرفت؟ مردم می‌گویند تاریخ تکرار می‌شود. نرم‌افزارهای تحلیلگری، داده‌ها و شواهد تجربی به ما می‌گویند که رشد سهام شرکت‌ها برای همیشه ادامه پیدا نمی‌کند.
با بررسی دقیق می‌توان به گذشته بازگشت و علل سقوط‌های متعدد بازارهای سهام را یافت، اما سخت‌ترین کار جلوگیری از خرید و فروش‌های هیجانی و غیرمنطقی و پند گرفتن از گذشته است، به‌طوری که همان اشتباهات بار دیگر تکرار نشوند، اما متاسفانه ما بارها و بارها همان اشتباهات را تکرار می‌کنیم.
تفاوت بازار فارکس و بازار سهام
امروزه در تمامی دنیا، بازارهای مالی عضو جدایی ناپذیر زندگی انسان‌ها هستند. سالیان درازی است که در کشورهای پیشرفته، معاملات فارکس، بورس، اوراق قرضه و کالاهای آتی شکل گرفته است. فردی که می‌خواهد پا در بازارهای مالی جهانی بگذارد، در میان انواع بازارها گم شده و از خود میپرسد آیا بازار بورس سنتی برای من مناسب است یا بازار فارکس؟ بازار CFD مناسب هست یا بورس سنتی؟ افراد زیادی هستند که این سوالات را از خود پرسیده و ممکن است در نهایت با یک انتخاب ناآگاهانه، خود را درگیر مسائل زیادی کنند. بنابراین، مهم است که تفاوت بازارهای مالی، مثلا تفاوت بازار فارکس و بازار سهام را بشناسیم و بهترین گزینه را برای سرمایه گذاری خود پیدا کنیم.
بازار بورس، قدیمی ترین بازار مالی دنیا
این روزها با پیشرفت علوم مالی، انواع جدیدی از قراردادها و بازارهای مالی به وجود آمده که ویژگی‌های خارق‌العاده‌ای دارند. برخی از این بازارها، قدمتی کمتر از 50 سال داشته، اما بازار بورس سنتی بسیار قدیمی است. بیش از دو قرن پیش در لندن، بازاری به وجود آمد که مردم و سرمایه گذاران میتوانستند سهام شرکت‌های مختلف را خریده و در آن شرکت شریک شوند. به عنوان مثال، فردی که کارش ساخت و ساز خانه بود از مردم جذب سرمایه کرده و سرمایه گذاران را در سود خود شریک میکرد. هر فرد به ازای پولی که می‌داد، سهمی دریافت میکرد و این سهم را در برگه‌ای به نام برگه شراکت یا سهام‌داری می‌نوشتند.
سرمایه گذاران میتوانستند سهام‌های خود را به یکدیگر فروخته و یا سهام دیگری را بخرند. از همان روزها پایه و بنیاد انواع تحلیل و اختلاف نظر درباره آینده قیمت‌ها شکل گرفت. فردی فکر میکرد اوضاع اقتصاد خراب است و تمام سهام خود را می‌فروخت و فرد دیگری که به آینده خوشبین بود آن را می‌خرید. در سالیان متمادی بازار بورس رشد کرد و در سراسر دنیا بازارهایی زیر نظر دولت‌ها شکل گرفت که مردم میتوانستند آزادانه در آن به خرید و فروش سهام‌های مختلف بپردازند. بعد از مدتی که گرایش مردم به بازار بورس بیشتر شد. افرادی زیادی بودند که در این بازار به ثروت‌های کلانی رسیده و از بزرگان زمان خود می‌شدند.
سهام‌دار در ازای سرمایه‌ای که پرداخت میکرد، هر سال مبلغی به عنوان سود مشارکت از شرکت دریافت میکرد. البته این مبلغ ثابت نیست و نبوده و اگر شرکت ضرر کند، سودی به سهام دار تعلق نمی‌گیرد. حق دیگری که سهام دار داشت و دارد، این است که از میان خود، نماینده‌ای به عنوان هیئت مدیره انتخاب کرده و در جلسه سالیانه به او رای بدهند. بازار بورس ویژگی‌های خیلی خوب و فوق العاده‌ای برای سرمایه گذاری داشت. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، ویژگی‌های آن بهتر نیز شده است. اما برخی ویژگی های آن نیز زیاد جذاب نیستند.
نزدک از کجا شکل گرفت؟
تاریخچه پیدایش واژه بورس به قرن پانزدهم میلادی باز می‌گردد. در آن زمان بازرگانان، صرافان و کسبه شهر «بروژ» در بلژیک در میدانی به نام «تربورس» در مقابل خانه اشراف زاده‌ای به نام «واندر بورس» جمع می‌شدند و به مبادله نزدک از کجا شکل گرفت؟ اسناد تجاری و اوراق بهادار می‌پرداختند. ؛
به گزارش شهر بورس، اولین بورس اوراق بهادار جهان در اوایل قرن هفدهم میلادی در شهر آمستردام هلند تشکیل شد و کمپانی هند شرقی اولین شرکتی بود که سهام خود را در آن عرضه کرد. فعالیت‌های مرتبط با بورس در شهر لندن نیز از اوایل قرن هجدهم میلادی و در قهوه‌خانه‌ها شروع شد. این فعالیت‌ها در سال ۱۷۷۳ میلادی و با خرید ساختمان مستقل توسط معامله‌گران وارد فصل جدیدی شد. در نهایت در سوم مارس سال ۱۸۰۱ میلادی، بورس لندن فعالیت رسمی خود را آغاز کرد.
از آن تاریخ به بعد مکان‌هایی که مردم در آنجا اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار، کالا و… می‌کردند به بورس معروف شد. البته در آن زمان این مکان‌ها نظم و انضباط خاصی نداشتند و همه افراد میتوانستند بدون کمترین محدودیتی در آنجا فعالیت کنند اما به مرور زمان نظم و انضباط خاصی در این مکان‌ها حاکم شد به نحوی که پس از مدتی فقط بازرگانان، صرافان و دلالان اجازه پیدا کردند تا در این مکان‌ها به خرید و فروش بپردازند.
در گذر زمان تالارهای مسقف بورس شکل گرفت و بازرگانانی که تا بیش از آن در هوای آزاد خرید و فروش می‌کردند، برای خرید و فروش به این تالارها می‌رفتند. در بسیاری از منابع علمی و تاریخی زمان آغاز به کار تالارهای مسقف بورس را به‌عنوان تاریخ رسمی تاسیس بورس در دنیا معرفی می‌کنند، اگرچه همان طور که اشاره شد پیشینه نزدک از کجا شکل گرفت؟ این مهم به قبل از آن تاریخ و به قرن ۱۵ میلادی برمی‌گردد.
تاریخچه بورس سهام نیویورک در وال استریت
مقرّ اصلی تعدادی از مهمترین بورس‌های جهان به خصوص بورس نیویورک، در خیابان وال استریت در محله منهتنِ نیویورک است. دلیل نام‌گذاری وال استریت به این نام، ساخت دیواری بزرگ توسط استعمارگران هلندی برای جلوگیری از حملات سرخ پوستان و دزدان دریایی در سالیان دور در این منطقه بوده است.
در آن زمان ۲۶ کارگزار بازارِ سهام، در خیابان وال استریت نیویورک، در ۱۷ ماهِ می سال ۱۷۹۲ میلادی زیر یک درخت چنار دور هم جمع شده و توافق نامه‌ای را امضا کردند سپس در ۸ مارس سال ۱۸۱۷ اساسنامه‌ای تنظیم شد که آغاز به کار بورس نیویورک را رسمیت بخشید.
با شروع فعالیت بورس‌های بزرگ جهان به تدریج سایر کشورهای در حال توسعه و پیشرفته نیز دارای بورس شدند تا جایی که امروز کمتر کشوری را می‌توان یافت که بورس نداشته باشد. به نظر می‌رسد بورس‌ها و بازارهای مالی امروزه نقش مهمی را در عرصه اقتصادی کشورهای جهان ایفا می‌کنند و این سیر تکامل و توسعه بازارهای مالی همچنان ادامه خواهد داشت.
بورس‌های معتبر دنیا چه بورس‌هایی هستند؟
بورس نیویورک در ساختمانی اجاره‌ای واقع در پلاک ۴۰ وال استریت شروع به کار کرد. در حال حاضر معتبرترین بورس جهان، بورس نیویورک است. شاخص اصلی این بورس داوجونز نام دارد و معاملات این بورس به صورت الکترونیکی انجام می‌گیرد. بورس نیویورک از نظر حجم سرمایه‌گذاری و معاملات، بزرگترین بورس دنیا است. بازار بورس نزدک نیز به عنوان بزرگترین بازار معاملاتِ خردِ سهام آمریکا توسط انجمن ملی معامله‌گران اوراق بهادار بورس نیویورک در سال ۱۹۷۱ تأسیس شده و آغاز به کار کرد.
بورس لندن که پیش‌تر نیز به آن اشاره شد، بورس توکیو، بورس فرانکفورت و بورس پاریس از دیگر بورس‌های معتبر و مهم دنیا هستند که نقش بزرگی در اقتصاد جهان ایفا می‌کنند.
تاریخچه بورس ایران
ایده راه‌اندازی بورس در ایران، به سال ۱۳۱۵ برمی‌گردد. در این سال، یک کارشناس هلندی و یک کارشناس بلژیکی به منظور بررسی و اقدام در مورد تهیه و تنظیم مقررات قانونی ناظر بر فعالیت بورس اوراق بهادار، به ایران آمدند. متاسفانه مطالعات راه‌اندازی بورس با آغاز جنگ جهانی دوم و مشکلات داخلی ایران بیش از 25 سال متوقف شد.
پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، مجددا در سال ۱۳۳۳ ماموریت تشکیل بورس اوراق بهادار به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی وقت محول شد. این گروه پس از ۱۲سال، در سال ۱۳۴۵، قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران را تهیه و لایحه مربوطه را به مجلس شورای ملی ارسال کردند که این لایحه در اردیبهشت ماه سال ۱۳۴۵ تصویب شد. بورس اوراق بهادار تهران از پانزدهم بهمن ۱۳۴۶، فعالیت خود را رسما با انجام چند معامله روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی آغاز کرد.
پس از آن سهام شرکت نفت پارس، چند نوع اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اوراق قرضه عباس آباد در بورس تهران پذیرفته شدند. در آن زمان اعطای معافیت‌های مالیاتی برای شرکت‌ها و موسسات پذیرفته شده در بورس، عامل مهمی در تشویق شرکت‌ها به عرضه سهام خود در بورس اوراق بهادار تهران بود.
سیر تحولات تاریخ ۵۰ ساله بورس در ایران
تاریخچه بورس ایران را می‌توان به ۴ دوره زمانی تقسیم کرد: در دوره اول که به زمان پیش از انقلاب اسلامی ایران برمی‌گردد، بورس ایران با عرضه سهام بانک صنعت و معدن، شرکت نفت پارس، سیمان تهران، سیمان شمال، بانک توسعه صنعتی، اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه عباس آباد، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اسناد خزانه شروع به کار کرده و تا سال ۱۳۵۷ تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به عدد ۱۰۵ رسید.
با پیروزی انقلاب اسلامی بورس اوراق بهادار تهران نیز وارد فصل جدیدی شد. رویدادهای سیاسی و شروع نزدک از کجا شکل گرفت؟ جنگ تحمیلی در آن زمان و همچنین اتفاقات اقتصادی پس از آن، اعم از ادغام بانک‌ها و شرکت‌های بیمه و همچنین تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران منجر به کاهش تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس از ۱۰۵ شرکت در سال ۱۳۵۷ به به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۸ شد.
پایان جنگ تحمیلی و توسعه بازار سرمایه
دوره سوم از سال ۶۸ آغاز شده و با شکل‌گیری سیاست‌های دولت مبنی بر گسترش بازار سرمایه همراه شد. به طوری که در سال ۱۳۷۵ تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به حدود ۲۵۰ شرکت رسید. در این سال‌ها افزایش عرضه سهام شرکت‌های دولتی در بورس، عرضه این سهام از طریق شبکه بانکی در سرتاسر کشور و همچنین عرضه سهام به کارگران به نرخ‌های ترجیحی براساس مصوبات دولت، منجر به فراگیر شدن تب و تاب بورس در کشور شد. در ادامه و تا سال ۱۳۸۳ شاخص‌های بورس از رشد بسیار خوبی برخوردار بوده است.
تحولات بازار سرمایه پس از سال ۱۳۸۴
آغاز دوره زمانی چهارم در بورس ایران همزمان با رونق و شکوفایی این بازار در سال ۱۳۸۳ اتفاق افتاد. اگرچه بورس ایران در تاریخ فعالیت خود، همواره فراز و فرودهای بسیار زیادی را داشته است، اما به جرات می‌توان گفت که یکی از مهمترین تحولات تاریخ بورس در ایران، تصویب قانون جدیدی تحت عنوان قانون بازار اوراق بهادار در اول آذر سال ۱۳۸۴ بود که با رفع برخی نارسایی‌ها و نواقص موجود در قانون اولیه، زمینه توسعه گسترده بورس در کشورمان را فراهم کرد.
براساس این قانون، بخش نظارتی بورس از بخش های عملیاتی آن تفکیک شد، به این معنا که سازمانی به عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار، به عنوان نهاد نظارتی بازار سرمایه ایران تشکیل شد. راه‌اندازی سامانه معاملات آنلاین در سال ۱۳۸۹ نیز نقطه عطف دیگری در گسترش معاملات بورس ایران، چه از نظر ارزش معاملات و چه از نظر فراگیر بودن در جامعه بود. لازم به ذکر است سازمان بورس که خود تحت نظارت شورایی به اسم شورای عالی بورس فعالیت می‌کند، وظایف متعددی دارد که یکی از مهمترین وظایف آن، تأسیس و نظارت بر عملکرد بورس‌های مختلف است.
چهار بورس بزرگ کشور تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می کنند:
بورس اوراق بهادار تهران: انجام معاملات سهام شرکت‌ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت و …
فرابورس ایران: که در آنجا هم سهام شرکت‌هایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌شوند، مورد دادوستد قرار می‌گیرد.
بورس کالای ایران: انجام معاملات انواع کالاها و محصولات مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و … .
بورس انرژی: انجام معاملات حامل‌های انرژی از جمله برق، زغال‌سنگ و کک و …
ثبت شده در سایت شهر بورس – آخرین اخبار اقتصادی طی شماره 53072 توسط دبیر خبر و در روز پنجشنبه 5 خرداد 1401 ساعت ۱۷:۲۷:۴۱
پایان پر‌‌‌‌‌نوسان اولین روز عرضه سهام فیس بوک
در ساعات اولیه ارائه سهام، ارزش آن به ۴۲ دلار هم رسید، اما بعد از مدت کوتاهی کاهش یافت. در کل، فروش سهام این شرکت در روز اول با نواسان همراه بود.
مارک زاکربرگ ۲۸ ساله، صبح روز جمعه، آغاز فروش سهام شرکتش را در بازار بورس نزدک، در مراسمی اعلام کرد.
با در نظر گرفتن سهام ۳۸ دلاری، ارزش شرکت فیس بوک، که هشت سال از آغاز فعالیت های آن می گذرد، به ۱۰۴ میلیارد دلار می رسد.
در ابتدای روز، فروش سهام، به دلیل مشکلات فنی، با تاخیر روبرو شد.
ناظران می گویند این نشان دهنده حجم بالای خریداران بوده است.
اما بعد از نزدک از کجا شکل گرفت؟ رفع این مشکلات، بیش از ۵۶۶ میلیون سهام دست به دست گشت. این فروش، برای روز اول عرضه سهام در آمریکا، یک رکورد به حساب می آید.
مارک گرگوری، خبرنگار بی بی سی می گوید اگر کسی خارج از دفتر نزدک حضور داشت، دشوار بود بتواند حدس بزند که در داخل این دفتر، یکی از تاریخی ترین روزهای فروش سهام در بازار بورس در حال شکل گرفتن است.
او می گوید اطراف این دفتر تنها چند توریست خواب آلود و کسانی که به طور عادی به دنبال کارهای روزانه خود بودند، دیده می شدند.
به گفته او در نهایت مشخص نیست که آیا این شرکت هشت ساله، که در خوابگاه دانشجویی پایه گذاری شده، بتواند ثابت کند بیش از یکصد میلیارد دلار ارزش دارد، اما لااقل می تواند به خود ببالد که ۱۳ درصد مردم دنیا در وب سایت اش اشتراک دارند.
دیدگاه شما