اختیار معامله ارز

آموزش مدرن و کاربردی اختیارمعامله (آپشن)

ریسکاو استارتاپی با مشارکت پیشگامان دنیای مالی است که روایتی تازه از بازار مشتقه را ارائه میکند.دوره آموزشی مدرن و کاربردی اختیار معامله (به همراه یک ماه کارآموزی تحت نظر مستقیم مدرس دوره) توسط استارتاپ ریسکاو با مشارکت پیشگامان دنیای مالی برگزار می شود.

توضیحات

این دوره توسط استارتاپ مشتقه ریسکاو با مشارکت پیشگامان دنیای مالی برگزار می شود.

شماره واتساپ پشتیبان ریسکاو: ۰۹۰۳۴۱۱۷۶۱۸

آموزش مدرن و کاربردی اختیارمعامله (آپشن):

بازار مشتقه بزرگترین بازار مالی جهان به ارزش هزار تریلیون دلار (چهارصدبرابر بازار کریپتوها) می باشد. دلیل توجه خیره کننده معامله گران امکان استفاده از اهرم، کسب سود در ریزش بازار و ابزارهای هج و اربیتراژ می باشد. در سالهای اخیر این بازارها در ایران هم توجه معامله گران را به خود جلب کرده است اما هنوز نوپا و آماده رشد می باشد.
ریسک و عدم اطمینان،یکی از امورجدانشدنی فعالیت های اقتصادی می باشد.در این راستا فعالان اقتصادی همواره بدنبال حدأقل سازی ریسک های خود هستند.متخصصان مالی در راستای پوشش ریسک و حل مشکل فوق الذکر ابزارهای جدیدی را ابداع کرده اند.یکی از این اختراع های بزرگ، ابزارهای مالی مشتقه می باشد.علت نامگذاری آن ها به ابزار مشتقه این است که ارزش آن ها از ارزش دارایی های دیگر،اوراق بهادار،نرخ بهره،کالاهای اساسی و شاخص اوراق بهادار منتج شده است.

در قراردادهای مشتقه،طرفین قرارداد می پذیرند که هریک کاری را که توافق شده در اختیار معامله ارز آینده و در زمان مشخصی انجام دهند.در این معاملات سرعت نقدشوندگی بالا بوده و در عین حال هزینه های کمتری را در بازار ایجاد میکنند. ابزار‌های مشتقه در انتقال ریسک بازار و کاهش هزینه‌های تأمین مالی نیز مؤثر هستند و همین امر، باعث افزایش بازده دارایی می‌شود.

با بکارگیری ابزار مشتقه یک اهرم شکل میگیرد بدین صورت که تغییر کوچکی در روند قیمت دارایی پایه میتواند تغییرات قابل توجهی در ارزش اوراق مشتقه ایجاد کند.بعبارتی دیگر با بکارگیری اهرم در این معاملات سرمایه گذاران میتوانند با مبلغی چندین برابر سرمایه خود خرید و فروش کنند.در صورتی که ارزش اوراق مشتقه طبق انتظار افراد رشد کند، امکان دستیابی به سود را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند. همان طور که گفته شد، با استفاده از ابزار‌های مشتقه می‌توان خطر دارایی پایه را پوشش داده و کم کرد. از طرف دیگر، در موقعیت‌هایی که ارزش مشتقات به اتفاق یا شرایط خاصی وابسته باشد، اختیاراتی برای طرفین ایجاد کرد.

از جمله آثار مثبت ابزار مشتقه می توان به نقدشوندگی بالا،استفاده از اهرم در معاملات،کاهش هزینه خطر و کاهش ریسک قیمت ها اشاره کرد.

فیلم آموزش باینری آپشن یا اختیار معامله

اختیار معامله یا آپشن را در واقع می توان یکی از انواع اوراق بهادار مشتقه دانست. (علت مشتقه بودن آن ها نیز وجود ارتباط مستقیم قیمت یک اختیار معامله با قیمت چیز دیگر می باشد.) اختیار معامله نیز به قراردادی گفته می شود که به واسطه آن حق خرید یا فروش دارایی پایه با یک قیمت اعمال معین و در یک تاریخ خاص به خریداران داده خواهد شد اما در اجرای آن خریدار دارای تعهدی نخواهد بود. در صورت نیاز و در شرایطی که خریدار خواهان اعمال باشد در نزد کارگزاری، فروشنده جهت انجام کامل معامله خرید یا فروش تعهد خواهد داد.

اختیار خرید در حقیقت اختیاری است که به واسطه آن فرد قادر به خرید دارایی به قیمتی مشخص خواهد بود و این اختیار به انگلیسی Call Option نامیده می شود. در مقابل، اختیار فروش نیز اختیار فروش دارایی به قیمت مشخص می باشد و به انگلیسی این اختیار Put Option نام دارد.

در این جا این مطلب لازم به ذکر است که در این بین هیچ الزامی جهت خرید یا فروش برای خریداران حق خرید و خریداران حق فروش وجود نخواهد داشت. آن ها تنها در صورت تمایل و نیاز توانسته اقدام به استفاده از حقوق خود نمایند. لذا خریداران اختیار معامله متحمل کمترین ریسکی می باشند و تنها در این رابطه از دست دادن وثیقه یا وجه تضمین اختیار معامله (Premium) را می توان بزرگ ترین ضرری دانست که احتمال داشته خریداران اختیار معامله با آن مواجه گردند.

این در حالی است که اوضاع برای فروشندگان حق خرید و فروشندگان حق فروش و به طور کلی فروشندگان، متفاوت خواهد بود. فروشندگان حق خرید و فروشندگان حق فروش ملزم به خرید یا فروش می باشند. در واقع احتمال دارد که فروشنده قول خود در مورد خرید یا فروش را اجرا نماید. به نوعی می توان گفت ریسک فروشنده ی اختیار بالا می باشد و ممکن است حتی بسیار بیشتر از مبلغ وثیقه اختیار معامله متحمل ضرر گردد.

اختیار معامله همچنین یک قرارداد دوسویه بین فرد خریدار و فروشنده خواهد بوده که طبق آن خریدار قادر به خرید و یا فروش مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد با قیمت معین و در زمانی مشخص خواهد بود. طبق این قرارداد میان دو طرف توافقی مبنی بر انجام معامله ای در آینده صورت می گیرد. طی این معامله خریدار اختیار معامله در مقابل پرداخت مبلغی معین این حق را خواهد داشت که دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخص با قیمت تعیین شده به هنگام عقد قرارداد، خرید یا فروش نماید.

از مهم ترین فواید اختیار معامله می توان تطبیق‌پذیری و توانایی آن جهت برقراری ارتباط با دارایی‌های سنتی‌ نظیر سهام شخصی دانست. به واسطه این قابلیت شما قادر به تطبیق و یا تنظیم موقعیت خود براساس شرایط قابل اتفاق در بازار خواهید بود. به عنوان نمونه شما با استفاده از اختیار معامله به‌عنوان سپر دفاعی در برابر بازار بورسِ در حال سقوط می توانید ضرر سقوط سهام را کاهش داده و یا برای پیش بینی آن را به کار بگیرید و یا نیز به واسطه استفاده از آن ها رفتاری محتاطانه داشته باشید؛ از این رو می توان به کارگیری اختیار معامله را می توان بخشی از استراتژی وسیع‌تر سرمایه‌گذاری دانست. در ادامه لینک اختیار معامله ارز انیمیشن هایی زیبا قرار گرفته است که به واسطه آن ها شما بهتر با مفهوم این نوع ابزار معاملاتی آشنا خواهید شد.

بازار آتی ارز؛ ثبات‌ساز یا نوسان‌ساز؟

علی ابراهیم‌نژاد مجید غنی‌پور پس از رشد قابل‌توجه قیمت ارز، پیشنهاد راه‌اندازی بازار آتی ارز بار دیگر ازسوی کارشناسان مطرح شد. کارشناسان ایجاد بازار آتی را ابزاری برای پوشش ریسک نرخ ارز و کاهش ارزش ریال دانسته و اعتقاد دارند معرفی این ابزار در کنار سایر اصلاحات ضروری، باعث می‌شود آحاد جامعه، بنگاه‌های تولیدی و نیز سفته‌بازان به جای هجوم به بازار نقدی ارز و تعجیل در تامین نیازهای آتی خود در بازار نقدی، به بازار آتی روی بیاورند.

به این ترتیب، با کاهش فشار خرید بر بازار نقدی، نوسانات این بازار و رشد بی‌محابای قیمت‌ها تا حدی کنترل می‌شود. به‌علاوه، نقدشوندگی و کارآیی بالاتر یک بازار متمرکز و مبتنی‌بر بورس در مقایسه با بازار فیزیکی و غیرنظام‌مند کنونی، می‌تواند به کاهش نوسانات و ثبات بیشتر قیمت‌ها کمک کند. نکته دیگر اینکه، بانک مرکزی در صورت وجود چنین بازاری ابزارهای متنوع‌تری برای مدیریت بازار خواهد داشت و به جای تلاش برای فروش هرچه بیشتر اسکناس، که تهیه و توزیع آن مخاطرات و هزینه‌های خاص خود را دارد، به راحتی می‌تواند در بازار آتی مداخله کند. لازم به ذکر است از آنجا که تسویه این بازار به‌صورت روزانه و در قالب ریالی خواهد بود، بانک مرکزی به‌دلیل نبود محدودیت ریالی امکان مداخله گسترده‌تری در مقایسه با مداخلات مبتنی‌بر اسکناس خواهد داشت. به‌عبارت دیگر، بانک مرکزی در چاپ ریال محدودیتی ندارد؛ اما در تهیه اسکناس ارز به دلایل مختلف با هزینه‌ها و محدودیت‌های مختلفی روبه‌رو است که قدرت مداخله‌گری وی را محدود می‌کند. نکته پایانی اینکه، بازار آتی می‌تواند چشم‌اندازی از انتظارات بازار درمورد قیمت‌های آینده در اختیار قرار دهد که به کاهش نااطمینانی و بهبود قدرت تصمیم‌گیری، هم توسط فعالان اقتصادی و بنگاه‌ها و هم توسط سیاست‌گذار می‌انجامد.

در مقابل، سیاست‌گذار و نیز برخی کارشناسان نگرانی‌هایی از راه‌اندازی بازار آتی ارز دارند که تاکنون مانع راه‌اندازی چنین بازاری شده است. مهم‌ترین نگرانی در خصوص این بازار، کاهش هزینه مبادلاتی (به‌دلیل الکترونیکی بودن و دسترسی آسان به آن) و نیز امکان اهرم بالا (leverage) در معاملات است. توضیح اینکه در بازار آتی، خریدار و فروشنده تعهد می‌کنند که در سررسید قرارداد، دارایی موردنظر، مثلا دلار را به قیمتی از پیش تعیین‌شده مبادله کنند؛ اما در زمان عقد قرارداد مبلغی بین آنها تبادل نمی‌شود. به‌منظور کاهش ریسک اعتباری برای طرفین قرارداد، معمولا این قراردادها به‌صورت روزانه تسویه می‌شوند و برای انجام تسویه، حسابی به نام حساب عملیاتی (Margin account) ایجاد می‌شود که وجه تضمین آن تنها کسری از ارزش کل قرارداد را شامل می‌شود. بنابراین معامله‌گران نیاز دارند تنها بخشی از کل ارزش قرارداد را تامین کنند و بنابراین این بازار امکان اهرم قابل‌توجه به خریدار و فروشنده می‌دهد. در مقابل، در بازار نقدی برای پوشش ریسک ارز، خریدار لازم است کل ارزش مربوطه را در همان ابتدا پرداخت کند و لذا (در صورت عدم استقراض) امکان اهرم وجود ندارد.

این دو ویژگی می‌تواند با ایجاد جذابیت برای سفته‌بازان و معامله‌گران کم‌تجربه، باعث نوسانات بالا و بی‌ثباتی در بازار آتی شود. به‌علاوه در‌صورتی‌که بازار آتی به‌عنوان پیشران بازار نقدی عمل کند، این نوسانات می‌تواند به بازار نقدی سرریز شود و باعث بی‌ثباتی در این بازار شود. ازسوی دیگر، با توجه به اقدامات پیشین از جمله تعطیلی بازار آتی سکه به‌نظر می‌رسد سیاست‌گذار بر این باور است که هرچه فضای قیمت ارز در اقتصاد غبارآلودتر و غیرشفاف‌تر باشد، مردم کمتر به خرید ارز تهییج می‌شوند و لذا اختیار معامله ارز هرگونه ابزاری را که به کشف قیمت کمک کند، مضر می‌داند. بنابراین در هر دو سمت موافقان و مخالفان استدلال‌هایی له و علیه بازار آتی ارز مطرح می‌شود که لازم است با بهره‌گیری از پژوهش‌های علمی و بررسی تجربیات پیشین بازارها، میزان انطباق آنها با واقعیت سنجیده شود.

بحث تاثیر بازار آتی و به‌طور کلی‌تر ابزارهای مشتقه، بر قیمت دارایی پایه (underlying asset) سابقه نسبتا طولانی دارد و منحصر به بازار ارز نیست. تا پیش از میانه قرن بیستم، این ادعا که ابزارهای مشتقه موجب بی‌ثباتی بازار نقدی می‌شود و سفته‌بازان در این بازارها عامل بی‌ثباتی قیمت‌ها هستند، نظر غالب بود. در این میان میلتون فریدمن، اقتصاددان معروف، در ۱۹۵۳ بیان کرد که ادعای بی‌ثبات شدن قیمت‌ها در نتیجه وجود سفته‌بازان به این معناست که این سفته‌بازان در قیمت‌های بالاتر از ارزش ذاتی می‌خرند (و لذا موجب دورشدن هرچه بیشتر قیمت‌ از ارزش ذاتی می‌شوند) و در قیمت‌های کمتر از ارزش ذاتی می‌فروشند (و لذا باعث کاهش قیمت و فاصله گرفتن بیشتر آن از ارزش ذاتی می‌شوند). نتیجه طبیعی این رفتار، زیان سفته‌باز خواهد بود؛ زیرا به هر حال در بلندمدت قیمت‌ها ناچار به نزدیک شدن به ارزش ذاتی هستند و بنابراین، ادعای بی‌ثبات کردن قیمت‌ها توسط سفته‌بازان به معنای ضرر کردن آنهاست که نمی‌تواند استمرار داشته باشد. با طرح این استدلال، مطالعات زیادی به بررسی اثرات ایجاد بازار مشتقه بر قیمت نقدی دارایی‌ها و رفتار سفته‌بازان در این بازارها پرداخته‌اند. به‌عنوان نمونه، پژوهشی در سال ۱۹۷۰ و در راستای متقاعد کردن کنگره آمریکا در مورد رفع ممنوعیت‌های معاملات ابزارهای مشتقه در برخی محصولات کشاورزی ثابت می‌کند که هرچند وضع برخی محدودیت‌ها نتیجه نامعلومی بر بهبود وضع اقتصادی کل جامعه دارد، ولی منع کامل قراردادهای آتی مسلما باعث کاهش کارآیی بازارهای نقدی می‌شود. (کاکس ۱۹۷۰) تا پیش از آن، در این کشور محدودیت‌های زیادی بر معاملات آتی اعمال می‎شد. براساس قانون مصوب ۱۹۵۸، بر معاملات آتی اکثر محصولات کشاورزی محدودیت‌های زیادی اعمال می‌شد و به‌عنوان نمونه، معاملات آتی پیاز که تا پیش از آن پرمعامله‌ترین قرارداد بود، براساس قانونی به نام Onion Futures Act به‌طور کامل ممنوع بود. بعدها بسیاری از مطالعات مختلف، شواهدی دال بر بی‌ثبات کردن قیمت پیاز به‌دلیل معاملات آتی آن را یافت نکردند؛ اما به‌رغم رفع محدودیت از سایر قراردادهای آتی، ممنوعیت معاملات آتی پیاز تاکنون در آمریکا پابرجا مانده است.

درباره بازار ارز، برخی مطالعات انجام شده در بازارهای توسعه یافته نشان می‌دهند که با معرفی قراردادهای اختیار معامله ارز (currency option) و اختیار معامله آتی (options on futures) ارز، نوسانات در بازار نقدی مربوطه کاهش می‌یابد و همچنین بر حجم معاملات و تعداد موقعیت‌های باز نیز افزوده می‌شوند. به‌علاوه، ابزارهای مشتقه موجب تثبیت بازار نقدی شده و به افزایش عمق بازار و نقدشوندگی بیشتر آن کمک می‌کنند. به‌طور مشابه، مجموعه مطالعات دیگری نیز ادعا می‌کنند که قراردادهای آتی ارز نقش کلیدی در کشف قیمت نقدی ایفا می‌کنند و موجب عمیق‌تر شدن بازار نقدی ارز می‌شوند و کارآیی و شفافیت اختیار معامله ارز این بازار را می‌افزایند. همچنین این قراردادها موجب شکل‌گیری فرصت‌های پوشش ریسک نرخ ارز برای متقاضیان می‌شوند. (شاستری، سلطان و تاندون ۱۹۹۶، کرین و لی ۱۹۹۵، چاتراث و سانگ ۱۹۹۸، مارتینز و کافمن ۱۹۹۸، سه، ژیانگ و فونگ ۲۰۰۶ و روزنبرگ و تراب ۲۰۰۹)

از آنجا که بازارهای نقدی ارز اکثرا غیرمتشکل و غیرمتمرکز هستند و معاملات در مکان‌های مختلف و با قیمت‌های مختلف شکل می‌گیرند، سرعت پاسخ این بازارها به اخبار به کندی صورت می‌گیرد. در واقع اگر کالا یا اوراقی در بازارهای متمرکز و از طریق سامانه‌های الکترونیکی معامله شود، انتشار اطلاعات و کشف قیمت سریع‌تر اتفاق می‌افتد. (سه و همکاران ۲۰۰۶) به‌عنوان مثال پژوهش‌ها نشان می‌دهند که در مورد یورو، بازارآتی نقش پیشرو را در تعیین قیمت نقدی آن ایفا می‌کند و بالعکس، در مورد ین ژاپن، نقش پیشرو بر عهده بازار نقدی است. در واقع هر دو بازار پیشرو با اینکه یکی از نوع آتی و دیگری از نوع نقدی است، به‌صورت الکترونیکی هستند و بنابراین انتشار اطلاعات در آنها در مقایسه با بازارهای غیرالکترونیکی سریع‌تر اتفاق می‌افتد. این ادعا با ادبیات خردساختار بازار (Market microstructure) نیز سازگار است که هرچه شفافیت در بازاری افزایش یابد، نقش قوی‌تری در انعکاس اطلاعات ایفا خواهد کرد. به‌عبارت دیگر، حتی اگر بازار آتی به لحاظ زمان‌بندی نوسانات قیمتی نقش پیشرو را در تعیین قیمت بازار نقدی داشته باشد، به‌عنوان دلیلی بر نقش بی‌ثبات‌کننده بازار آتی نیست، بلکه نشان‌دهنده آن است که بازار آتی با ویژگی‌هایی که دارد سریع‌تر و روان‌تر به اخبار واکنش نشان می‌دهد. (مدهون ۲۰۰۰، ادواردز ۱۹۹۸) در تایید این فرضیه، پژوهش‌ها در بورس کالای شیکاگو (CME) نشان می‌دهد که در سال ۱۹۹۶ بازار آتی ارز نقش پررنگ‌تری در فرآیند کشف قیمت بازار نقدی داشته، اما در سال ۲۰۰۶ فرآیند برعکس شده و راهبر بازار، بازار نقدی بوده است. چنین تغییر رویه‌ای به شفاف‌تر و کارآتر شدن بازار نقدی در گذر زمان نسبت داده‌ می‌شود. (روزنبرگ و تراب ۲۰۰۹) این موضوع در مورد ارزهای یورو و ین ژاپن که پیش‌تر اشاره شد نیز صادق است و پژوهش‌ها نشان می‌‌دهد که در بلندمدت، به جز در مواردی خاص، این بازار نقدی است که تعیین‌کننده قیمت‌ها در بازار آتی است. (چن و گائو ۲۰۱۰)

ازسوی دیگر، برخی مطالعات نیز معتقدند که افزایش حجم معاملات در بازارهای آتی ارز نوسانات در بازار نقدی ارز را افزایش می‌دهند. به‌عنوان نمونه، برخی مطالعات وجود این رابطه را به رفتار توده‌ای سرمایه‌گذاران ناآگاه نسبت می‌دهند و نشان می‌دهند که سفته‌بازان به بازارهای متلاطم و معامله‌گران با انگیزه پوشش ریسک به بازارهای آرام بیشتر گرایش دارند. (کلیفتن ۱۹۸۵، کرین و لی ۱۹۹۵، چاتراث، رامچاندر و سانگ ۱۹۹۶، بهار و مالیاریس ۱۹۹۸)

علاوه‌بر اقتصادهای توسعه‌یافته، مطالعاتی نیز در اقتصادهای درحال‌توسعه روی بازار آتی و اثرات متقابل آن با بازار نقدی انجام شده است. به‌عنوان مثال، مطالعات انجام شده روی بازارهای آتی ارز در مکزیک، برزیل و مجارستان ضمن تاکید بر اینکه معرفی ابزارهای پوشش ریسک ارزی در این کشورها منوط به تغییر سیاست ارزی از شناور مدیریت‌شده به نظامی کاملا شناور صورت پذیرفت، نشان می‌دهند که معرفی بازار آتی باعث افزایش نوسانات بازار نقدی نشده و تلاطمات بازار آتی ارز این سه کشور تاثیری بر قیمت ارز در بازار نقدی آنها ندارد. (یاکوم و کودرس ۱۹۹۸) در ترکیه نیز بررسی‌ها نشان می‌دهد معرفی ابزارهای آتی ارز باعث ثبات‌بخشیدن به نوسانات لیر ترکیه و افزایش کارآیی بازار ارز این کشور شده است. (اودونجو ۲۰۱۱)

در کشور ما نیز با توجه به اینکه تنها بازار آتی در اقتصاد مربوط به سکه طلا بوده است، برخی تحقیقات گذشته به اختیار معامله ارز این ابزار توجه داشته‌اند. نتایج این پژوهش‌ها ضدونقیض بوده و شواهد یکدستی از رابطه این دو بازار نشان نمی‌دهند. به‌عنوان مثال، برخی پژوهش‌ها قیمت‌ها در بازار آتی را هدایت‌کننده قیمت در بازار نقدی می‌دانند و شوک‌های بازار آتی را موثر بر شوک‌های بازار نقدی می‌دانند. درحالی‌که سایر پژوهش‌ها رابطه علّی قیمت‌های نقدی و آتی سکه را در کوتاه‌مدت و بلندمدت دوطرفه به‌دست می‌آورند و برخی دیگر نیز راه‌اندازی بازار قراردادهای آتی سکه را عامل نوسانات قیمت نقدی سکه ندانسته و سرریز نوسانات را از بازار نقدی به سمت بازار آتی می‌دانند. (احمدپور و نیکزاد ۱۳۹۰، اختیار معامله ارز مهرآرا و نائبی ۱۳۹۳، فکاری و همکاران ۱۳۹۳، محمدی و سواری ۱۳۹۷)

در یک جمع‌بندی می‌توان گفت در مطالعات انجام شده در بازارهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، در مورد افزایش نوسانات قیمت در بازار نقدی ارز در نتیجه راه‌اندازی بازار آتی جمع‌بندی قاطعی وجود ندارد و بسیاری از مطالعات، این فرضیه را که وجود بازار آتی لزوما به بی‌ثباتی قیمت‌ها در بازار نقدی می‌انجامد، تایید نمی‌کند. همچنین، برخی پژوهش‌ها بازار آتی را به‌دلیل ساختار متمرکز و الکترونیکی در مقایسه با بازار نقدی، در فرآیند کشف قیمت سریع‌تر و کارآتر می‌دانند و نشان می‌دهند، این بازار معمولا پیش از بازار نقدی به انتشار اطلاعات واکنش نشان می‌دهد که این تقدم و تاخر در واکنش به اطلاعات لزوما به معنای وجود رابطه علیت از سمت بازار آتی به نقدی نیست.

* علی ابراهیم‌نژاد استادیار دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شریف و مجید غنی‌پورتحلیلگر ارشد بازار سرمایه هستند.

منابع

احمدپور، احمد؛ نیک‌زاد، مرضیه. (۱۳۹۰). بررسی رابطه بین قیمت‌های نقد و آتی سکه طلا در بورس کالای ایران. فصلنامه بورس اوراق بهادار، ۴(۱۳)، ۱۷۵-۱۹۰

فکاری سردهایی، بهزاد؛ میرزاپور، اکبر؛ صیامی، علی؛ کجوری، مصطفی. (۱۳۹۳). بررسی ارتباط قیمت بازار آتی و نقدی سکه طلای ایران. فصلنامه علمی پژوهشی دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، ۷(۲۳)، ۹۳-۱۰۷

محمدی، احمد؛ سواری، زینب. (۱۳۹۷). تاثیر قراردادهای آتی سکه بر نوسانات بازار نقدی این دارایی در ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، ۲۳(۷۴)، ۵۹-۹۵

مهرآرا، محسن؛ نائبی، فاطمه. (۱۳۹۳). رابطه بین قیمت‌های نقدی و آتی سکه طلا در ایران. فصلنامه علوم اقتصادی، ۸(۲۹)، ۷۱-۸۸

Bhar, R., & Malliaris, A. (1998). Volume and volatility in foreign currency futures markets. Review of Quantitative Finance and Accounting, 10(3), 285-302.

Chatrath, A., Ramchander, S., & Song, F. (1996). The role of futures trading activity in exchange rate volatility. Journal of Futures Markets: Futures, Options, and Other Derivative Products, 16(5), 561-584.

Chatrath, A., & Song, F. (1998). Information and volatility in futures and spot markets: The case of the Japanese yen. Journal of Futures Markets: Futures, Options, and Other Derivative Products, 18(2), 201-223.

Chen, Y. L., & Gau, Y. F. (2010). News announcements and price discovery in foreign exchange spot and futures markets. Journal of Banking & Finance, 34(7), 1628-1636.

Clifton, E. V. (1985). The currency futures market and interbank foreign exchange trading. Journal of Futures Markets, 5(3), 375-384.

Cox, C. C. (1976). Futures trading and market information. Journal of Political Economy, 84(6), 1215-1237.

Craln, S. J., & Lee, J. H. (1995). Intraday volatility in interest rate and foreign exchange spot and futures markets. Journal of Futures Markets, 15(4), 395-421.

Edwards, F. R. (1988). Futures trading and cash market volatility: Stock index and interest rate futures. Journal of Futures Markets, 8(4), 421-439.

Friedman, Milton, 1953, The Case for Flexible Exchange Rates, Essays in Positive Economics, p 175. Chicago University Press.

Jochum, C., & Kodres, L. (1998). Does the اختیار معامله ارز introduction of futures on emerging market currencies destabilize the underlying currencies?. Staff Papers, 45(3), 486-521.

Madhavan, A. (2000). Market microstructure: A survey. Journal of Financial Markets, 3(3), 205-258.

Oduncu, A. (2011). The effects of currency futures trading on Turkish currency market.

Rosenberg, J. V., & Traub, L. G. (2009). Price discovery in the foreign currency futures and spot market. The Journal of Derivatives, 17(2), 7-25.

Shastri, K., Sultan, J., & Tandon, K. (1996). The impact of the listing of options in the foreign exchange market. Journal of International Money and Finance, 15(1), 37-64.

Tse, Y., Xiang, J., & Fung, J. K. (2006). Price discovery in the foreign exchange futures market. Journal of Futures Markets: Futures, Options, and Other Derivative Products, 26(11), 1131-1143.

بازار اختیار معامله چیست؟

این روزها بازارهای مالی تنوع بسیاری یافته اند اما شاید شما با بخش کوچکی از آنها آشنایی داشته باشید. بازار هایی مانند کریپتو کارنسی ها (ارزهای دیجیتال)، فارکس، قراردادهای آتی، قرارداد های اخزا، قراردادهای اختیار و حتی بورس کالا و… بازارهایی هستند که کمتر معامله گرانی با آن ها آشنایی دارند. همچنین یک معامله گر برای کاهش ریسک معامله گری راهی جز گسترش بازار های مالی برای خود نمی بیند. در این مقاله ما قصد داریم شما را با یکی از این بازار های نوظهور به نام بازار اختیار یا بازار آپشن آشنا کنیم.

کلمات کلیدی: اختیار معامله – حق – وجه تضمین – سر رسید معین

قراردادی است که خریدار و فروشنده توافق می کنند یک کالا و سهام را در زمان معینی در آینده معامله کنند. به این صورت که وجه در آینده پرداخت می شود و کالا هم در آینده تحویل داده می شود و چیزی که در حال حاضر معامله و پرداخت می شود “حق” می باشد. در این حالت خریدار با خرید “حق” این اختیار را می یابد که در آینده کالای مورد نظر را از فروشنده خریداری کند. دقت کنید که برای خریدار لفظ اختیار آمده است نه تعهد یعنی خریدار می تواند این کالا را در آینده خریداری کند یا نکند و فقط در حال حاضر باید مبلغ حق این اختیار را به فروشنده پرداخت کند، درست برعکس فروشنده که ملزم و متهعد است که پس از دریافت مبلغ حق اختیار از خریدار کالا را در زمان مقرر به فروشنده تحویل دهد.

قرارداد های اختیار معامله به دو صورت می باشند:

1. قرارداد اختيار معامله اروپائي:

قرارداد اختيار معامله اي است كه فقط در تاريخ سررسيد امكان اعمال آن توسط دارنده اختيار وجود دارد.

1. قرارداد اختيار معامله آمريكايي

قرارداد اختيار معامله اي است كه در هر روز از دوره معاملاتي تا تاريخ سررسيد و در خود سررسيد قابل اعمال است.

چنانچه قیمت در تاریخ تعیین شده بالاتر از قیمت توافقی باشد، خریدار با سود معامله را می بندد، هرچه قیمت بالاتر، سود بیشتر و اگر قیمت از قیمت توافقی پایین تر باشد خریدار “حق” می تواند از معامله سر باز زند در این صورت تنها ضرر او به میزان وجه پرداختی “حق” است. به عبارتی در این معامله برای خریدار زیان محدود (حداکثر به میزان وجه “حق”) و سود نامحدود است.

3-2) فروشنده متعهد به اجرای قرارداد:

فروشنده برخلاف خریدار که اختیار دارد که معامله را انجام دهد یا ندهد، اجبار دارد و متعهد است که تا پیش از انقضای تاریخ تعیین شده، مفاد قرارداد را اجرا کند. به همین منظور وجه تضمینی بابت تعهد اجرای قرارداد از فروشنده اخذ می گردد و به نفر سوم که ناظر بازار است داده می شود. همچنین فروشنده موظف است روزانه وجه تضمین را بر اساس قیمت روز تضمین کند تا چنانچه اگر قیمت رشد کرد وجه تضمین لازم اخذ شده باشد. در زمان سررسید فروشنده موظف به تحویل کالا و دریافت وجه از خریدار می باشد و درصورت تحویل ندادن کالا مشمول پرداخت جریمه می شود. بنابراین سود فروشنده محدود و به اندازه قیمت توافق شده است و زیان او نامحدود می باشد زیرا ممکن است قیمت کاهش یابد.

اما شاید بگویید این عادلانه نیست!

اما باید بپذیریم که خریدار “حق” نسبت به فروشنده ریسک بالاتری را می پذیرد بنابراین مستحق دریافت پاداش بیشتری هست و از طرفی فروشنده حق در ابتدا مبلغی را دریافت می کند که با تجمیع با قیمت تعیین شده گاها قیمت سر به سر برای خریدار بسیار بالاتر از بازار می شود.

• سوال:قرارداد اختيار معامله چه تفاوت و تشابهي با قرارداد آتي دارد؟

1. در قراردادهاي آتي زيان بالقوه در مقايســه با سود احتمالي آن بيشتر اســت. اما در اختيار معامله ضرر خريدار به طور ثابت و برابر با مبلغ پرداختي براي خريد “حق” ميباشد.
2. در قرارداد آتي طرفين متعهد به اجراي قرارداد هستند اما در اختیار معامله ارز قرارداد اختيار معامله، يك طرف متعهد و طرف ديگر داراي اختيار جهت اجراي قرارداد ميباشد.

• نتیجه گیری:

یکی از بازارهای کم تر شناخته شده در بازار ایران، بازار قرارداد های اختیار معامله می باشد که با توجه به ماهیت این بازار می توان سود مناسب و در عین حال ضرر کنترل شده ای را کسب کرد. بازارهایی همچون سکه، زعفران ، زیره و … آپشن های فعال در بازار ایران می باشد که هر کدام در سررسید های مقرر خود معامله می شوند. با این حال بازار آپشن دارای ریسک های مخصوص به خود نیز می باشد که آن به قدرت تحلیل شما بر میگردد که بتوانید قیمت کالا را درآینده به درستی پیش بینی کنید.

قرارداد های اختیار ارز یا آپشن فارکس

در بورس، «اختیار معامله» قراردادی است که به خریدار آن، اختیار و نه اجبار خرید یا فروش یک دارایی معین را در قیمت تعیین شده تا یک زمان مشخص اعطا می‌کند. از سوی دیگر فروشنده اختیار معامله، اجبار دارد که تا پیش از انقضای مهلت آن، هر زمان که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشت، مفاد قرارداد را اجرا کرده و دارایی معین شده را در قیمت تعیین شده معامله کند.

قرارداد آپشن در فارکس چیست؟

آپشن در فارکس، قراردادی است که به معامله گر یا خریدار(Buyer) آن این حق را می دهد که یک ارز خاص را در یک نرخ و تاریخ مشخص یا پیش از تاریخ سررسید، خریداری یا بفروش برساند. این درحالی اختیار معامله ارز است که در این قرارداد، معامله گر متعهد به اجرایی آن نیست.

در واقع معامله گر یا خریدار پس از انعقاد قرارداد خود اختیار دارد این قرارداد را به صورت یک طرفه فسخ کند. به همین منظور، به فروشندگان این نوع قراردادها برای خسارت های احتمالی حق بیمه پرداخت می شود.

قرارداد های گزینشی(currency options) یکی از رایج ترین روش های استفاده شده توسط شرکت ها، افراد یا موسسات مالی برای محافظت از دارایی های خود در برابر حرکات و جابجایی های نامطلوب و ناگهانی نرخ ارز است.

درست مانند قراردادهای آتی، قرارداد های اختیار نیز در بورس معامله می شوند، مانند بورس کالا شیکاگو(CME)، بورس اوراق بهادار بین المللی(ISE) یا بورس سهام فیلادلفیا(PHLX).

با این حال، ضعفی که در مبادلات اختیار فارکس است محدودیت زمان تجارت در این گونه معاملات بوده، همچنین می توان از نقدینگی اختیار معامله ارز آن یاد کرد چرا که به اندازه بازارهای آتی نیست.

مبانی مبادلات اختیار ارز

سرمایه گذاران در این بازار با یک تماس تلفنی یا خرید ارزی دیگر می توانند خود را در برابر ریسک و خطرات ناشی از خرید ارز خارجی محافظت کنند.

در مبادلات اختیار ارز، قیمتها مشتق یا بر گرفته شده از جفت ارزهای پایه هستند. این مبادلات شامل طیف گسترده ای از استراتژی های موجود در بازار فارکس است.

ویژگی های ارائه شده مبادلات اختیار ارز در بازارهای غیر متمرکز فارکس بسیار گسترده تر از گزینه های موجود در بورس های متمرکز و بازارهای سهام و آتی است.

به دلایل گوناگون دلالان دوست دارند از مبادلات اختیاری ارز استفاده کنند. آنها یک محدودیت در روندهای نزولیشان داشته که ممکن است بسیار خطرناک باشد، اما در مقابل آنها پتانسیل صعودی نامحدودی دارند.

برخی از معامله گران از مبادلات اختیاری فارکس برای جلوگیری از زیان بیشتر در موقعیتهای باز خود در بازار نقدی(Spot) فارکس استفاده کنند. معامله گران همچنین معاملات اختیاری فارکس را به خاطر یک فرصت در مبادله و سودی که در بررسی جهت بازار بر اساس اخبار اقتصادی، سیاسی یا سایر اخبار به آنها می دهد دوست دارند.

با این حال، حق بیمه ای که در قراردادهای معاملات اختیار ارز اعمال می شود می تواند بسیار زیاد باشد. حق بیمه بستگی به قیمت ثبت شده و تاریخ انقضای قرارداد دارد. همچنین، به محض خرید قرارداد اختیار، دیگر نمی توان آنها را فروخت یا دوباره معامله کرد. معاملات اختیار ارز فارکس پیچیده و دارای قطعات متحرک بسیاری است که این موضوع تعیین ارزش آنها را دشوار می سازد. ریسک این معاملات را می توان با تفاوت نرخ بهره، نوسانات بازار، تاریخ سررسید و قیمت فعلی جفت ارز سنجید.

مبانی پایه مبادلات اختیار ارز

مبادلات اختیار معامله ارز اختیار ارز در فارکس به دو دسته اصلی تقسیم می شوند.

اختیار خرید(call) اختیار فروش(put) که از نظر نحوه عملکرد دو نوع آمریکایی و اروپایی دارد

در اختیار معامله آمریکایی، قرارداد در هر زمان پیش از تاریخ سررسید قابل اجرا بوده اما اختیار معامله اروپایی فقط در تاریخ انقضا اجرا پذیر است.

اختیار خرید(Call)

قراردادهای اختیار خرید یا آپشنهای Call این حق را به دارنده آن داده(بدون تعهد در انجام آن) تا در یک نرخ مشخص(نرخ ثبت شده) تا زمان سررسید، ارز را خریداری نماید. اگر سهام قیمت ثبت شده را پیش از تاریخ سر رسید نتواند برآورده کند، این اختیار منقضی شده و بی ارزش می شود.

سرمایه گذاران هنگامی که فکر می کنند قیمت یک سهم افزایش می یابد، خرید(Buy calls) می کنند و یا اگر پیش بینی افت قیمت را دارند، می فروشند(Sell call).

اختیار فروش(Put)

اختیار فروش یا اختیار ارائه(Put option) به دارنده آن این حق را می دهد تا در نرخ مشخص(نرخ ثبت شده در قرارداد) یک دارایی را بفروشد. فروشنده(writer) اختیار فروش(put option) موظف خواهد بود دارایی را با قیمت ثبت شده خریداری نماید.