کاربردهای اختیار معامله

خب با توجه به این مثال می ‌توان گفت اختیار معامله باید چهار اصل را داشته باشد:

کاربردهای اختیار معامله سهام و عوامل مختلف موثر بر ارزش قرارداد

کارشناس یک مشاوره سرمایه گذاری درباره قرارداد اختیار معامله سهام، کاربردهای آن و عوامل مختلف موثر بر ارزش قرارداد اختیار توضیحاتی ارائه کرد.

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، مهران کاویانی کارشناس ارشد شرکت مشاور سرمایه‌گذاری مدبران هما درخصوص قرارداد اختیار معامله سهام اعلام کرد: قراردادهای اختیار معامله از جمله ابزارهای نوین مالی است که اخیراً به بازار سرمایه راه یافته است. براساس این قرارداد، دو طرف توافق می‌کنند در آینده معامله‌ای انجام دهند.

در این معامله، خریدار اختیار معامله در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخص با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده به دست می‌آورد. از طرف دیگر، فروشنده قرارداد اختیار معامله در مقابل اعطای این حق به خریدار با دریافت مبلغ معینی هنگام عقد قرارداد براساس مفاد قرارداد، آماده اجراء تعهدات قرارداد (خرید یا فروش دارایی پایه) مذکور است.

چنانکه از تعریف قرارداد اختیار معامله پیدا است، دارنده قرارداد (خریدار) در اعمال حق مختار است و به عبارت دیگر، هیچ تعهد و الزامی ندارد و در صورت صرف‌نظر وی از اجرای قرارداد، مبلغی را که در ازای این حق، پرداخته از دست می‌دهد. از طرف دیگر، فروشنده در صورت تمایل خریدار، مجبور به اجرای قرارداد است.

تجربه جهانی و ایران

تجربه جهانی مرتبط با ابزار اختیار به اوایل قرن 18 در اروپا و آمریکا برمی گردد اما مبادله رسمی در قالب اختیار معامله سهام، ابتدا در سال 1975 در بورس سهام آمریکا (AMEX) و بورس فیلادلفیا (PHLX) راه‌اندازی شد. بورس شیکاگو (CBOT) در 1973 یک بورس انحصاری برای اختیار معاملات روی سهام تشکیل داد.

هم‌اکنون در ایران قراردادهای اختیار بر روی سهام تعدادی از شرکت های بزرگ و تاثیرگذار بورس طراحی و قابل انجام است از جمله بانک ملت، فولاد خوزستان، فولاد مبارکه، گل گهر، مپنا، نفت و گاز پارسیان، ایران‌خودرو، فولاد خوزستان، ملی مس، پالایشگاه اصفهان و پالایشگاه بندرعباس.

شخص خریدار اختیار باید به میزان اندازه قرارداد ضرب در قیمت پرداختی (پرمیوم) اختیار در حساب کارگزاری وجه داشته باشد (بیشترین ریسک سمت خریدار، زیان به مبلغ پرمیوم است.)

شخص فروشنده اختیار هم با توجه به اینکه در معرض ریسک قرار دارد، مبلغی تحت عنوان پرمیوم پرداختی سمت خریدار را دریافت می‌کند. همچنین باید وجه مشخصی با توجه به ضرایب تصویب شده توسط سازمان بورس در حساب وی مسدود شود تا تضمین کافی برای اعمال خریدار وجود داشته باشد.

در صورتی که قیمت بازار دارایی پایه از نرخ توافقی قرارداد پیشی گیرد، اختیار خرید معامله با ارزش می‌شود. با توجه به این نکته، سه حالت کلی برای هر قرارداد اختیار وجود دارد:

در صورتی که ارزش دارایی پایه کمتر، برابر یا بیشتر از قیمت اعمال توافق شده باشد، اختیار خرید معامله را به ترتیب بی‌ارزش، به ارزش و با ارزش می دانند. این تقسیم‌بندی برای اختیار خرید است و برای اختیار فروش، دقیقاً به عکس این شرایط صادق است.

کاربردهای اختیار معامله

1. پوشش‌دهندگان ریسک: اشخاصی که مالک، تولیدکننده یا مصرف‌کننده دارایی پایه هستند، برای قرار گرفتن در منطقه امن، می‌توانند وارد قرارداد اختیار معامله شوند. به‌عنوان‌مثال مصرف‌کننده صنعتی یک ماده اولیه که بازار آن ماده، دارای نوسان قیمتی زیادی است، می‌تواند وارد سمت خرید کاربردهای اختیار معامله اختیار آن ماده اولیه شود و هزینه مواد اولیه در آینده را تثبیت کند.

سمت فروش برای طیف وسیع‌تری از دارایی ها قابل تعریف است. مثلاً فردی که مالک سهام یک شرکت است و معتقد به روند رو به کاهش قیمت سهام است، می‌تواند اختیار فروش آن سهام را خریداری کرده و از ریسک افت قیمت دارایی اجتناب کند.

2. سفته بازان و استفاده از اهرم در معاملات: هدف سفته‌باز، کسب سود از تحرکات دارایی پایه است. در صورتی که سرمایه گذار به بهتر (بدتر) شدن شرایط معامله یک دارایی پایه اعتقاد داشته باشد، به جای خرید (فروش) دارایی می تواند اقدام به خرید (فروش) اختیار معامله آن کند. مهم‌ترین نقطه قوت استفاده از قرارداد اختیار به جای سرمایه گذاری مستقیم بر دارایی پایه را می‌توان استفاده از اهرم ایجاد شده در این بین دانست، چراکه پرمیوم پرداختی برای اختیار، عموماً در مقایسه با قیمت دارایی پایین، درصد کمی است.

3. آربیتراژگر: هدف این دسته از معامله گران، کسب سود بدون ریسک از طریق ورود همزمان در دو بازار است. در واقع به دلیل عدم دقت کافی در بازار معاملات سهام و تغییرات شدید مثبت و منفی قیمت سهام، فرصتی ایجاد می‌شود که شخص آربیتراژگر، قرارداد اختیار خرید با قیمت پایین‌تر را با پرمیوم پرداختی پایین خریداری می‌کند و قرارداد اختیار خرید با قیمت اعمال بیشتر را به پرمیوم دریافتی بیشتری می‌فروشد و به این روش کسب سود می‌کند. معمولاً در بازارهای کارآ، این نوع فرصت ها در زمان کوتاهی از بین می روند.

عموماً دو نوع آپشن در بازارها قابل دسترسی است

1. آپشن اروپایی: این آپشن فقط در سررسید قرارداد قابل اعمال است و انعطاف و جذابیت کمتری دارد. آپشن‌های موجود در بازار سرمایه، همگی از نوع اروپایی هستند.

2. آپشن آمریکایی: در هر زمان از انعقاد قرارداد تا سررسید توسط خریدار قابل اعمال است.

اعمال قرارداد اختیار در صورتی انجام می‌شود که شخص خریدار اختیار از به اجرا گذاشتن حق انتخاب کسب سود کند. به عنوان مثال شخص خریدار اختیار خرید سهم الف به قیمت اعمال توافقی 200 تومان در زمان سررسید با قیمت بازار 250 تومان دارایی پایه مواجه شود. در این حالت شخص، حق خرید خود به قیمت 200 تومان را اعمال کرده و در بازار سهم را به قیمت 250 تومان فروخته و از این محل، سود 50 تومانی کسب می کند. سود شخص در اصل پس از کسر پرمیوم پرداخت شده ابتدایی برای قرارداد اختیار خرید به‌دست خواهد آمد.

سمت فروش اختیار دو حالت کلی دارد:

1. حالت اول آن است که فروشنده اختیار خرید، دارایی پایه را نیز در تملک داشته باشد. به عنوان مثال تولیدکننده مس را تصور کنید که مس تولیدی دارد و در زمانی که قیمت مس 6 هزار دلار است، اقدام به فروش قرارداد اختیار خرید مس به قیمت 6300 با پرمیوم 20 دلاری می کند. در زمان سررسید کاربردهای اختیار معامله یا قیمت کمتر از 6300 دلار است که اختیار اعمال نمی شود و عایدی فروشنده 20 دلار خواهد بود اما در حالت دوم، اگر قیمت بیشتر از 6300 دلار شود، سمت خریدار حق را اعمال می کند در نتیجه با توجه با دارایی مس، هم تولیدات به قیمت بیشتری فروش رفته و هم 20 دلار پرمیوم دریافت شده است.

2. حالت دوم آن است که فروشنده اختیار خرید، دارایی پایه را در اختیار نداشته باشد. در این حالت، سود فروشنده محدود به پرمیوم دریافتی است اما ضرر آن ممکن است، حتی به بی‌نهایت برسد. مثلاً زمانی را تصور کنید که دارایی پایه در زمان سررسید به دلیل کمیاب شدن، قیمت تصاعدی و صعودی پیدا کند و فروشنده با هر رشد قیمتی برای تامین و تحویل آن، هزینه (زیان) بیشتری را تجربه کند.

ارزش‌گذاری اختیار

عوامل مختلفی بر ارزش قرارداد اختیار اثرگذار است. به کمک مدل‌سازی و بررسی های انجام گرفته، مدل معروف به بلک-شولز در قراردادهای اختیار بیشترین کاربرد را دارد. در مدل های ارزش‌گذاری اختیار، عوامل زیر از دید سرمایه گذاری بیشترین اهمیت را دارند:

1. زمان تا سررسید: هر چه زمان سررسید طولانی‌تر باشد، بر ارزش اختیار اثر مثبت دارد.

2. قیمت دارایی پایه: هرچه قیمت دارایی پایه در حال حاضر بیشتر باشد،پرمیوم پرداختی برای اختیار خرید (فروش)، مبلغ بیشتر (کمتر) خواهد بود.

3. قیمت اعمال: هر چه قیمت اعمال برای یک اختیار خرید (فروش) بیشتر باشد، پرمیوم پرداختی برای اختیار پایین‌تر (بیشتر) است.

4. نوسان‌پذیری: تغییرات قیمتی دارایی پایه ارزش اختیار را افزایش می دهند. در نتیجه، رابطه نوسان‌پذیری با پرمیوم پرداختی در هر نوع اختیار مثبت است.

5. نرخ بهره بدون ریسک: این معیار را می توان معادل با نرخ سود بانکی یا اوراق خزانه دولت در بازار سرمایه دانست. مشخص است که هر چه نرخ بهره بدون ریسک بیشتر باشد، پرمیوم پرداختی برای اختیار خرید (فروش)، بیشتر (پایین‌تر) است.

6. سود نقدی یا عایدی بین دوره: هرچه دارایی پایه تا زمان سررسید، عایدی بیشتری داشته باشد، پرمیوم پرداختی برای اختیار خرید (فروش)، کمتر (بیشتر) خواهد بود.

مجموعه عوامل فوق با استفاده از روش بلک-شولز به نتیجه‌گیری درباره ارزش یک اختیار می‌رسد. به منظور سهولت کار می‌توان از ماشین‌حساب‌های در دسترس از جمله در درگاه اینترنتی بورس تهران استفاده کرد.

ارزشمند شدن اختیارها

در این بخش، تمرکز بر ارزشمند شدن قرارداد اختیار در سهام خواهد بود. معنی با ارزش شدن در قراردادهای اختیار، تنها برای سمت خریدار اختیار معنا خواهد داشت زیرا عایدی سمت فروشنده تنها منحصر به پرمیوم دریافتی از سمت خریدار است و از طرف دیگر، حد زیان خریدار اختیار، محدود به مبلغ پرداختی پرمیوم خواهد بود.

با توجه به این توضیح، ریسک سمت فروشنده بسیار بیشتر از سمت خرید است به‌خصوص در صورتی که فروش اختیار خرید، بدون پوشش ریسک (مالکیت دارایی پایه) انجام شده باشد که قیمت می تواند تا بی‌نهایت رشد، کند و ضرر فروشنده بی‌نهایت شود. با توجه به توضیحات داده شده در قرارداد اختیار، سود اعمال خریدار برابر زیان اجرای تعهد از سمت فروشنده خواهد بود. به مرور یک مثال در این باره می پردازیم:

تصور کنید که شخصی اختیار خرید سهم با قیمت فعلی 200 تومان را با قیمت اعمال 250 تومانی برای دو ماه دیگر با پرمیوم 5 تومان خریداری کرده است، در صورتی که قیمت سهم در دو ماه آینده 280 تومان شود، سمت خریدار حق خود را اعمال می کند و سهم را به قیمت 250 تومان از طرف فروشنده قرارداد خریداری می‌کند و در بازار 280 تومان می فروشد. در نتیجه اختیار خرید 30 تومان (تفاضل 280 و 250) با ارزش بوده و سود کل خریدار 25 تومان (کسر 5 تومان از ارزش پرمیوم) بوده است.

گرچه اختیار قابل معامله در بازار سرمایه ایران، اروپایی است اما لزوماً نیاز به نگهداری تا زمان سررسید و اعمال اختیار نیست. با توجه به ساز و کار تعریف نمادهای معاملات اختیار در بورس اوراق بهادار، امکان گرفتن موقعیت عکس اختیار اخذ شده و بستن موقعیت باز اختیار و در نتیجه شناسایی سود (زیان) ایجاد شده، محیا است. در صورتی که شخص، اختیار را با قیمت پایین‌تر خریداری کرده باشد و در بازار معاملاتی با قیمت بیشتر بفروشد، کسب سود می کند.

اعمال یا تسویه نقدی

در صورتی که اختیار با ارزش باشد، اعمال یا تسویه اختیار در سررسید به دو روش نقدی یا فیزیکی انجام می‌شود. در روش فیزیکی، دارایی پایه مورد معامله تحویل داده می شود اما در روش تسویه نقدی، تنها مابه‌تفاوت قیمت روز دارایی پایه و قیمت توافقی قرارداد پرداخت خواهد شد.

در زمان تسویه، قدرت تصمیم‌گیری در دست فروشنده اختیار خرید یا فروش است و تنها در صورتی که فروشنده تسویه نقدی را انتخاب کند، این روش انجام می شود و در غیر این صورت اولویت با تحویل فیزیکی است. در بازار سرمایه ایران با توجه به سیستم سپرده‌گذاری مرکزی و محدودیت های موجود، تنها زمانی بدون کسب تکلیف از فروشنده تسویه نقدی صورت می گیرد که نماد دارایی پایه بسته باشد.

سازمان بورس در تلاش برای رفع این مشکل است چراکه ممکن است، بنا بر اطلاعات بسیار مثبت نماد، یک سهم بسته شده باشد اما پس از بازگشایی، قیمت رشد قابل توجهی داشته باشد اما در شرایط فعلی، تسویه نقدی بر طبق قیمت سهم در زمان بسته بودن انجام می گیرد و در این بین، سود خریدار اختیار دستخوش تغییر می شود.

مشخصات قرارداد:

با توجه به تعریف صورت گرفته در حالت پایه، اندازه هر قرارداد اختیار معامله سهام شامل هزار سهم پایه است. در نتیجه زمانی که شخصی 5 قرارداد اختیار به پرمیوم 6 تومان خریداری می کند در واقع، اقدام به خرید اختیار خرید 5 هزار سهم به قیمت کل 30 هزار تومان کرده است. البته این رقم قبل از اضافه کردن کارمزد معامله است. کارمزد معاملاتی اختیار بر اساس آخرین مصوبات، برابر 0.108 درصد از ارزش معاملاتی است که نسبت به کارمزد معاملات سهام، بسیار ناچیز است.

در زمان یک اتفاق مهم در شرکتی مانند تقسیم سود، سهام جایزه، سود تقسیمی و سایر موارد که منجر به تغییر تعداد سهام شرکت یا تعدیل قیمت آن در بازار می شود، اندازه هر قرارداد و قیمت اعمال تغییر پیدا می کند که روش تعیین آن‌ها در دستورالعمل معاملات قرارداد اختیار معامله سهام در بورس تهران قابل ملاحظه است.

اختیار معامله چیست و چه کاربردی در سرمایه‌گذاری دارد؟

امروزه پرونده‌ی خیلی از سرمایه‌گذاران شامل سرمایه‌گذاری‌هایی مانند سرمایه‌ی مشترک،‌ سهام و اوراق بهادار است؛ با وجود این، تنوع اوراق بهاداری که در دسترس دارید همین‌ها نیستند. یکی دیگر از انواع اوراق بهادار «اختیار معامله» نام دارد. این اختیار فرصت‌های بی‌شماری را در اختیار سرمایه‌گذاران حرفه‌ای که کاربرد‌های عملی و ریسک این گروه از دارایی‌ها را درک می‌کنند، قرار می‌دهد.

حتما بخوانید:

یکی از فایده‌های مهم اختیار معامله، تطبیق‌پذیری و توانایی آن برای ارتباط برقرار کردن با دارایی‌های سنتی‌ مانند سهام شخصی است. این ویژگی به شما امکان می‌دهد که موقعیت خود را طبق شرایطی که ممکن است در بازار اتفاق بیفتد، تطبیق بدهید یا تنظیم کنید. برای مثال می‌توانیم از اختیار معامله به‌عنوان سپر دفاعی در برابر بازار بورسِ در حال سقوط استفاده کنیم تا ضررات سقوط سهام را کاهش بدهیم یا می‌توانیم از آن برای پیش‌بینی استفاده کنیم یا اگر بخواهیم می‌توانیم با استفاده از آنها خیلی محافظه‌کار باشیم. بنابراین استفاده از اختیار معامله را می‌توان به‌عنوان بخشی از استراتژی وسیع‌تر سرمایه‌گذاری توصیف کرد.

اما این تطبیق‌پذیری عملی هم مشکلات خود را دارد. اختیار معامله، اوراق بهادار خیلی پیچیده‌ای هستند و اگر درست از آنها استفاده نکنیم ممکن است ریسک بالایی داشته باشند. به همین دلیل است که وقتی با یک کارگزار بورس اختیار معامله، معامله را خرید و فروش می‌کنیم معمولا با جمله‌ای مثل این مواجه می‌شویم:

«اختیارات شامل ریسک‌ها هم می‌شوند و برای هرکسی مناسب نیستند. معامله‌ی اختیارات اساسا اختیاری هستند و ریسک بالایی برای ضرر دادن دارند. فقط با سرمایه‌گذاری خطرپذیر سرمایه‌گذاری کنید».

اختیار معامله به گروه بزرگ‌تری از اوراق بهادار به‌نام اوراق بهادار مشتقه تعلق دارد. این نوع از اوراق بهادار معمولا ریسک بالایی دارند و همچنین این توانایی را دارند که اقتصاد را به‌هم بریزند، اما این تفکر کمی اغراق‌‌شده‌ است. معنای «مشتقه» بودن این است که قیمت آن به قیمت چیز دیگری وابسته است یا از آن مشتق شده است. مثل آب‌میوه که از میوه مشتق است و سس کچاپ که مشتق از گوجه فرنگی است. اختیار معامله از اوراق بهادار مالی مشتق است یعنی ارزش آنها به ارزش دارایی‌های دیگر بستگی دارد. مشتق بودن به این معنی است و انواع مختلفی از اوراق بهادار وجود دارند که تحت عنوان مشتق قرار می‌گیرند مثلا پیمان‌های آتی، قرارداد سلف و قراردادهای معاوضه (که خود انواع زیادی دارد).

داشتن آگاهی کافی در مورد عملکرد اختیار معامله و اینکه چطور از آنها استفاده‌ی مناسب داشته باشیم، به شما کمک می‌کند سود زیادی در بازار به‌دست بیاورید. اگر پایه و اساس قضاوتیِ اختیار معامله برای شما مناسب نیست، اشکالی ندارد. می‌توانید بدون قضاوت کردن از این سهام استفاده کنید. حتی اگر تصمیم بگیرید هرگز از اختیار معامله استفاده نکنید، باید بدانید شرکت‌هایی که شما در آنها سرمایه‌گذاری می‌کنید چگونه از آن استفاده می‌کنند. حالا چه این استفاده محافظت در برابر ریسک معاملات ارزی باشد چه مالکیت را به‌صورت اختیار معامله به کارکنان بدهند، خیلی از شرکت‌های چند ملیتیِ امروزی به نوعی از اختیار معامله استفاده می‌کنند.

اختیار معامله چیست؟

اختیار معامله یکی از انواع اوراق بهادار مشتقه است. آنها مشتقه هستند چون قیمت یک اختیار معامله ارتباط مستقیمی با قیمت چیز دیگری دارد. به‌عبارت دیگر اختیار معامله یک قرارداد است که حق خرید و فروش دارایی مربوطه را با قیمتی تعیین‌شده و در زمانی معین به طرف معامله می‌دهد، ولی او را مجبور نمی‌کند. حق خرید «قرارداد حق خرید» و حق فروش «قرارداد حق فروش» نام دارد. افرادی که کمتر با مشتقات آشنا هستند ممکن است تفاوت‌های واضح این تعریف را با تعریف پیمان آتی و قرارداد سلف نبینند. پاسخ این است که پیمان آتی و قرارداد سلف، هم حق و هم اجبار خرید و فروش را در مقطعی در آینده اعطا می‌کنند. برای مثال اگر کسی در قرارداد آینده‌ی خود برای یک گله گاو کوتاهی کند مجبور می‌شود گاو‌ها را به خریدار تحویل بدهد مگر اینکه موقعیت خود را قبل از منقضی شدن زمان ببندد. معامله‌ی اختیار معامله چنین اجباری را در بر ندارد و دقیقا به همین خاطر است که «اختیار» نام دارد.

قرارداد حق خرید و قراردادهای حق فروش

قرارداد حق خرید ممکن است به‌عنوان ودیعه برای هدفی در آینده در نظر گرفته شود. برای مثال توسعه‌دهنده‌ی زمین ممکن است حق خرید یک پارکینگ عمومی خالی را در آینده داشته باشد، ولی فقط می‌خواهد در صورتی از این حق استفاده کند که قوانین منطقه‌بندی خاصی تصویب شوند. توسعه‌دهنده می‌تواند حق خرید پارکینگ را به قیمت ۲۵۰ هزار دلار از زمین‌دار در هر مقطعی در سه سال آینده خریداری کند. البته زمین‌دار چنین اختیاری را به رایگان نمی‌دهد و توسعه‌دهنده باید مبلغی بپردازد تا آن حق را به‌دست بیاورد. در مورد اختیار معامله این هزینه اجرت نام دارد و مقدار آن قرارداد اختیار معامله است. در این مثال، اجرت ممکن است ۶ هزار دلار باشد که توسعه‌دهنده به زمین‌دار می‌پردازد. بعد از دو سال قوانین منطقه‌بندی تصویب شده‌اند. توسعه‌دهنده از اختیار خود استفاده می‌کند و زمین را به قیمت ۲۵۰ هزار دلار می‌خرد حتی اگر ارزش آن در بازار دو برابر شده باشد. در شرایطی دیگر قانون منطقه‌بندی تا چهار سال بعد تصویب نشده است، یک سال بعد از انقضای قرارداد اختیار معامله. حالا توسعه‌دهنده باید قیمت بازار را بپردازد. در هر صورت زمین‌دار ۶ هزار دلار را نگه می‌دارد.

اما قراردادهای حق فروش را می‌توان به‌عنوان بیمه در نظر گرفت. توسعه‌دهنده‌ی زمین مقدار زیادی سهام مرغوب دارد و نگران است که در دو سال آینده رکود اقتصادی اتفاق بیفتد. او می‌خواهد اطمینان داشته باشد که اگر سهام بازار سقوط کند سهام او بیشتر از ۱۰ درصد ارزش خود را از دست نمی‌دهد. اگر سهام S&P ۵۰۰ در حال حاضر با ارزش ۲۵۰۰ دلار خرید و فروش می‌شود، او می‌تواند قرارداد حق فروش را خریداری کند که به او این حق را می‌دهد که شاخص را در هر زمانی در دو سال آینده به قیمت ۲۲۵۰ دلار بفروشد. اگر ظرف ۶ ماه بازار ۲۰ درصد سقوط کند، این فرد با ۵۰۰ سهم توانسته است ۲۵۰ امتیاز به‌دست بیاورد چون شاخصی که ۲۰۰۰ دلار قیمت داشته را با قیمت ۲۲۵۰ دلار فروخته است. ضرر کلی آن با توجه به قرارداد حق خرید ۱۰ درصد بوده است. در واقع حتی اگر بازار به صفر برسد، او فقط همان ۱۰ درصد را ضرر می‌کند. خلاصه اینکه خریدن اختیار معامله هزینه‌هایی را در بر دارد (اجرت آن) و اگر بازار در طول این دوره سقوط نکند اجرت آن از بین می‌رود.

این مثال‌ها چندین نکته‌ی مهم را نشان می‌دهند. اول اینکه وقتی اختیار معامله را خریداری می‌کنید، این کاربردهای اختیار معامله حق را دارید که با آن کاری انجام دهید ولی اجباری در کار نیست. همیشه این امکان را دارید که اجازه بدهید تاریخ انقضا رد شود، در این‌صورت اختیار معامله بی‌ارزش می‌شود اما اگر این اتفاق بیفتد شما ۱۰۰ درصد سرمایه‌گذاری را از دست می‌دهید؛ این در واقع همان مبلغی است که برای اجرت اختیار معامله پرداخت کرده‌اید. دوم اینکه اختیار معامله فقط یک قرارداد است که به دارایی مربوطه مربوط می‌شود. به همین دلیل این اختیار از نوع مشتقات است. در این آموزش، دارایی‌های مربوطه معمولا سهام یا شاخص سهام هستند ولی اختیار معامله همیشه در مورد همه‌ی انواع اوراق بهادار مالی مانند اوراق بهادار، ارز، کالاهای مصرفی یا حتی مشتقات دیگر معامله می‌شوند.

معامله‌ی قرارداد حق خرید و قرارداد حق فروش

داشتن قرارداد حق خرید به شما موضع معاملاتی خرید در بازار می‌دهد؛ بنابراین فروشنده‌ی قرارداد حق خرید، موضع معاملاتی فروش را دارد. قرارداد حق فروش به شما موضع معاملاتی فروش را در بازار می‌دهد و فروش قرارداد حق فروش، شما را در موضع معاملاتی خرید قرار می‌دهد. فهمیدن این چهار نکته خیلی اهمیت دارد چون به چهار چیزی مربوط می‌شود که می‌توانید با اختیار معامله انجام بدهید: خریدن حق خرید، فروختن حق خرید، خریدن حق فروش، فروختن حق فروش.

افرادی که اختیار معامله را می‌خرند خریدار (Holder) و کسانی که آن را می‌فروشند فروشنده (Writer) نام دارند. تفاوت اصلی بین خریداران و فروشندگان این است:

خریداران حق خرید و خریداران حق فروش (خریداران) اجباری ندارند که خرید یا فروش انجام بدهند. آنها می‌توانند اگر بخواهند از حقوق خود استفاده کنند. این ریسکِ خریداران اختیار معامله را محدود می‌کند، به این‌صورت که بیشترین ضرری که ممکن است متوجه‌ آنها باشد از دست دادن حق اجرت اختیار معامله است.

اما فروشندگان حق خرید و فروشندگان حق فروش (فروشندگان) مجبور هستند بخرند یا بفروشند. به این معنا که فروشنده ممکن است به قول خود برای خرید یا فروش عمل کند. این یعنی فروشنده‌ی اختیار معامله ریسک نامحدود دارد، یعنی ممکن است خیلی بیشتر از قیمت اجرتِ اختیار معامله را از دست بدهد.

اختیار معامله چیست؟ | بررسی دقیق کاربرد اختیار معامله

اختیار معامله یا به اصطلاح (Option) قراردادی است دوطرفه میان خریدار و فروشنده که برطبق آن خریدار قرارداد، حق (البته نه الزام یا تعهد) دارد برای آشنایی بیشتر با قرارداد اختیار معامله و کاربرد آن در ادامه با ما همراه باشید.

اختیار معامله چیست کاربردهای آن کدام است؟

اختیار معامله یا به اصطلاح (Option) قراردادی است دوطرفه میان خریدار و فروشنده که برطبق آن خریدار قرارداد، حق (البته نه الزام یا تعهد) دارد که مقدار مشخصی از دارایی درج گشته در قرارداد را با قیمت مشخص و در زمانی معین خریداری کند یا به فروش رساند.

کاربرد اختیار معامله

بر طبق این قرارداد، دو طرف معامله می‌کنند که در آینده معامله‌ای بکنند. در این نوع معامله خریدار “اختیار معامله”، در برابر پرداخت کاربردهای اختیار معامله مبلغ مشخصی، حق خرید یا حق فروش دارایی درج شده در قرارداد را در موعد مقرری با قیمتی که زمان بستن قرارداد مشخص شده است، کسب می‌کند.

از سوی دیگر، فروشنده قرارداد اختیار معامله، در برابر اعطای این نوع حق به شخص خریدار با دریافت نمودن مبلغ مشخصی زمان عقد قرارداد، برطبق مفاد قرارداد، آمادگی فروش دارایی را دارد. چنان ‌که از توصیف قرارداد اختیار مشخص است، دارنده قرارداد در اعمال نمودن حق خودش اختیار دارد و به بیان دیگر هیچ گونه تعهد یا الزامی ندارد و در زمان صرف ‌نظر کردن از اجرای مفاد قرارداد، مبلغی را که در برابر این حق پرداخت نموده است، از دست می‌دهد. از سوی دیگر فروشنده قرارداد در زمان تمایل خریدار، می‌بایستی به اجرای قرارداد عمل کند. این مدل از نوع قرارداد در بین سبدگردانی در بورس نیز اعمال میگردد.

فواید و کاربرد اختیار معامله چیست ؟

توانایی و تطبیق‌پذیری آن جهت ارتباط برقرار نمودن با دارایی‌های سنتی‌ نظیر سهام فردی است. این فاکتور به شما توانایی می‌دهد که موقعیتش را بر طبق شرایطی که احتمال دارد در بازار رخ دهد، تطبیق نماید و تنظیم بکند. به طور مثال می‌توانیم از کاربرد اختیار معامله به‌عنوان نوعی سپر دفاعی در مقابل بازار بورسِ در حال سقوط بهره ببریم تا ضرر سقوط سهام را به نوعی کاهش بدهیم یا حتی می‌توانیم از آن جهت پیش‌بینی نمودن شرایط استفاده کنیم یا اگر بخواهیم می‌شود با کمک از آن‌ها بسیار محافظه‌کار شویم؛ به همین خاطر استفاده از کاربرد اختیار معامله را می‌توان به‌عنوان قسمتی از استراتژی بزرگ‌تر سرمایه‌گذاری توصیف نمود؛ ولی این تطبیق‌پذیری عملی نیز ایرادات خودش را دارد. اما بطور کلی افرادی که بدنبال بازه بالا در بورس هستند می توانند تا حدی به کمک اختیار معامله ریسک ضرر خود را کاهش دهند. پیشنهاد میکنیم جهت آشنایی با بازده بورس مقاله " کاربرد بازدهی بورس " را مطالعه نمایید.

معنای مشتقه در اختیار معامله چیست؟

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم این مدل از اوراق بهادار اغلب ریسک زیادی دارند و همین طور این توانایی را نیز دارند که اقتصاد را به‌هم بریزند، ولی این تفکر تا حدی اغراق‌ شده‌ است. معنای «مشتقه» بودن به این معنی است که نرخ آن به قیمت چیز دیگری وابستگی دارد. مثلاً آبمیوه که به میوه وابسته است و سس کچاپ که در اصل مشتق از گوجه فرنگی است. اختیار معامله از اوراق بهادار مالی گرفته شده است، یعنی ارزشش به ارزش دارایی‌های دیگری وابستگی دارد. مشتق بودن به این معنی است و انواع گوناگونی از اوراق بهادار هست که تحت عنوان مشتق قرار می‌گیرند، به طور مثال پیمان‌های آتی، قراردادهای معاوضه و قرارداد سلف که خود انواع بسیاری دارند.

داشتن اطلاع کافی درباره عملکرد و کاربرد قرارداد اختیار و این که به چه شکل از آن‌ها استفاده‌ خوبی داشته باشیم، به شما کمک می‌رساند سود زیادی در بازار کسب کنید. اگر اساس و منطق قضاوت اختیار معامله برایتان مناسب نیست، ایرادی ندارد. می‌توانید بدون قضاوت نمودن از این نوع سهام استفاده بکنید. حتی اگر تصمیم دارید به هیچ وجه از اختیار معامله خود استفاده نکنید، بایستی بدانید شرکت‌هایی که در آن‌ها مشغول به سرمایه‌گذاری هستید، چگونه از آن استفاده نمایید. حالا چه این کاربرد محافظت در مقابل ریسک معاملات ارزی گردد، اگر مالکیت را به ‌شکل اختیار معامله به کارکنانشان بدهند، بسیاری از شرکت‌های چند ملیتی کنونی به نوعی از اختیار معامله بهره می‌برند.

اوراق اختیار معامله چیست ؟

قرارداد حق خرید احتمال دارد به ‌عنوان ودیعه برای بیان هدفی در آینده تحت نظر گرفته شود. به طور مثال توسعه‌دهنده‌ زمین احتمال دارد حق خرید یک پارکینگ عمومی خالی را در زمان آینده در اختیار داشته باشد، اما فقط می‌خواهد در هنگامی از این حق استفاده نمایید که قوانین منطقه‌بندی ویژه‌ای تصویب شوند.

توسعه‌دهنده می‌تواند حق خریداری پارکینگ را به نرخ 250 میلیون تومان از زمین‌دار در هر مقطعی در بازده زمانی سه سال آینده خریداری نماید. البته زمین‌دار چنین اختیاری را به طور مجانی نمی‌دهد و توسعه‌دهنده بایستی مبلغی بپردازد تا این حق را کسب کند. در باره اختیار معامله نیز این هزینه اجرت است و مقدار آن نیز قرارداد اختیار معامله است. در این باره، اجرت احتمال دارد 6 میلیون تومان باشد که توسعه‌دهنده به زمین‌دار بایستی بپردازد که پس از دو سال قوانین منطقه‌بندی در واقع تصویب شده‌اند.

قرارداد حق فروش در اختیار معامله چیست؟

ولی قراردادهای حق فروش را می‌شود به ‌عنوان بیمه در نظر داشت. توسعه‌دهنده‌ی زمین مقدار بسیاری سهام مرغوب دارد و نگران این است که در دو سال آینده احتمال دارد رکود اقتصادی اتفاق بیفتد. او دوست دارد اطمینان داشته باشد که اگر سهامی در بازار سقوط بکند، سهام او زیادتر از 10 درصد ارزش خودش را از دست نخواهد داد. اگر سهام 500P &S هم اکنون با ارزش 2500 دلار خرید و فروش گردد، او می‌تواند قرارداد حق فروش خودش را خریداری نماید که به او این حق را می‌دهد که شاخص را در هر زمانی در دو سال آینده به قیمت 2250 دلار به فروش رساند. اگر ظرف 6 ماه بازار 20 درصد سقوط نماید، این فرد با 500 سهم توانسته است 250 امتیاز کسب نماید؛ چون شاخصی که به ارزش دو هزار دلار قیمت داشته را با قیمت دو هزار و 250 دلار به فروش رسانده است.

اختیار معامله تنها یک نوع از قرارداد است که به دارایی مشخص شده مربوط می‌گردد. به همین جهت است که این اختیار از نوع اختیارات مشتقات است. در این نوع از آموزش، دارایی‌های مربوطه اغلب سهام یا شاخص سهام هستند، اما اختیار معامله همیشه در باره همه‌ی انواع اوراق بهادار مالی نظیر ارز ، اوراق بهادار ، کالاهای مصرفی یا حتی مشتقات دیگری در بازار معامله می‌گردند.

اوراق اختیار معامله چیست و حق خرید و قرارداد حق فروش در اختیار معامله چیست ؟

داشتن این نوع قرارداد حق خرید به شما موضع معاملاتی خریداری در بازار ارائه می‌دهند؛ به همین جهت فروشنده‌ قرارداد حق خرید، موضع معاملاتی فروشش را در نظر دارد. قرارداد حق فروش بهتان موضع معاملاتی فروش را در بازار ارائه می‌دهد و فروش قرارداد حق فروش، شما را در جایگاه معاملاتی خرید قرار می‌نماید.

فهمیدن این چهار نکتهیا چهار ویژگی خیلی اهمیت دارد، یه این خاطر که به چهار چیزی مربوط و مشخص می‌شود که می‌توانید با اختیار معامله و این نوع قرارداد آن را به خوبی انجام بدهید؛ این چهار عامل اساسی عبارتند از: خریدن حق خرید، فروختن حق خرید، خریدن حق فروش، فروختن حق فروش.

افرادی که در بازار سعی می‌کنند تا اختیار معامله را می‌خرند خریدار یا به اصطلاح به آن‌ها (Holder) و کسانی که آن اوراق رادر واقع می‌فروشند به اصطلاح به آن ها فروشنده یا به زبان دیگر (Writer) می نامند که در بازار فعال هستند و به انجام معامله می‌پردازند. تفاوت ویژه و اصلی بین انواع خریداران و همچنین فروشندگان نیز این است؛ خریداران اوراق حق خریداری و خریداران حق فروش یا به عبارت دیگر (خریداران) اجبار و الزامی ندارند که خرید اوراق یا فروش اوراق ر انجام بدهند. آن‌ها می‌توانند اگر تمایل داشته باشند یا بخواهند از حقوق خودشان استفاده بکنند.

اوراق بهادار اغلب ریسک زیادی دارند. معنای «مشتقه» بودن به این معنی است که نرخ آن به قیمت چیز دیگری وابستگی دارد. این ریسکِ خریداران اختیار معامله را به نوعی می‌توان گفت که محدود می‌کند، به این‌صورت که بیشترین و زیادترین ضرری که ممکن است متوجه‌ حقوق آن‌ها در بازار باشد، از دست دادن یا کاهش پیداکردن حق اجرت اختیار معامله در اوراق است؛ اما فروشندگان حق خرید و همین طور فروشندگان حق فروش (فروشندگان) مجبور به این هستند بخرند یا به عبارت دیگر بفروشند.

به این معنا که فروشنده احتمال دارد به قول خود برای خریداری یا فروش عمل نماید. این یعنی فروشنده‌ اختیار و حق معامله ریسک نامحدود دارد، یعنی احتمال دارد خیلی بیشتر و زیادتر از قیمت اجرتِ اختیار ‌قرارداد معامله را به نوعی از دست بدهند.

خدمات اختیار معامله در پروژه های دیفای

در بین کاربران دیفای، مجموعه ای از محصولات جدید وجود دارد که محبوبیت پیدا کرده اند. آنها نوع منحصر بفردی از بازدهی را با مشخصات ریسک متفاوت از آنچه سهامداران به آن عادت دارند را ارائه می دهند. این پروتکل ها با استفاده از ترکیبی از خدمات اختیار معامله های مختلف و قرار دادن آنها تحت یک استراتژی که مستقیماً به کاربر ارائه می شود، فعالیت می کنند. این نوع استراتژی ها تعلق به دسته ای دارند که در امور مالی سنتی تحت عنوان محصولات ساختار یافته شناخته شده اند. در این مقاله به بررسی خدمات اختیار معامله در پروژه های دیفای می پردازیم.

خدمات اختیار معامله در پروژه های دیفای

محصولات ساختار یافته به عنوان ابزارهای مالی شناخته می شوند که امکان ارائه دسترسی به مجموعه ای از استراتژی های پیچیده را که براساس مشتقات هستند را به کاربران می دهند. در رابطه با دیفای می توان گفت که بیشترین تقاضا براساس ترکیبی از خدمات اختیار معامله خرید و یا فروش می باشد. برای افرادی که اطلاعی از این خدمات اختیار معامله ندارند، اینها به عنوان مشتقاتی براساس ارزش دارایی های اساسی مانند بیت کوین و اتریوم هستند. قرارداد اختیار خرید، به خریدار فرصت خرید و یا فروش دارایی پایه را می دهد. بازده بستگی به قیمت اعتصاب انتخاب شده برای هر اختیار معامله دارد. در حال حاضر پروتکل های غیرمتمرکز کاربردهای متفاوتی را به طور گسترده ارائه می دهند که شامل این موارد می باشد:

بازارهای اختیار معامله غیرمتمرکز، لایه داخلی هستند که این امکان را فراهم می کنند تا بتوان طراحی محصولات ساختار یافته ای را انجام داد. این محصولات می توانند نوع منحصر به فردی از بازدهی را ارائه دهند که از کسب حق بیمه برای فروش محصولات اختیار معامله تماس یا فروش به دست می آیند نه از صدور توکن، کارمزد معاملاتی و وام. از این رو می توان گفت که این محصولات نوآورانه هستند. همچنین نسبت به استراتژی های اختیار معامله vanilla، ریسک ناچیزی دارند. البته آنها دارایی های بدون ریسکی نیستند، زیرا بازده می تواند براساس عملکرد قیمت منفی باشد که ساده ترین و در دسترس ترین راه برای کاربران دیفای جهت به دست آوردن این بازده بدون نیاز به درک کامل پیچیدگی اختیار معامله می باشد. (مانند استراتژی های پوشش ریسک و یا پارامترهای greek)

در رابطه با خدمات اختیار معامله در پروژه های دیفای، چندین پروتکل با بیشترین کشش وجود دارد که می توانند چنین محصولات ساختار یافته ای را ارائه دهند. در ادامه به معرفی و بررسی این پروتکل ها می پردازیم.

Ribbon

محبوب ترین پروتکل برای محصولات ساختار یافته، Ribbon Finance می باشد که منحصرا براساس خدمات اختیار معامله ها و با TVL بیش از 200 میلیون دلار می باشد. همچنین با فعالیت در اتریوم می تواند ۶ خزانه مختلف با طیف گسترده ای از دارایی ها مانند AAVE، ETH، wBTC و USDC ارائه دهد. آنها ضمن استفاده از تماس های تحت پوشش، به صورت گسترده استراتژی های فروش را نیز در نظر می گیرند. در گذشته ظرفیت خزانه آنها به صورت مداوم پر بود همچنین سهم زیادی از کل بازار آپشن ها را تشکیل می دهد.

جدیدترین جهش آنها مبتنی بر stETH یک ترکیب جالب است که از قدرت ترکیب پذیری در دیفای بهره می برد. استیکینگ لیکوئیدیتی یکی دیگر از منابع ثابت بازده می باشد که برای نوشتن خدمات اختیار معامله ها می تواند به عنوان وثیقه استفاده شود. بنابراین می تواند بازدهی بیشتری را ترکیب کند. سایر خزانه ها از دارایی های رایج تحت عنوان استیبل کوین ETH، USDC یا wBTC استفاده می کنند. در این استراتژی، از پروتکل Opyn استفاده می شود. این پروتکل هزینه هایی را از کاربران دریافت می کند. (۱۰ درصد هزینه عملکرد هفتگی و ۲ درصد هزینه مدیریت سالانه)

در صورتی که استراتژی هفتگی سودآور باشد، از حق بیمه های به دست آمده، کارمزد عملکرد هفتگی اخذ می شود و از دارایی های مدیریت شده توسط خزانه، هزینه مدیریت هفتگی اخذ می شود. همچنین در صورتی که استراتژی هفتگی فاقد سود باشد، هیچ هزینه ای اخذ نمی شود.

این هزینه ها در حال حاضر به خزانه DAO تعلق دارد اما یک سری ارتقاهایی در حال انجام است تا این هزینه ها به سهامداران توکن ریبون تعلق بگیرد. این طرح قصد دارد مانند نحوه عملکردسنج های Curve، انتشار توکن را مطابق با آنچه که سهامداران به آن رای می دهند، به سمت خزانه های خاصی هدایت کند. همچنین می توان برای کاهش رکودهای بزرگ بازار که تاثیر منفی بر استراتژی ها می گذارند، از این کارمزدها استفاده کرد.

StakeDAO

طیف وسیعی از چندین محصول مختلف، توسط StakeDAO ارائه می شود که از خدمات اختیار معامله در پروژه های دیفای، فراتر می باشد. آنها همچنین در شبکه اتریوم هستند. بازده پیش‌بینی‌شده StakeDAO، از آن‌هایی که در Ribbon ارائه می‌شوند، بالاتر می باشد زیرا آنها اقدام به ترکیب این استراتژی‌ها با سایر استراتژی‌های غیرفعال خود براساس پاداش‌های استخراج نقدینگی و کارمزد معاملات، می‌کنند. همچنین نمونه دیگری از استفاده عالی از ترکیب پذیری در DeFi می باشد. انتخاب قیمت اعتصاب آنها به اندازه Ribbon محافظه کارانه به نظر می رسد و همچنین به روزرسانی آن به صورت هفتگی می باشد. پروتکل اساسی که خدمات اختیار معامله ها را می فروشد نیز پروتکل Opyn است. ساختار کارمزد آن‌ها در این استراتژی‌های مبتنی بر خدمات اختیار معامله ها، مشابه روش‌شناسی پاداش‌های شرط‌بندی Sushiswap، در یک کارمزد برداشت استاندارد 0.5% است و هیچ‌کدام براساس عملکرد استراتژی نیست که بین دارندگان توکن پروتکلی که در حال شرط‌بندی هستند، توزیع می‌شود.

Dopex (دوپکس)

جدیدترین پروتکل محبوب برای ارائه این خزانه های اختیاری، Dopex می باشد که SSOV (خزانه های اختیاری تک سهام) نامیده می شود و با آنهایی که در Ribbon و StakeDAO دیده می شوند، چندین تفاوت دارند. در اصل آنها قراردادهای اختیار معامله های خود را با استفاده از یک معماری منحصر به فرد صادر می کنند که از ترکیبی از پروتکل هایی مانند UMA یا Sushiswap برای محافظت از قراردادهای فروخته شده استفاده می کند. آنها در حال حاضر در Arbitrum در حال اجرا هستند، به همین دلیل باعث کاهش هزینه های گس شبکه اصلی می شوند. آنها تعادل را به جای هفتگی، به صورت ماهانه مجدداً تنظیم می کنند.

قیمت strike قابل انتخاب می باشد، بنابراین قرار گرفتن در معرض خطر به عهده کاربر است. قیمت‌های strike نزدیک به قیمت واقعی، بازدهی بالاتری را به قیمت ریسک بالاتر به همراه خواهند داشت، این در حالی است که قیمت‌های strike که بیشتر از قیمت واقعی انتخاب می‌شوند، بازده کمتر اما در عین حال ریسک کمتری را نیز ارائه می‌دهند.

ساختار کارمزد Dopex شامل دریافت کارمزد 0.125٪ (0.25٪ برای rDPX) از مبلغ اساسی می باشد که بین استخر سهام و استخر نقدینگی توزیع می شود، به همین دلیل سهامداران توکن می توانند از استفاده از پروتکل بهره مند شوند.

استراتژی های اختیار معامله های به کار گرفته شده

از آنجایی که انتخاب strike حیاتی است، هدف پروتکل ها داشتن یک نمایه ریسک محافظه کارانه با تلاش برای انتخاب قیمت های strike است که ضمن جلوگیری از ضرر، باعث می شود که استراتژی را تا حد امکان سودآور نگه دارد.

تماس تحت پوشش

این استراتژی، بازدهی را با ترکیب خرید نقدی دارایی و فروش اختیاری تولید می کند. این استراتژی حق بیمه را در ازای اختیار معامله های فروش، دریافت می‌کند که به استراتژی اضافه شده و ترکیب می‌شود و سپس درصدی بازدهی سالانه ایجاد می‌کند.

قرار دادن فروش

این استراتژی در بازارهای مسطح یا محدوده به بهترین وجه ممکن، مناسب است. بهترین موارد استفاده از آن، شرایط بازار با روند صعودی یا نسبتاً نزولی می باشد.

مشخصات ریسک، طرف مقابل و ظرفیت

این استراتژی‌ها به دلیل این که بازده هفتگی تاریخی اکثر دارایی‌های سرمایه‌گذاری، از توزیع عادی پیروی می‌کنند، سودآور هستند. اگر چه قیمت نسبت به جنبه مثبت در سهام و ارزهای رمزنگاری شده، تاکنون کمی نامتقارن بوده است زیرا هر دوی آنها به طور تاریخی در طول زمان افزایش قیمت داشته اند. می‌توان با شرط‌بندی روی بازده‌هایی که احتمالاً به جای مقادیر در اطراف مرکز توزیع قرار می‌گیرند، از این رفتار استفاده کرد زیرا احتمال دستیابی به این‌ها بسیار کمتر است و این همان چیزی است که معمولا شرط نامتقارن نامیده می شود.

Ribbon V2 از طریق Gnosis، از حراج های باز استفاده می کند در حالی که StakeDAO از Airswap برای فروش به لیستی از سازندگان بازار در whitelisted استفاده می کند. همچنین Dopex، قرارداد اختیار معامله ها را مستقیماً صادر می کند. این حراج ها با قیمتی بهتر از صرافی های اختیاری متمرکز مانند Deribit ارائه می شوند، بنابراین بازارسازان این فرصت را دارند که بین آنها نیز آربیتراژ کنند.

با توجه به ظرفیت هر استراتژی، از آنجایی که نقدینگی این بازارسازان و سایر معامله‌گران در بازارهای اختیار معامله محدود است، ظرفیتی که خزانه‌های بررسی شده ارائه می‌دهند نیز محدود شده است. اگر محبوبیت این محصولات همچنان به رشد خود ادامه دهد، می توان انتظار داشت که نقدینگی که بازارهای آپشن مشاهده می کنند نیز افزایش یابد.

سخن پایانی

در این مقاله سعی کردیم در رابطه با خدمات اختیار معامله در پروژه های دیفای، بازده مورد انتظار در این محصولات، خطرات اقتصادی موجود و نحوه عملکرد محصولات توضیحاتی را ارائه دهیم. سادگی و ترکیب پذیری این محصولات در نهایت باعث جذب سرمایه بیشتر هم از سوی سرمایه گذاران خرده فروشی و هم از سوی سرمایه گذاران نهادی می شود.

اختیار معامله و کاربردهای آن

اختیار معامله که آپشن هم به آن گفته می شود ، اصطلاحی هست که توسط فعالین بازار سهام استفاده می‌ شود. این قرارداد بین خریدار و فروشنده اختیار بسته می‌ شود ، طوری که دو طرف توافق می‌ کنند ، در آینده معامله را انجام بدهند. خریدار اختیار با پرداخت مبلغ مشخص ، اختیار(حق) خرید یا فروش دارایی گفته شده در قرارداد را با قیمت مشخص و در زمان مشخص به دست می‌ آورد ، فروشنده اختیار هم حق خرید یا فروش دارایی قرارداد شده را به خریدار اختیار می ‌دهد. حالا شاید در زمان مشخص شده در قرارداد ، خریدار دارایی مورد نظر را خرید و فروش نکند! ، در این حالت دارایی مشخص شده در قرارداد در اختیار فروشنده قرار می گیرد و خریدار مبلغ پرداخت شده را از دست می دهد. شاید جالب باشه که ما در زندگی روزمره از اختیار معامله زیاد استفاده می ‌کنیم! اختیار معامله یعنی از الان، ابهامات آینده را پیش بینی کنیم و آنها را ارزش گذاری کنیم.

یک مثال ساده در مورد اختیار معامله:

تالس و اختیار معامله:
شاید تالس اولین کسی بوده که از اختیار معامله استفاده کرده.
میلیتوس در غرب کشور ترکیه امروزی، درختان زیتون زیادی داشت که روغن کشی از زیتون شغل‌ رایج آن روزگار بود. به دلایل مختلف تولید زیتون هر سال متغیر بود و باغداران زیتون در یک سال سود بسیار خوبی بدست می آوردند و سال بعد ضرر میکردند.
آقای تالس با کسانی که دستگاه ‌های روغن کشی داشتند، قرارداد بسیار جالبی بست. زیتون ها در بهار برداشت می‌شد، او در زمستان به ازای پرداخت پولی، دستگاه‌ های روغن کشی را برای بهار اجاره می کرد، با این شرط که اگر تالس دستگاه ها را نمی خواست پول اجاره برای صاحبان دستگاهها باشد و تالس هیچ ادعایی بابت آنها نداشته باشد.

سال بعد که محصول زیتون‌ خیلی زیاد بود، تالس دستگاه ‌های روغن کشی را با همان مبلغ قرارداد شده اجاره کرد و سپس در اختیار صاحبان دستگاه ‌ها و سایر افراد گذاشت و از این طریق سود خوبی کسب کرد.
اینجا، یک اختیار مورد معامله قرار گرفت. تالس چون پول اجاره دستگاه ها را از پیش پرداخته بود ، اختیار داشت که از آنها استفاده کند یا نه و هیچ الزام و تعهدی هم نداشت، صاحبان دستگاهها هم متعهد بودند که اگر تالس خواست از دستگاه ‌ها استفاده کند باید با همان قیمت از قبل تعیین شده موافق باشند.
خب چرا صاحبان دستگاه‌ های روغن کشی با معامله موافقت می کردند؟
دلیل اصلی آنها ابهام در آینده کاریشان بود. صاحبان دستگاه ها نمی‌ دانستند که سال آینده می ‌توانند قرارداد ‌های خوبی میبندند یا نه، یعنی مبهم بودن آینده را ارزش گذاری می کردند. به این معامله اختیار خرید ، کال آپشن (Call Option) می ‌گویند.

خب با توجه به این مثال می ‌توان گفت اختیار معامله باید چهار اصل را داشته باشد:

1) نوع اختیار معامله مشخص هست که اختیار خرید هست یا اختیار فروش.
2) زمان سررسید مشخص هست که خریدار می ‌تواند در این زمان از اختیار خودش استفاده کند.
3) قیمت اعمال مشخص هست که در زمان سررسید، خرید یا فروش بر اساس این قیمت صورت می ‌گیرد.
4) قیمت اختیار مشخص هست، یعنی همان مبلغی که در ابتدا خریدار برای حق اختیار پرداخت می‌ شود.

انواع اختیار معامله:

اختیار خرید (Call Option):
فرض کنید یک نفر سهم مشخصی را دارد. این فرد پیش بینی می کند که قیمت سهمش در آینده افت ‌کند پس تصمیم می‌ گیرد که اختیار خرید سهام خودش را منتشر کند.
دقیقا در نقطه مقابل آن شخص شما هستید که پیش بینی می کنید قیمت همان سهم در آینده افزایش پیدا کند ولی الان پول به اندازه خرید آن سهم ندارید. اینجا شما به فردی که اختیار خرید سهم را می‌ فروشد (دارنده سهم) مراجعه می کنید و با پرداخت قیمت قرارداد اختیار معامله، اختیار خرید سهم را از فروشنده اختیار می خرید.
شما با خرید اختیار خرید ، این حق را دارید در تاریخ سررسید اختیار خرید خود را اعمال کنید یا نه، اگر قیمت سهم در زمان سررسید از قیمت توافق شده بیشتر بود، شما می ‌توانید آن سهم را با قیمت توافق شده خریداری کنید.
ولی اگر قیمت سهم در تاریخ سررسید در بازار پایین ‌تر از قیمت توافق شده شما باشد، می ‌توانید از اختیار خرید خود استفاده نکنید و سهام را مستقیم از بازار با قیمت پایین ‌تر بخرید.
یعنی شما با استفاده از اختیار خرید، ریسک معامله خودتان را با پرداخت قیمت قرارداد کاهش می دهید.

اختیار فروش (Put Option):
شما با خرید اختیار فروش این حق را خواهید داشت که در تاریخ معینی از آینده یک سهام را با قیمت توافق شده در معامله ، بفروشید یا نه.
فرضا شما یک قرارداد اختیار فروش سهام شرکت X را با پرداخت 3۰۰ تومان باز کردید و در این قرارداد قیمت توافقی 2۰۰۰ تومان و تاریخ سررسید هم برای 3 ماه دیگر هست. اگر بعد از 3 ماه در تاریخ سررسید ، قیمت سهم پایین تر از قیمت توافقی 2000 تومان بود، بهترین کار این هست که اختیار خودتان را اعمال کنید و سهم را با قیمت توافقی 2000 تومانی، به فروشنده اختیار بفروشید.
در این حالت شما لزوما سود نخواهید کرد، چرا؟!
مبلغی که بابت خرید اختیار فروش پرداخته شد یادتان هست؟ اگر قیمت بازار سهم X از تفریق قیمت توافقی( 2000) با قیمت اختیار(300) کمتر باشد، سود می ‌کنید.(کمتر از 1700 تومان)
ولی اگر قیمت سهم در بازار سهام بیشتر از قیمت توافقی 2000 تومان باشد، بهترین کار این هست که اختیار خودتان را اعمال نکنید. در این حالت حداکثر زیان شما برابر است با پولی که بابت خرید اختیار فروش (300 تومان) پرداخت کردید.

انواع روش اعمال قراردادهای اختیار معامله:

اختیار معامله اروپایی:

در این اختیار معامله، خریدار در زمان سررسید مشخص شده می‌ تواند از اختیار خود استفاده کند و پیش از زمان سررسید نمی‌ تواند از اختیارش استفاده کند. مثلا اگر قرارداد اختیار شش ماهه بسته شده است، خریدار در پایان شش ماه می ‌تواند حق اختیارش را اعمال کند.

اختیار معامله آمریکایی:
در این اختیار معامله، خریدار اختیار در طول زمان مشخص شده در قرارداد، اگر هر وقت احساس کند با استفاده از اختیارش می ‌تواند سود بیشتری را کسب کند، از اختیارش استفاده می ‌کند و نیاز نیست حتما تا تاریخ سررسید صبر کند.
* قراردادهای اختیار معامله در ایران معمولا از نوع اروپایی هستند.

خب حالا چطور قراردادهای اختیار معامله را خرید و فروش کنیم؟

شما با داشتن فقط یک کد بورسی و حساب کاربری کارگزاری‌ ها نمیتوانید معامله کنید. چون باید به کارگزارتان درخواست دهید تا برای شما حساب اختیار معامله را باز کند. بعد ‌از آن می ‌توانید در پنل‌ کارگزاری پول واریز کنید و قرارداد اختیار معامله خرید و فروش کنید.

نکته مهم: برای معامله در بازار اختیار معامله سکه و زعفران باید کد آتی داشته باشید.

اعمال قراردادهای اختیار معامله را اتاق پایاپای انجام می دهد؛ ولی شما به‌ عنوان معامله ‌گر نیازی نیست با این اتاق در ارتباط باشید.

قراردادهای اختیار معامله چه مزایایی دارند:
1) خرید زمان
چون در قراردادهای اختیار زمان مشخصی در نظر گرفته می شود، خریدار برای تصمیم گیری فرصت دارد. خریدار اختیار می تواند در مدت زمان باقیمانده تصمیم بگیرد که چه زمانی سهامش را بفروشد و یا نگه دارد.

2) ریسک معامله را کاهش دهید
اختیار معامله در واقع این امکان را به ما می‌ دهد که با پیش بینی اتفاقات آینده، ابهام را به حداقل خود برسانیم و میزان ریسک پذیرفته شده ارزش گذاری کنیم. در اختیار معامله خریدار فقط به میزان هزینه ای که برای خرید حق اختیار پرداخت کرده است، متضرر می شود.

3) سود بیشتر با پول کمتر!
سرمایه اولیه معامله گر در قراردادهای اختیار معامله، همان مبلغ اختیار معامله هست، ولی در صورتی که سود کند، میزان سودش چند برابر سرمایه اولیه هست و اگر ضرر کند فقط سرمایه اولیه (مبلغ اختیار معامله) از دست خواهد داد.

نتیجه گیری:
در آخر باید گفت توانایی تحلیل آینده بازار و نگاه رو به جلو باعث می شود کسانی که به این معاملات ورود می کنند ، در بلند مدت سود خوبی بدست بیاورند و قطعا بدون آموزش و آگاهی لازم نباید در این بازار معامله کرد.