بازار اولیه و بازار ثانویه در بورس چیست؟
بازار اولیه و بازار ثانویه چه بازارهایی هستند؟ چه ويژگی هایی دارند و مزیا و معایب هر یک از آنها چیست؟ بازار اولیه، بازاری است که در آن اوراق بهادار شرکتها برای اولین بار به سرمایه گذاران عرضه و به آنها فروخته می شود و در مقابل، بازار ثانویه بازاری است که دارایی هایی که یک بار در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفته اند برای خرید و فروش عرضه می شوند. در این مقاله قصد داریم تا اطلاعات جامع و کاملی در مورد بازار اولیه و ثانویه به شما ارائه داده و شما را کامل با ويژگی های هر یک از آنها آشنا سازیم. آنچه در این مقاله به آن خواهیم پرداخت :
بازار اولیه بورس چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟
تعریف بازار ثانویه در بورس چیست؟
با اهداف و ویژگی های بازار اولیه و بازار ثانویه بیشتر آشنا شوید.
ریسک‌های جدی بازار سرمایه را بشناسید.
بازار اولیه بورس چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟
بازار اولیه، بازاری است که در آن انواع سهام، بدهی و اوراق بهادار برای اولین بار در یک فرآیند جمع‌آوری سرمایه بلندمدت فروخته می‌شود. این بازار با صدور سهام جدید سروکار دارد؛ بنابراین به آن بازار اولیه صدور سهام نیز گفته می‌شود. وقتی سهمی برای اولین بار به بازار عرضه می‌شود، در بازار اولیه به آن رسیدگی می‌شود.
در بازارهای اولیه، وام‌گیرندگان اوراق بهادار را برای مدت زمان طولانی معامله می‌کنند؛ بنابراین بازار اولیه سبب تسهیل شکل‌گیری سرمایه می‌شود. سه روش برای افزایش سرمایه در بازار اولیه وجود دارد: عرضه عمومی، حق تقدم سهام و سرمایه‌گذاری خصوصی. انتشار عمومی یا عرضه عمومی سهم به آن دسته از سهامی گفته می‌شود که به‌تازگی در بازار سرمایه منتشرشده است یا یک شرکت تازه تأسیس قصد صدور سهام خود را برای اولین بار داشته باشد.
حق تقدم سهام به آن حقی گفته می‌شود که به سهامدار فعلی شرکت تعلق دارد و به این ترتیب سهامداران فعلی در خرید سهام جدید منتشر شده با قیمت مناسب اولویت بیشتری دارند. سهام جدید معمولاً به تناسب بین سهامداران فعلی تقسیم می‌شود. سرمایه‌گذاری خصوصی به روشی برای فروش و توزیع خصوصی سهام به هر موسسه، نهاد یا گروهی از افراد به طور اختصاصی گفته می‌شود. از اصلی‌ترین ویژگی‌های بازار اولیه این است که این بازار با مسائل مربوط به صدور سهام جدید سر و کار دارد. این بازار جای مشخصی ندارد و روش‌های مختلفی برای افزایش سرمایه شناور در این بازار به کار برده می‌شود.
تعریف بازار ثانویه در بورس چیست؟
بازار ثانویه، بازاری برای خرید اوراق بهادار دست دوم است؛ به عبارت دیگر اوراق بهاداری که از بازار اولیه عبور کرده‌اند، دیگر در بازار ثانویه معامله می‌شوند. فروش ثانویه اوراق بهادار به این معنی است که اوراق برای اولین بار در بازار اولیه دادوستد شده است. سهام و اوراقی که در بازار اولیه معامله شده‌اند، مجدداً در بازار ثانویه مورد معامله قرار می‌گیرند.
در حالت کلی، بازار ثانویه بازاری مداوم و منظم برای خرید و فروش انواع اوراق بهادار است. با توجه به مکانیسم‌های موجود قیمت‌گذاری، قیمت هر سهم مشخص می‌شود و در بازار ثانویه به طور منظم داد و ستد می‌شود. این بازار شامل کلیه شرکت های بورسی است که توسط دولت به رسمیت شناخته شده است. اصلی‌ترین هدف بازار ثانویه ایجاد نقدینگی در بازار و جامعه است.
نقدینگی به معنای تبدیل اوراق بهادار به پول نقد است، در واقع هر زمانی که نیاز به پول نقد داشتید می‌توانید در بازار ثانویه اوراق خود معایب بازار اولیه را بفروشید و هر زمانی که پول مازادی داشتید می‌توانید این پول را در بازار بورس سرمایه گذاری و اوراق بهادار را خریداری کنید. روندهای خاصی برای خرید اوراق بهادار در زمان رکود بازار وجود دارد، به‌این‌ترتیب در زمان صعود بازار می‌توان سهام را فروخت و سود بیشتری کسب کرد؛ بنابراین تعادل ایجاد شده در بازار ثانویه منجر به ایجاد نقدینگی خوبی در بازار می‌شود.
با اهداف و ویژگی های بازار اولیه و بازار ثانویه بیشتر آشنا شوید.
در صورتی که سرمایه گذار اوراق بهادار را در گذشته خریداری کرده باشد و اکنون قصد فروش آن را داشته باشد، می‌تواند از طریق بازار ثانویه و به واسطه کارگزاران بورس اقدام به فروش آن کند. خرید و فروش در بازار بورس اغلب از طریق سامانه‌های معاملاتی آنلاین انجام می شود. پنل های معاملاتی جهت افزایش رفاه سرمایه گذاران نسبت به گذشته تغییرات قابل توجهی پیدا کرده است. کارگزار بورس نهاد یا موسسه‌ای است که رابط بین سرمایه گذار و بازار بورس است.
در واقع فرآیند ثبت نام ، عضویت و خرید و فروش سهام در بازار بورس بر عهده کارگزار است. در حقیقت کارگزار بورس کار خرید و فروش سهام و اوراق بهادار را به نمایندگی از طرف مشتریان انجام می دهد. معمولاً کارگزاران بورس اشخاص حقوقی با تجربه و آشنا به مسائل مالی هستند. در انتخاب کارگزاری باید دقت کافی به خرج داد تا با یک انتخاب آگاهانه و مناسب از دردسرهای احتمالی به دور ماند. زمانی که شما قصد ورود به بازار بورس را دارید، یکی از مراحلِ اولیه ورود به بورس، انتخاب کارگزاری است. در واقع نقطه ورود به بازار سرمایه از طریق خرید و فروش سهام در کارگزاری میسر است.
از جمله اصلی‌ترین ویژگی‌های بازار ثانویه می‌توان گفت که بازار ثانویه باعث ایجاد نقدینگی در بازار و جامعه می‌شود. جایگاه بازار ثانویه پس از بازار اولیه است. این بازار جایگاه مشخص و ویژه‌ای دارد. سرمایه‌گذاران جدید و تازه‌وارد به بازار بورس انگیزه زیادی برای سرمایه‌گذاری در بازارهای ثانویه دارند. برخلاف بازارهای اولیه که مکان مشخصی ندارد، معاملات بازار ثانویه در مکان خاصی به نام بورس اوراق بهادار انجام می‌شود که زمینه‌ساز بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های جدید در اقتصاد است.
ریسک‌های جدی بازار سرمایه را بشناسید.
جنبه بعدی مربوط به بازار سرمایه، شناخت ریسک‌های بازار سرمایه است. قبل از سرمایه‌گذاری در دنیای بورس بهتر است انواع ریسک‌های موجود در این بازار را کامل بشناسید. سرمایه گذاری و دید بلند مدت در بازار بورس همواره نسبت به کوتاه مدت دارای ریسک کمتر و سود بیشتری است. قبل از اقدام به هر گونه خرید و فروش در بازار بورس باید ملاحظاتی را مد نظر قرار دهید. قیمت سهام بر خلاف سپرده‌های بانکی یا اوراق قرضه دولتی نوسانات گسترده‌ای دارد، سپرده‌های بانکی و اوراق دولتی معمولاً عاری از هر گونه ریسک سرمایه‌گذاری هستند. فرضیه‌های کارآمد بازار نشان می‌دهد که عوامل مؤثری در تغییر قیمت سهام در بورس نقش دارند. بنا به مطالعات انجام شده نشان داده شده است که روندهای خاص و منظمی در قیمت‌گذاری سهام در بورس در دوره‌های مختلف اقتصادی وزمانی تکرار می شود.
این بدان معناست که رکود و رونق بازار بر روی قیمت سهام تأثیر دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که حتی عوامل روان‌شناختی نیز بر قیمت گذاری سهام در بازار بورس تأثیرگذار است. برخی اوقات با منتشر شدن اخبار ضد و نقیض قیمت سهام در بازار افزایش یا کاهش می‌یابد. این نوسانات ناشی از تأثیر روانی آن خبر است. نوع دیگر ریسک معمولاً در بازار اوراق بهادار روی می‌دهد. ریسک بازار اوراق بهادار ناشی از تغییرات نرخ بهره است.
بین نرخ بهره و قیمت اوراق بهادار رابطه معکوس وجود دارد. بدان معنی که اگر نرخ بهره افزایش یابد، قیمت اوراق قرضه کاهش می‌یابد و با کاهش نرخ بهره، قیمت اوراق افزایش خواهد داشت. قیمت اوراق بهادار نسبت به سیاست‌های پولی و تغییرات اقتصادی کشور حساس است.
بازار اولیه بورس چیست و چه کاربردهایی دارد؟
شرکت‌های بازرگانی برای تامین مالی فعالیت‌های خود و پرداخت هزینه‌های رشد و توسعه به حجم بالایی از سرمایه گذاری نیاز دارند. واضح است که تامین این میزان سرمایه در زمانی محدود امکان پذیر نیست و باید از منبع دیگری برای تامین مالی استفاده کرد. دولت‌ها نیز به منظور ارائه بهتر خدمات و کالاها به مردم، باید به میزان زیادی وام بگیرند. بازارهای مالی، این امکان را برای شرکتها و دولت‌ها فراهم می‌کنند تا بتوانند از طریق فروش اوراق بهادار، نیازهای خود را برطرف کنند. از طرفی، سرمایه گذاران هم از طریق خرید این اوراق بهادار، بازده و رفاهشان را افزایش می‌دهند. بازار اولیه – اگر به شکلی درست عمل کند – می‌تواند برای اقتصاد سرمایه داری کاملا مفید باشد. چون این بازارها کانال مناسبی را برای سرمایه گذاران و وام‌گیرندگان فراهم می‌کنند و باعث می‌شوند تا سرمایه‌ها به سمت کسانی که توان استفاده کارآمد از پول و سرمایه را دارند جریان پیدا کنند.
فهرست این مقاله
منظور از بازار اولیه بورس چیست؟
بازار اولیه یا «primary market» محلی است که شرکتها برای اولین بار سهام و اوراق قرضه جدیدشان را برای عموم و سرمایه گذاران به قیمت اسمی به فروش می‌گذارند. هر معامله‌ای پس از آن شامل بازار ثانویه می‌شود و در آن صورت می‌گیرد. نماد بازار اولیه در ایران، بانک و نماد بازار ثانویه، بورس است. در بازار اولیه، شرکتها پذیره نویسی و تأسیس می‌شوند و در بازار ثانویه سهام شرکت‌های پذیرفته شده، معامله می‌شوند. سپس شرکتها به طور مستقیم سرمایه مورد نیاز خود را از طریق فروش سهام به مردم تامین می‌کنند که این کار از طریق پذیره نویسی انجام می‌شود.
پذیره نویسی از طریق بانکی که نماینده شرکت است یا سایر مؤسسات مجاز صورت می‌پذیرد. در این بازار، فروشنده اوراق، همان شرکت عرضه کننده سهام است. عرضه عمومی اولیه یا همان IPO، نمونه‌ای از یک بازار اولیه است که اوراق بهادار شرکت برای اولین بار به عموم و بدون سابقه قیمت گذاری قبلی عرضه می‌شود. به زبان ساده‌تر، به روز اول عرضه سهام شرکتی که برای اولین بار وارد بورس شده است اصطلاحاً «عرضه اولیه» گفته می‌شود. در طول این زمان، درصد مشخصی از کل سهام یک شرکت برای نخستین بار از طریق بورس اوراق بهادار و توسط سرمایه گذاران بر اساس قیمت کارشناسی خریداری می‌شود. به عنوان مثال، تحلیل گران با بررسی جزئیات مالی شرکت X قیمت هر اوراق بهادار آن را ۱۸۰,۰۰۰ تومان تعیین می‌کنند. درنتیجه سرمایه گذاران می‌توانند سهام این شرکت را در زمان IPO با این قیمت و مستقیماً از شرکت صادرکننده خریداری کنند.
این اولین فرصتی است که سرمایه گذاران می‌توانند از طریق خرید سهام یک شرکت در سرمایه آن سهیم شوند. اما در روز عرضه اولیه سهام، هیچ نقدینگی یا منابعی به شرکت تزریق نمی‌شود. سرمایه سهام یک شرکت، از وجوه حاصل از فروش سهام آن در بازار اولیه تشکیل می‌شود. اصولا برای عرضه‌های اولیه در روز اول یک مقدار مشخص تعیین می‌کنند که نمی‌توان در آن روز بیشتر از این مقدار، سهام شرکت را خریداری کرد. ولی از فردای آن روز همه‌چیز به حالت عادی برمی‌گردد و آن سهام مانند بقیه سهام‌هایی که در بورس وجود دارند معامله خواهد شد. عرضه اولیه سهام از دید سرمایه‌گذاران به دلیل اینکه عموماً بازده‌ای جذاب – حداقل ۲۰ درصدی – را در کمترین زمان محقق می‌سازد از جذابیت‌های زیادی برخوردار است.
در عرضه عمومی اولیه شرکت فیسبوک، هر سهم چقدر قیمت گذاری شد؟
عرضه عمومی اولیه (IPO) شرکت فیس بوک در سال ۲۰۱۲، بزرگ‌ترین IPO یک شرکت آنلاین و یکی از بزرگ‌ترین IPO های بخش فناوری بود. بسیاری از معایب بازار اولیه سرمایه گذاران معتقد بودند که با توجه به محبوبیت این شرکت، ارزش سهام آن در بازار ثانویه، خیلی زود افزایش خواهد یافت. به دلیل تقاضای بالای سهام این شرکت در بازار اولیه، تضمین‌کنندگان، هر سهم را ۳۸ دلار قیمت گذاری کردند – یعنی اوج قیمتی آن بازار- و سطح عرضه سهام را با ۲۵ درصد افزایش به ۴۲۱ میلیون سهام رساندند. در نهایت ارزش سهام فیسبوک به ۱۰۴ میلیارد دلار رسید که از این منظر بزرگ‌ترین شرکت عمومی جدید محسوب می‌شد.
بازار اولیه بورس چه کاربردی دارد؟
همه شرکتها برای انجام فعالیت‌های خود به سرمایه نیاز دارند که این سرمایه می‌تواند به صورت سهام یا وام باشد. به منظور افزایش سرمایه به شکل سهام، یک شرکت می‌تواند اوراق خود را به عموم مردم بفروشد. وقتی سهام‌ها مستقیماً به عموم مردم فروخته می‌شوند، این کار از طریق بازار اولیه بورس انجام می‌شود. سرمایه گذاران معمولا در بازار اولیه بورس، برای خرید اوراق بهادار مبلغ کم‌تری به نسبت بازار ثانویه پرداخت می‌کنند. بازار اولیه، هم برای بازار سرمایه و هم برای کل اقتصاد بسیار حیاتی است. در واقع این بازار، محلی است که در آن سرمایه شکل می‌گیرد.
انتشار کلیه اوراق بهادار در بازار اولیه بورس، تحت مقررات سختگیرانه‌ای قرار دارد. شرکتها در ابتدا باید بیانیه‌های خود را به کمیسیون بورس اوراق بهادار ارائه دهند و سپس صبر کنند تا پیش از انتشار در عرضه عمومی، تائیدیه خود را دریافت کنند. انتشار اوراق بهادار در چنین بازاری به شرکتها این امکان را می‌دهد تا پیش از وارد شدن به بازار ثانویه، سرمایه بیشتری جذب کنند. حق و حقوق سرمایه گذاران فعلی نیز بر اساس میزان سهامی که اکنون در اختیار دارند به آنها ارائه می‌شود و دیگر سرمایه گذاران نیز می‌توانند در سهام جدید سرمایه گذاری کنند.
از آنجایی که اکثر منتشرکنندگان اوراق بهادار همیشه درگیر فعالیت‌های مربوط به افزایش سرمایه نیستند، ممکن است از تجربه کافی جهت انجام این کار برخوردار نباشند. از طرفی هم عرضه‌کنندگان سرمایه پراکنده هستند و دستیابی به آنها نیازمند وجود سازمان خاصی است. در نتیجه شرکتها برای انتشار اوراق بهادار خود به سراغ «موسسات تامین سرمایه» می‌روند. موسسات تامین سرمایه در طراحی و فروش اوراق بهادار در بازارهای اولیه و ثانویه متخصص هستند و به عنوان واسطه‌ای میان منتشرکنندگان و سرمایه گذاران قرار می‌گیرند. منتشرکنندگان، اوراق بهادار خود را به موسسات تامین سرمایه می‌فروشند. این موسسات برای شرکت‌هایی که به دنبال افزایش سرمایه آن هم به مقدار زیاد هستند امکاناتی را مانند مشاوره، تضمین فروش اوراق بهادار و بازاریابی فراهم می‌کنند.
عرضه خصوصی اوراق بهادار به چه صورت است؟
در سال‌های اخیر، بیشتر شرکتها به عرضه خصوصی اوراق بهادار «Private Placements» روی آورده‌اند و اوراق بهادار منتشر شده جدید خود را مستقیماً به موسسات مالی مانند صندوق‌های بازنشستگی و شرکت‌های بیمه عمر می‌فروشند. عرضه خصوصی اوراق بهادار، جایگزینی برای عرضه عمومی و سنتی اوراق بهادار به شمار می‌رود. عرضه خصوصی به شرکتها این امکان را می‌دهد تا بدون اینکه سهام خود را در دسترس عموم قرار دهند، به طور مستقیم به سرمایه گذاران برجسته بیشتری مانند بانک‌ها، دسترسی پیدا کنند. از مزایای چنین کاری این است که شرکت دیگر مجبور نیست برای فروش اوراق بهادار منتشر شده خود در بورس اوراق بهادار ثبت‌نام کند و این خود باعث جلوگیری از اتلاف زمان و پول می‌شود. از معایب عرضه خصوصی، هزینه بهره بالای آن است. به این دلیل که موسسات مالی باعث محدودیت در فعالیت‌های وام گیرندگان می‌شوند. به علاوه چون در این روش اوراق بهادار در بورس ثبت‌نام نمی‌شوند در نتیجه قابل خرید و فروش نیستند. بنابراین خریدار انتظار دارد مزایای بیشتری را در شکل بازده بالا از وام دهنده دریافت کند.
بازار اولیه چه نقش‌هایی را بر عهده دارد؟
سازمان‌دهی انتشارات جدید اوراق بهادار
سازمان‌دهی انتشارات جدید اوراق بهادار، نیازمند بررسی قابلیت و چشم‌انداز پروژه‌های جدید است. یکی از عناصر مهم این سازمان‌دهی، دانش کافی در خصوص ساختار مالی است که شامل الزامات و در دسترس بودن حقوق صاحبان سهام، نسبت بدهی به سهام اوراق کوتاه‌مدت و نسبت نقدینگی است که همه‌ی این موارد باید در خصوص انتشارات جدید اوراق بهادار به دقت مورد بررسی قرار بگیرند. سازمان‌دهی انتشارات جدید اوراق بهادار، به تحقیق و تجزیه تحلیل پیشنهادهای جدید برای انتشار اشاره دارد. در این راستا شرکت‌های تخصصی وجود دارند که این وظایف را انجام می‌دهند و به عنوان «حامیان انتشار» عمل می‌کنند. این شرکتها در واقع پس از بررسی‌های لازم با استفاده از نام خود، پشتوانه انتشار اوراق بهادار را تضمین می‌کنند. این تحقیقات مقدماتی نیازمند مطالعه دقیق جنبه‌های فنی، اقتصادی، مالی و قانونی شرکت‌های صادرکننده‌ی اوراق است و پس از تائید این موارد، آن شرکت برای انتشار سهام در بورس صلاحیت کسب می‌کند.
تضمین اوراق بهادار
گام دیگر در خصوص انتشار جدید اوراق بهادار، تضمین است. به این معنی که خرید مقدار مشخصی از سهام منتشر شده جدید با یک قیمت ثابت تضمین می‌شود. تضمین‌کنندگان نقش بسزایی برای موفقیت در انتشار اوراق بهادار، ایفا می‌کنند. آنها فروش اوراق بهادار منتشر شده را در صورتی که مورد قبول عموم واقع نشوند، تضمین می‌کنند. به همین دلیل، ریسک شرایط عدم اطمینان را از بین می‌برند. خدمات تضمین، هم برای شرکت و هم برای عموم بسیار حائز اهمیت است. شرکتها دریافت پولشان را تضمین می‌کنند و سرمایه گذاران نیز از استرس دور می‌شوند.
توزیع اوراق بهادار جدید
فروش اوراق بهادار به سرمایه گذاران نهایی با عنوان «توزیع» شناخته می‌شود. این یک کار تخصصی است که توسط کارگزاران و معامله‌کنندگان اوراق بهادار اجرا می‌شود و آنها ارتباطی مستقیم و منظم را با سرمایه گذاران برقرار خواهند کرد. در واقع سهام برای اولین بار در معرض عموم قرار می‌گیرد.
بازار اولیه بورس چه مزایا و معایبی دارد؟
مزایای بازار اولیه بورس
انتشار اوراق بهادار مستقیما توسط شرکت صادرکننده صورت می‌گیرد
رشد سرمایه شرکت را تسهیل می‌کند
به سرمایه گذاران کمک می‌کند تا پس انداز خود را سرمایه گذاری کنند
می‌توان برای اهداف تجاری سرمایه به دست آورد
دولت از طریق فروش اوراق خود در این بازار، قادر خواهد بود تا سرمایه موردنیازش را جمع‌آوری کند
نقدینگی بیش‌ازحد در چرخه‌ی اقتصاد کنترل می‌شود
به سرمایه گذاری مستقیم خارجی کمک می‌کند
معایب بازار اولیه بورس
پروژه‌های تحقیقاتی اولیه می‌توانند بسیار هزینه‌بر باشند
تحقیقات اولیه یک فرایند وقت‌گیر و نیازمند بررسی‌های عمیق هستند
نظر شما چیست؟
تجربه شخصی شما از سرمایه گذاری در بازار اولیه چیست؟ به نظر شما بازار اولیه، چه مزایا یا معایب دیگری دارد؟ لطفا آنها را برایمان بنویسید.
چطور با تخفیف کارمزد در صرافی های ارز دیجیتال ثبت نام کنیم؟
| نام صرافی | تخفیف کارمزد | IP خارج از ایران | لینک ثبت نام |
|---|---|---|---|
 کوکوین | دارد | معایب بازار اولیهنیاز دارد | ثبت نام با تخفیف کارمزد |
 کوینکس | دارد | نیاز دارد | ثبت نام با تخفیف کارمزد |
 بیت پین | دارد | نیاز ندارد | ثبت نام با تخفیف کارمزد |
| آبان‌تتر | دارد | نیاز ندارد | ثبت نام با تخفیف کارمزد |
| بیت 24 | دارد | نیاز ندارد | ثبت نام با تخفیف کارمزد |
| نوبیتکس | دارد | نیاز ندارد | ثبت نام با تخفیف کارمزد |
توجه: با وجود اینکه دو صرافی کوینکس و کوکوین هر دو فعلا بدون نیاز به تغییر IP فعالیت می‌کنند اما بهتر است برای امنیت بیشتر از IP ثابت خارج از ایران استفاده کنید.
برای ورود به صرافی کوینکس حتما باید با IP خارج از ایران وارد شوید.
بازار اولیه و ثانویه در بورس به همراه کاربردها و تفاوت‌ها
اهمیت بازار اولیه و ثانویه چیست؟ چه تفاوت‌هایی دارند؟ ما در این مقاله از شرکت سرمایه‌گذاری سرمایه و دانش، بازار اولیه و ثانویه و ویژگی‌های هر یک را به شما معرفی کرده‌ایم.
ورود به بازار بورس و شروع فعالیت در آن، نیازمند دانستن مطالبی است که بدون آشنایی با آنها امکان ادامه فعالیت در بورس چه به عنوان یک سهامدار و چه به عنوان یک عرضهکننده سهام وجود ندارد. بازار اولیه و بازار ثانویه دو مفهوم ابتدایی و مهم در بازار بورس هستند. آشنایی با این مفاهیم به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند که تصمیم درست‌تری برای سرمایه خود بگیرند. به همین دلیل در این مقاله قصد داریم در خصوص تفاوت بازار اولیه و ثانویه و ویژگی‌های هر یک از آنها توضیح بدهیم.
مفهوم بازار اولیه و بازار ثانویه در بورس
بازار اولیه محل فعالیت شرکت‌هایی است که سهام خود را برای اولین بار در معرض فروش قرار داده‌اند. این شرکتها به تازگی وارد بورس شده‌اند و قصد دارند برای تامین سرمایه مورد نیاز خود بخشی از سهامشان را به فروش برسانند. در بازار اولیه فروش سهام از طریق پذیره‌نویسی انجام می‌شود. به این معنا که بانک یا موسسه مجازی که نماینده شرکت است، اقدام به پذیره‌نویسی اوراق بهادار می‌کند. توجه داشته باشید که در بازار اولیه فروشنده همان شرکتی است که سهام را برای فروش عرضه کرده است. بعد از فروخته شدن اولین سهام‌ها، شما باید از سرمایه‌گذاران قبلی که سهام را خریداری کرده‌بودند، اوراق بهادار هر شرکت را خریداری کنید.
اینجا جایی است که بازار ثانویه شکل می‌گیرد. در بازار ثانویه خریداران و فروشندگان افراد حقیقی هستند؛ یعنی سرمایه‌گذارانی که قبلا در مرحله پذیره‌نویسی سهام شرکتها را خریده‌اند، برای فروش سهام خود باید از طریق این بازار اقدام کنند، تفاوت بازار اولیه و ثانویه در همینجا مشخص می‌شود. در اینجا دیگر شرکت به عنوان فروشنده نقشی ندارد و این سرمایه‌گذاران هستند که برای خرید و فروش سهام با یکدیگر طرف هستند. بر همین اساس می‌توان گفت که همه معاملات به جز پذیره‌نویسی در بازار بورس، در بازار ثانویه انجام می‌شود و افراد برای به دست آوردن سرمایه اولیه یا افزایش آن باید اقدام به معامله سهام خود در این بازار بکنند.
معرفی ویژگی‌ها و کاربردهای بازار اولیه
همان‌طور که گفتیم اصلی‌ترین تفاوت بازار اولیه و بازار ثانویه در فروشندگان سهام و البته قیمت آن است. همین موضوع باعث می‌شود که ویژگی‌ها و کاربردهای این دو بازار نیز با یکدیگر تفاوت داشته باشند. مهم‌ترین ویژگی بازار اولیه این است که سرمایه‌گذاران در آن سهام را بدون واسطه و دقیقا از خود شرکت یا نماینده مجاز آن خریداری می‌کنند. به همین دلیل هم هست که قیمت سهام در این بازار کمتر است. این بازار محل مناسبی برای شرکت‌های تازه وارد به بورس است. این شرکتها اغلب نمی‌دانند که چگونه باید فعالیت خود را در بازار آغاز کرده و قیمت سهام خود را تامین کنند.
سازمان‌های فعال در این بازار در خصوص ساختار مالی بازار بورس دانش کافی دارند و می‌دانند که چه مقداری از سهام را به چه قیمتی بفروشند. به همین دلیل سازمان‌دهی مناسبی بر روی اوراق بهادار عرضه شده انجام می‌شود. علاوه بر این شرکتها با ورود به بازار اولیه مطمئن هستند که بخش مشخصی از سهام آنها با قیمت ثابت به فروش می‌رسد و از تامین سرمایه مورد نیاز خود مطمئن می‌شوند. همچنین اگر قصد عرضه اوراق بهادار جدید را داشته باشند، می‌توانند مجددا از طریق نمایندگان متخصص و آشنا به ساختار بازار، این کار را انجام دهند و بدون ضرر وارد بازار مالی جدید شوند.
نقش بازار اولیه در عرضه سهام
نقش بازار اولیه در عرضه سهام یکی از بخش‌های مهمی است که باعث ایجاد تفاوت در بازار اولیه و بازار ثانویه می‌شود. می‌توان گفت که بازار اولیه دریچه ورود شرکت‌های مختلف به بازار سرمایه است. این بازار را می‌توان منبعی مطمئن برای تامین سرمایه مورد نیاز شرکت ها دانست. در این بازار عموما سرمایه‌گذاران کلان حضور دارند و اوراق به صورت عمده فروخته می‌شود تا سرمایه مورد نیاز شرکت در زمانی کوتاه‌تر تامین شود. بر همین اساس می‌توان گفت که این بازار اولین محل برای ورود شرکتها به بازار سرمایه و جذب سرمایه‌گذاران است. قیمت سهام در این بازار به صورت اسمی و مستقیما از طریق خود شرکت تعیین می‌شود و به همین دلیل نوسانات بازار تاثیر چندانی بر روی آن نمی‌گذارد.
آشنایی با وظایف و مزایای بازار اولیه
انتشار مستقیم اوراق بهادار توسط شرکت عرضهکننده سهام
کمک به شرکتها برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و رشد سرمایه برای رسیدن به اهداف تجاری
کمک به سرمایه‌گذاران برای پیدا کردن محلی مطمئن برای سرمایه‌گذاری
کنترل نقدینگی بیش از حد در چرخه اقتصاد
کمک به دولت برای جذب سرمایه از طریق فروش سهام در این بازار
شکل‌گیری سرمایه برای کمک به ادامه فعالیت‌های شرکت
معایب بازار اولیه
ورود به بازار اولیه و انجام تحقیقات کمی زمان‌بر است
برای ورود به این بازار باید تحقیقات میدانی عمیق در حوزه‌های متعدد انجام شود تا بهترین درصد سهام و قیمت آن تعیین شود.
امکان خرید سهام تنها برای سرمایه‌گذاران کلان وجود دارد. چرا که سهام در پذیره‌نویسی به صورت عمده به بازار عرضه می‌شود که برای خرید آن نیازمند سرمایه زیادی خواهید بود.
ساختار بازار ثانویه
ساختار بازار اولیه و بازار ثانویه کمی متفاوت است و این موضوع به دلیل ماهیت اصلی این معایب بازار اولیه دو بازار است. در بازارهای اولیه شرکتها به منظور تامین سرمایه و برای اولین‌بار اقدام به عرضه اوراق بهادار می‌کنند. پذیره‌نویسی شرکتها در این بازار از طریق بانک یا شرکت‌های مجاز دیگر تامین می‌شود. به همین دلیل می‌توان گفت که بازار اولیه هنوز بخشی از بازار بورس نیست و بورس جزئی از ساختار بازار ثانویه است. تفاوت بازار اولیه و ثانویه در ساختار به محدودیت معاملات نیز برمی‌گردد. شرکتها در عرضه اولیه سهام تنها مجاز به عرضه بخش محدودی از سهام خود هستند. مقدار این سهام از طریق قانون تعیین می‌شود و قابل تغییر نیست. در روز اول عرضه سهام تنها همین مقدار محدود به فروش می‌رسد. این فروش محدود بازدهی خوبی برای شرکتها دارد و به تامین سرمایه اولیه آنها کمک زیادی می‌کند. از روز دوم همه چیز وارد ساختار بازار ثانویه می‌شود و سرمایه‌گذاران می‌توانند سهام‌های فروخته شده را بدون هیچ محدودیتی معامله کنند.
برای ورود به بازار اولیه شرکتها باید بیانیه‌های عرضه سهام خود، میزان سهام مورد نظر و قیمت پیشنهادی برای هر سهم را به کمیسیون بورس ارائه کنند. شرکتها تا زمان دریافت تاییدیه از این کمیسیون مجاز به انتشار آگهی‌های عرضه عمومی اوراق و پذیره‌نویسی نیستند. پس از دریافت تاییدیه از کمیسیون مربوطه، شرکتها باید آگهی‌های خود را به صورت عمومی منتشر کنند. توجه داشته باشید که شرکتها برای ورود به بازار اولیه و بازار ثانویه باید از تجربیات موسسات تامین سرمایه استفاده کنند تا بهترین زمان برای انتشار اوراق را به آنها پیشنهاد دهند. برخی از این موسسات خود خریدار سهام شرکت هستند و سپس خودشان آنها را به بازارهای ثانویه عرضه می‌کنند. این موسسات همچنین خدمات مشاوره، بازاریابی و تضمین فروش را برای شرکت‌هایی که قصد تامین سرمایه زیادی را دارند، ارائه می‌دهند.
نحوه قیمت‌گذاری در بازار اولیه
بخش مهم دیگر در تفاوت بازار اولیه و ثانویه، نحوه تعیین قیمت سهام است. در بازار اولیه قیمت از قبل مشخص شده است و به صورت اسمی تعیین می‌شود. این قیمت‌ها با توجه به فعالیت‌های شرکت و پیش‌بینی‌هایی که شرکت‌های تامین سرمایه انجام می‌دهند و تخمین اولیه خود شرکت تعیین می‌شوند. توجه داشته باشید که قیمت‌ها در این بازار معمولا ثابت است و نوسانات زیادی ندارد. در واقع اگر شرکت قصد پذیره‌نویسی در چند مرحله با فاصله‌های نزدیک را داشته باشد، قیمت سهام آن تغییر چندانی نخواهد داشت؛ اما در فاصله‌های زمانی طولانی‌تر، قیمت سهام بسته به شرایط روز متفاوت خواهد بود.
نحوه قیمت گذاری در بازار ثانویه
تعیین قیمت سهام در بازار ثانویه بر اساس شرایط بازار بورس و فعالیت‌های شرکت تعیین می‌شود. در مواردی ممکن است وضعیت کلی کشور بر روی قیمت سهام همه شرکتها در بازار بورس تاثیر بگذارد و باعث افزایش یا کاهش ناگهانی آن شود. این شرایط معمولا نادر است و تنها در شرایط خاص اقتصادی به وجود می‌آید. در حالت عادی قیمت سهام در این بازار بر اساس فعالیت‌های خود شرکت و میزان عرضه و تقاضای آن تعیین می‌شود. نوسانات قیمت در بازار ثانویه به صورت روزانه و حتی ساعتی خواهد بود و این موضوع نشان می‌دهد که برای کسب سود در این بازار و جلوگیری از ایجاد زیان، باید به صورت مداوم قیمت‌ها را چک کنید یا این کار را به شخصی کاردان و آگاه بسپارید.
البته رفتار سهامداران فعلی نیز می‌تواند بر روی قیمت سهام شرکت موثر باشد. به عنوان مثال سهامداران احساس می‌کنند که شرایط یک شرکت رو به بهبود است و در آینده ارزش سهام آن بالا خواهد رفت. در نتیجه به صورت گسترده برای خرید سهام آن اقدام می‌کنند. همین اقدام باعث بالا رفتن تقاضای سهام یک شرکت شده و ارزش آن را افزایش می‌دهد. در نقطه مقابل فروش ناگهانی سهام یک شرکت باعث افت قیمت آن شده و بر روی قیمت آن در بازار ثانویه اثر می‌گذارد.
دلایل اهمیت بازار ثانویه چیست؟
اگر نگاهی به ویژگی‌ها و کاربرد بازار اولیه و ثانویه بیندازیم، متوجه می‌شویم که ریسک سرمایه‌گذاری در بازار ثانویه بسیار کمتر است. چرا که در این بازار شما محدود به خرید سهام یک شرکت خاص نیستید و در هر لحظه امکان فروش سهام فعلی و خرید سهام جدید را خواهید داشت. در این بازار حجم نقدینگی در گردش بسیار بیشتر است و به همین دلیل امکان افزایش ارزش دارایی مالی بیشتر خواهد بود. اگر فردی قصد خروج کامل از بازار بورس و تبدیل سهام به نقدینگی را داشته باشد، باید در این بازار اقدام به فروش سهام و اوراق بهادار خود کند و نمی‌تواند از شرکت مبدا برای دریافت سهام خود طلبی داشته باشد.
اصلی‌ترین ویژگی بازار ثانویه قانونی بودن آن است. شما می‌توانید در این بازار با خیال راحت و بدون نگرانی از کلاهبرداری‌ها، سرمایه خود را وارد کرده و فعالیت کنید. در بازار ثانویه می‌توانید بدون هیچ محدودیتی سهام خود را خرید و فروش کنید. یکی از تفاوت‌های اصلی بازار اولیه و بازار ثانویه در این است که معایب بازار اولیه در بازار اولیه امکان فروش نرفتن سهام وجود دارد؛ اما در بازار ثانویه این احتمال بسیار کم است. بازار ثانویه کمکی برای افزایش سرمایه شرکت‌های تازه‌کار و جذب سرمایه‌گذار است. این ویژگی کمک زیادی به رشد اقتصادی می‌کند و شرکتها می‌توانند بدون نگرانی از بابت تامین منابع مالی به پیشرفت خود ادامه دهند.
نقش بازار ثانویه در عرضه سهام
می‌توان گفت که بازار ثانویه محل اصلی برای عرضه سهام است. در این بازار افراد با سرمایه‌های خرد وارد می‌شوند و همین موضوع باعث می‌شود که حجم خرید و فروش روزانه در آن بسیار بالا باشد. در بازارهای ثانویه این کارگزاری‌ها هستند که وظیفه انجام معاملات را بر عهده دارند. البته اشخاص با تجربه می‌توانند به صورت شخصی نیز برای انجام معاملات اقدام کنند. در این بازار دیگر با شرکت‌های عرضهکننده سهام طرف نیستید و به نوعی می‌توان گفت که عرضه سهام به صورت شخصی و توسط سرمایه‌گذاران انجام می‌شود. سهام و اوراقی که در این بازار عرضه می‌شود، ممکن است قبلا بارها و بارها معامله شده باشد. قیمت آنها نیز به شدت تحت تاثیر شرایط بازار و کشور بوده و به صورت روزانه تغییر خواهد کرد.
ویژگی‌ها و مزایای بازار ثانویه
امکان ایجاد سرمایه در گردش و نقدینگی در بازار
استمرار معاملات میان سرمایه‌گذاران در بازار
امکان برقراری ارتباط مستقیم میان خریداران و فروشندگان
فروش و خرید سهام در بستری کاملا قانونی و به دور از کلاهبرداری
امکان پس‌انداز پول در بستری ایمن
شاخصی مناسب برای تخمین وضعیت اقتصادی کشور
امکان تبدیل سرمایه به پول نقد از طریق معامله مستقیم سهام
امکان کسب سود از پول ساکن
امکان خرید و فروش سهام برای سرمایه‌گذاران خرد و کلان
معایب بازار ثانویه
تاثیر مستقیم شرایط شرکت و کشور بر روی قیمت سهام شرکتها و سود و زیان سهامداران
تاثیر مستقیم عرضه و تقاضا بر روی قیمت سهام‌ها
تفاوت بین بازار اولیه و بازار ثانویه
تا اینجای کار متوجه شدید که بازار اولیه و بازار ثانویه هر دو محلی برای عرضه سهام هستند؛ اما فروشندگان آنها متفاوت است. هر شخص حقیقی که قصد دارد معاملات خود در بازار بورس را آغاز کند، باید وارد بازار ثانویه شود. مگر اینکه اولین سهام خود را از طریق پذیره‌نویسی شرکت‌های مختلف خریداری کرده باشد. ساختار بازار ثانویه به این صورت است که در آن شرکت‌های عرضه کننده سهام نقشی ندارند و تنها سرمایه‌گذاران برای خرید یا فروش سهام اقدام می‌کنند؛ بنابراین بخش اعظمی از معاملات بورسی در این بازار انجام می‌شود. در بازارهای ثانویه اشخاص باید بر روی میزان رشد سهام مختلف شرکتها مطالعه داشته باشند و بررسی کنند که در حال حاضر خرید یا فروش کدامیک از اوراق فعلی به نفع آنهاست و با فروش کدامیک می‌توانند از ضرر خود جلوگیری کنند.
تصویر تابلوی معروف بازار بورس که قیمت شاخص‌های مختلف و میزان رشد یا افت آنها را نشان می‌دهد، در چنین بازاری به کار می‌آید. این بازار امکان نقدشوندگی و معامله سهام را برای سرمایه‌گذاران فراهم کرده و به تداوم معاملات در بازار بورس کمک می‌کند. شرکتها بعد از گذر از بازار اولیه به طور خودکار وارد بازار ثانویه می‌شوند. در واقع سرمایه‌گذاران بعد از خرید سهام‌های اولیه می‌توانند آنها را به افراد دیگر بفروشند. برای خرید سهام در این بازار باید وارد بازار بورس شوید. می‌توان گفت که کاربرد بازار اولیه و ثانویه تکمیل‌کننده یکدیگر است و تعریف هر بازار بدون حضور دیگری ممکن نیست.
مشخص است که بازار بورس بدون حضور بازار اولیه و بازار ثانویه معنایی نخواهد داشت. می‌توان گفت اصلی‌ترین تفاوت بازار اولیه و ثانویه در عرضه کننده سهم است. در این بازارها، ابتدا شرکتها به عنوان فروشنده وارد کار می‌شوند و سپس سرمایه‌گذاران هستند که با یکدیگر معامله می‌کنند. حضور در هردوی این بازارها به حفظ نقدینگی در بازار بورس و کمک به افزایش سرمایه شرکتها کمک بزرگی خواهد کرد. تاثیر این بازارها در افزایش سرمایه به گونه‌ای است که در بعضی مواقع حتی دولت‌ها نیز برای تامین سرمایه خود از پذیره‌نویسی و فروش سهام در آنها استفاده می‌کنند.
مزایا و معایب روش جدید عرضه اولیه در فرابورس / تغییر روش عرضه اولیه چه تاثیری بر کلیت بازار سرمایه دارد؟
عرضه اولیه ۵درصد از سهام شرکت ریل پرداز نوآفرین با نماد «حآفرین»، روز دوشنبه ۲۲شهریورماه برای اولین‌بار بر مبنای دستورالعمل جدید عرضه‌های اولیه و با کشف قیمت توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری انجام می‌شود.
به گزارش اقتصادآنلاین؛ براساس دستورالعمل پذیره‌نویسی و عرضه اولیه اوراق‌بهادار در فرابورس ایران، سهام شرکت به سرمایه‌گذاران واجد شرایط عرضه می‌شود. منظور از سرمایه‌گذاران واجد شرایط، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار است. همچنین از روز دوم، صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند تا ۵۰درصد دارایی که خریداری کرده‌اند را به فروش برسانند. سرمایه‌گذاران حقیقی نیز می‌توانند اقدام به خرید سهام مذکور در معاملات ثانویه کنند. بازارگردان نیز از روز دوم بازارگردانی را آغاز می‌کند.
سجاد دولت دوست، کارشناس بازار سرمایه درخصوص این روش جدید عرضه اولیه در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین گفت: نمی‌توان گفت این روش برای عرضه اولیه، تنها دارای معایب یا مزایا است. باید به این نوع از عرضه فرصت داد تا دید چه تاثیراتی بر کلیت بازار سهام، نماد، خود سهم و سرمایه‌گذاران دارد.
وی افزود: البته باید گفت، این امکان وجود دارد که این روش جدید عرضه اولیه، رانت بزرگی را برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری فراهم کند. زیرا تنها صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک ثبت‌شده نزد سازمان می‌توانند اقدام به خرید کنند.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: اما باید این نکته را نیز درنظر داشت که این روش، سهامداران خرد و حقیقی را تشویق به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس می‌کند و از ضرر اشخاصی که تجربه چندانی ندارند، جلوگیری می‌کند.
دولت دوست اظهار داشت: سازوکار این نوع از عرضه اولیه تا حدی مبهم است و لزوم ارائه جزییات بیشتر برای سهامداران وجود دارد. با این وجود، باید دید پس از اولین عرضه اولیه، چه نتایج و تاثیراتی را بر بازار سرمایه خواهد داشت. اگر این روش برای عرضه اولیه، موفقیت‌آمیز واقع شود، تکرار آن اقدام مثبتی است.
لازم به ذکر است که امیر هامونی، مدیرعامل فرابورس ایران در توضیح این روش گفته است: با استفاده از روش جدید برای عرضه‌های اولیه، شاهد حرفه‌ای‌تر شدن بازار خواهیم بود و ۸ میلیون نفر که مخاطب صندوق‌های سرمایه گذاری هستند، از این عرضه‌ها منتفع خواهند شد. ترغیب و تشویق به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم از طریق صندوق‌ها، یکی از دلایل مهم این روش عرضه‌اولیه است و انتقاد بسیاری از اهالی بازار سرمایه به عرضه‌های کوچک و تخصیص سهام بسیار اندک و چند ١٠هزار تومانی به هر کد مدت‌هاست مطرح شده و با این تغییر روش، چنین موضوعی نیز برطرف خواهد شد.
دامنه نوسان در بازارهای مالی
بازارهای سرمایه یکی از گزینه های کسب سود از سرمایه های شماست، این سرمایه باید طوری انتخاب شده باشد که توانایی تحمل ریسک را بر روی آن داشته باشید، چرا که امکان ضرر نیز بیشتر از سود است اما این در حالیست که شما بدون آموزش وارد این بازارها شوید، اما شاید بهتر باشد اگر می خواهید سرمایه بزرگی را وارد بازار مالی کنید بهتر است، دامنه نوسان در بازارهای مالی وجود داشته باشد، اما بودن معایب بازار اولیه دامنه نوسان به این معنی نیست که یک نکته مهم مثبت است، علاوه بر مزایا، معایبی نیز دارد که در ادامه این مقاله به معرفی و توضیح آن خواهیم پرداخت.
دامنه نوسان قیمت در بورس
قیمت هر سهم در بازار بورس بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا تغییر می‌نماید. به این معنا که وقتی تقاضا برای خرید یک سهم بیشتر شود و در عین حال عرضه همچنان ثابت باشد، عملاً قیمت آن افزایش پیدا خواهد کرد اگر عرضه برای یک سهم بیشتر شود و تقاضای آن ثابت بماند، شاهد کاهش قیمت سهم مورد نظر خواهیم بود. اما یک سوال به وجود می آید و این سوال متمایز کردن بازار سهام و بازارهایی همچون ارزهای دیجیتال ( cryptocurrency ) است، آیا این امکان وجود دارد که قیمت یک سهم در بازار بورس در یک روز معاملاتی ۱۰۰۰ درصد افزایش پیدا کرده و یا ۱۰۰ درصد کاهش پیدا کند؟
در جواب به این سوال باید بگوییم که سازمان بورس ایران به دلیل برخی مزایایی که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت اقدام به تعیین محدودیت دامنه نوسان قیمت برای هر سهم در بازار بورس در هر روز معاملاتی کرده است. به این معنا که قیمت هر سهم در هر روز معاملاتی حداکثر به همین میزان دامنه نوسان اعلام شده می تواند افزایش یا کاهش پیدا کند؛ این دقیقا خلاف چیزی است که در بازار کریپتو وجود دارد، چرا که در بازار کریپتوکارنسی شما می توانید رشد چند صد درصدی یک رمز ارز را به وضوح ببینید، نمونه این رمز ارزها، ارزهای حوزه متاورس هستند.
چرا کریپتو دامنه نوسان ندارد
تصور بودن چنین شرایطی برای بازار بورس عملاً با چالش های زیادی همراه است. در بازار های مانند بازار ارز دیجیتال به دلیل اینکه نمی توان ارزش ذاتی رمز ارزها را با روش های مرسوم محاسبه کرد، نمی توان از نظر ذاتی بر روی آنها یک قیمت مشخص قرار داد، می توان متصور این باشیم که در یک روز ریزش شدید و یا رشد شدیدی داشته باشند (پامپ و دامپ). حتی با وجود این که بازار فارکس محدودیت دامنه نوسان داشته اما به دلیل اینکه جفت ارزهای تعریف شده در این بازار دارای ارزش ذاتی هستند از این رو شاهد نوسانات خیلی سنگین در این بازار نیستیم.
در بازار بورس نیز دقیقاً چنین شرایطی حاکم است. سهام شرکت های مختلف تعریف شده در بازار بورس جدای از بحث تاثیر پذیری از میزان عرضه و تقاضا دارای یک ارزش ذاتی هستند. آیا ارزش ذاتی یک سهم در بازار بورس می تواند در طول یک روز هزار درصد افزایش پیدا کند و یا ۱۰۰ درصد کم شود؟ شاید از خود بپرسید که چرا با وجود داشتن ارزش ذاتی در جفت ارزها در بازار فارکس دامنه محدودیت نوسان قیمت نداریم؟ دقت داشته باشید که ماهیت ارزهای فیات با ماهیت سهام تفاوت های زیادی با یکدیگر داشته و نمی توان ارزش ذاتی آنها را در یک رده با هم مقایسه کرد.
از این گذشته روند معاملات در بازار فارکس بیشتر توسط بانک ها و مؤسسات مالی خیلی بزرگ مدیریت می شود که آنها نیز دائماً مجبور به خرید و فروش جفت ارزهای مختلف نسبت به یکدیگر برای ارائه خدمات به کاربران خود هستند.
مزیت های استفاده از دامنه نوسان در بازارهای مالی
.jpg)
فرض کنید شما به عنوان یک فردی که تازه وارد است در حال انجام اولین پوزیشن معاملاتی هستید و این معامله در جایی است که هیچ دامنه نوسانی برای آن تعریف نشده است می توان در این مثال می توان بازار کریپتو را به عنوان مثال انتخاب کرد. عملاً این امکان وجود دارد تا شما در چند ساعت تمام دارایی های خود را از دست بدهید و شاهد کاهش قابل توجه ارزش دارایی های خود باشید. همچنین در شرایط برعکس نیز ممکن است یک سرمایه گذار در همان اولین روز کاری در همچین بازاری شاهد رشد فزاینده سرمایه خود شده و با سودهای میلیاردی از بازار خارج شود؛ بنابراین اولین و مهم ترین مزیت استفاده از دامنه محدودیت نوسان قیمت از هرج و مرج ها است.
دومین مزیتی که برای دامنه نوسان در بورس می توان در نظر گرفت تغییرات قیمت سهم های تعریف شده در این بازار بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا و به صورت واقعی است. وقتی هیچ دامنه محدودیت نوسان برای قیمت تعیین نشده باشد، عملاً یک سرمایه گذار که سرمایه قابل توجهی در اختیار دارد و یک دارایی را گرفته است، این امکان را خواهد داشت تا با تقاضای زیاد، قیمت یک سهم را به صورت قابل توجهی افزایش دهد؛ که عملاً این افزایش قیمت غیر واقعی بوده و بر اساس مکانیزم واقعی عرضه و تقاضا نخواهد بود.
دقت داشته باشید که برای این که قیمت یک سهم در طول یک روز به حداکثر میزان ممکن در نظر گرفته شده به عنوان دامنه نوسان برسد، عملاً نیاز به سرمایه خیلی زیادی نیست اما برای تثبیت شدن قیمت در این عدد حداقل بایستی به اندازه حجم مبنا شاهد انجام معامله در سهام مورد نظر باشیم؛ که همین امر باعث می شود تا ایجاد تغییر در قیمت یک سهم نیاز به سرمایه قابل توجهی داشته باشد.
معایب دامنه نوسان در بازارهای مالی
.jpg)
به عنوان یک عیب بزرگ در دامنه نوسان در بازارهای مالی، محدودیت دامنه باعث می شود تا تلاطم و هرج و مرج ها در روز های متوالی بر روی یک سهم باقی بماند. تصور کنید که به دلیل اخبار مختلف قیمت یک سهم با نوسان شدید روبرو شده و کاربران به شدت به دنبال خرید یا فروش آن هستند. در صورتی که محدودیت دامنه نوسان وجود نداشته باشد، عملاً این هیجان زیاد برای خرید و فروش سهام مورد نظر در همان روز به اتمام رسیده و تمام افراد هیجان زده به خواسته های خود خواهند رسید. اما با وجود محدودیت دامنه نوسان قیمت در بازار بورس ممکن است این هیجان در طول یک روز به اتمام نرسیده و شاهد ادامه دار شدن آن در روزهای آتی نیز باشیم.
همچنین وجود محدودیت دامنه نوسان قیمت باعث می شود تا قیمت یک سهم خیلی دیر به قیمت اصلی خود برسد و همین امر باعث ایجاد تلاطم در روند خرید و فروش آن گردد. یکی از بزرگ ترین و اصلی ترین معایب وجود دامنه نوسان قیمت در بازارهای مالی تشکیل شدن صف خرید و فروش در بازارهایی همچون بورس است. وقتی در روند تغییرات یک سهم شاهد ایجاد صف خرید یا فروش باشیم عملاً کاربران نمی توانند برای خرید و فروش سهام مورد نظر خود اقدام کرده و از این بابت با چالش هایی روبرو خواهد بود؛ بنابراین اصلی ترین دلیل ایجاد صف خرید و فروش در بازار بورس ایران همین محدودیت دامنه نوسان کم در نظر گرفته شده برای بازار است.
دامنه نوسان در بازارهای مالی سایر کشورها
تنها کشور ایران نیست که دارای دامنه نوسان است بلکه سایر کشورهای دیگر نیز دارای دامنه نوسان در بازارهای مالی خودشان هستند، اما در تصویر بالا آمده است که در هر کشور چه میزان دامنه نوسان وجود دارد این دامنه نوسان در ایران نیز 5 درصد است اما یک سوال که تمامی تریدرها و معامله گران بازار مالی دارند این است که اگر دامنه نوسان کم باشد سود ما نیز کاهش پیدا می کند؟
برای جواب به این سوال باید بگوییم که حق با آنهاست اما این نیز یک مزیت است، در بازارهای مالی اصل بر این است که شما سرمایتان از دست نرود، بعد از اینکه توانستید حفظ سرمایه کنید می توانید به سودهای معایب بازار اولیه مستمر برسید، اما برای اینکه سودهای بیشتر بدست بیاورید نیز می توانید از اهرم های معاملاتی استفاده کنید؛ همچنین می توانید با استفاده از پرایس اکشن RTM و پرایس اکشن ICT در تحلیل تکنیکال به درجه بالایی برسید اما لازم به ذکر است که باید در کنار تحلیل های تکنیکال مدیریت سرمایه و مدیریت ریسک را رعایت کنید چرا که در این صورت روانشناسی بازار برای شما آسان تر خواهد شد.
دیدگاه شما